Toetsen als leertijd
Onderzoek naar het toetsen van leren en het leren van toetsen
Leerlingen begrijpen niet altijd waarom ze bepaalde stof moeten leren. Neem bijvoorbeeld taal en rekenen: voor leerlingen mist vaak de rode draad. Omdat het juist ook bij taal en rekenen belangrijk is om in te spelen op de kwaliteiten van leerlingen, maken aparte taal- en rekenlessen soms plaats voor vakoverstijgende opdrachten waar taal en rekenen onderdeel van uitmaken. Maar wanneer je je leerlingen op speurtocht stuurt en opdrachten meegeeft over afmetingen, hoe zorg je er dan voor dat het meer is dan alleen ‘leuk’? Hoe houd je bij wat je leerlingen doen? En hoe neem je dit weer mee in het leren? In dit project staan deze vragen centraal.
Bekijk ook innovatiethema Ruimte voor ieders talentPraktijkonderwijs Parkstad Limburg werkt met innovatieve, vakoverstijgende opdrachten: de meesterproeven.
Deze proeven worden formatief ingezet, binnen én buiten de school. Maar:
- Worden dit soort meesterproeven in de praktijk gebruikt zoals beoogd?
- Laten de meesterproeven echt zien of leerlingen kennis en vaardigheden geïntegreerd in de praktijk kunnen gebruiken?
- Motiveren de meesterproeven leerlingen om verder te leren?
- Bereiden de meesterproeven leerlingen voor op hun toekomstige rol op de arbeidsmarkt en in de samenleving?
Wij zijn met Praktijkonderwijs Parkstad Limburg aan de slag gegaan om de meesterproeven ook echt evidence-based te maken. Dat vereiste een grondige analyse en vooral veel bewijzen verzamelen.
De waarde van meesterproeven
In ons project onderzochten we samen met Praktijkonderwijs Parkstad Limburg de waarde van hun meesterproeven. In 2022 zetten we de eerste stap. We ontwikkelden een routekaart om de meesterproeven te valideren. Het project is ook voor CitoLab bijzonder interessant. Wij leren hoe scholen met authentieke en integrale opdrachten zicht kunnen krijgen op het leren van leerlingen en het leren vervolgens kunnen ondersteunen. Dat is kennis die we graag delen met andere scholen en onderwijsprofessionals.
Een routekaart voor validatie
Het project met Praktijkonderwijs Parkstad Limburg draaide in 2022 om het maken van een routekaart. Daarmee zouden ze hun meesterproeven kunnen valideren. Vanuit CitoLab zetten we een beproefde werkwijze in: het argumentgericht valideren. Je kunt valideren zien als een trein met een locomotief en wagonnetjes. Een leerling maakt een meesterproef en de leerling en docent gebruiken de resultaten om een niveau te bepalen en het leren te ondersteunen. De docent heeft allerlei aannames over het gebruik van deze meesterproeven om de juiste beslissingen te nemen over niveaubepaling en verder leren. Elke stap van het maken van de meesterproef tot aan het bijsturen van het leren kun je zien als een wagon die door schakels verbonden is.
Download de infographic
Dit is precies weergegeven, zoals we de meesterproef bedoelen!
Docent bij onze presentatie van de routekaart
Onderzoek 2023
Is de routekaart ook te gebruiken voor andere meesterproeven? Dat onderzoeken we in 2023 door enkele nieuwe meesterproeven langs de routekaart te leggen. Verder:
- willen we de school ondersteunen bij het daadwerkelijk verzamelen van (extra) bewijzen.
- is ons advies daarbij om klein te beginnen, bijvoorbeeld door enkele werksessies met docenten te organiseren en daarin samen leerlingproducten en feedback van docenten te vergelijken.
- delen we uiteraard onze kennis, zodat ook andere scholen van dit project kunnen profiteren!
Het project Meesterproeven in 2022
In 2022 hebben we voor dit project een tool ontwikkeld om meesterproeven te valideren: de routekaart. Deze routekaart moest duidelijk maken welke aannames achter het gebruik van de meesterproeven liggen, en welke bewijzen nog nodig zijn om conclusies te trekken over de validiteit van de meesterproeven. Het project verliep als volgt:
- We begonnen met één meesterproef.
- De kenmerken van deze meesterproef vergeleken we met schooldocumentatie over onder andere de visie, leerdoelen en formatief evalueren.
- Duidelijk werd dat Praktijkonderwijs Parkstad Limburg meer dan 140 (!) aannames had over het gebruik van de meesterproeven. Die aannames waren soms concreet("Een prestatie van een leerling op de meesterproef op B-niveau is een prestatie op het niveau van de succescriteria”), soms algemeen (“Leerlingen die meesterproeven afronden zijn goed, breed en specifiek voorbereid op de samenleving”).
- We zochten naar bewijzen voor deze aannames. Welke bewijzen kwamen al terug in de schooldocumenten? Welke bewijzen moesten nog verzameld worden om de meesterproeven echt evidence-based te maken?
- Onze resultaten (de routekaart) bespraken we met docenten en andere betrokkenen. Dat leverde goede gespreksstof op en mooie reacties.
- Met deze eerste inventarisatie brachten we het grotere plaatje van de meesterproeven in de school in kaart. Ook dat deelden we met de school.
- Dit grotere plaatje gaat Praktijkonderwijs Parkstad Limburg helpen om keuzes te maken bij het daadwerkelijk valideren van de meesterproeven.
Kunnen we je helpen?
Je kan bij CitoLab terecht voor onderwijskundige- en psychometrische vraagstukken en voor innovatieve prototypes rondom toetsing. Stel je vraag via ons contactformulier of mail direct naar citolab@cito.nl. Blijf op de hoogte via onze CitoLab LinkedIn.
Heb je een vraag over Leerling in beeld, de doorstroomtoetsen of de Centrale Toetsen en Examens? Stuur een mail naar klantenservice@cito.nl of bel (026) 352 11 11.