Van conceptueel tot romantisch

Op de vergadertafel liggen boeken, krantenknipsels, foto's, poëziebundels en er circuleren lijstjes met vreemde woorden, suggesties voor songs en films. Uit deze hoop worden gaandeweg zeven opgaven voor het CPE gedestilleerd.

Verschillende invalshoeken
Het gaat in de gesprekken tussen de docenten al snel over alle mogelijke kanten die een opgave biedt. Ze zien meteen voor zich hoe kandidaten ermee aan de slag gaan. Concreet betekent dit onder meer dat we altijd even checken wat de eerste hits zijn als je een mogelijke opgave googelt, dat is namelijk wat veel kandidaten als eerste doen.

Reflectieve onderdelen
Het constructieproces bevat natuurlijk ook meer reflectieve onderdelen. Zo wegen we af of de opgaven divers genoeg zijn om alle kandidaten aan te spreken en bekijken we of de opgaven aanknopingspunten bieden voor de verschillende disciplines. Ook moet de 'toegepaste opdracht', anders dan de meer 'open' titels, richtlijnen bevatten om de kandidaten uit te dagen om juist binnen beperkende kaders te komen tot oplossingen.

Examenthema
We zorgen er ook voor dat een deel van de opgaven van het CPE past bij het examenthema dat voor het centraal schriftelijk examen geldt dat in mei wordt afgenomen. Voor de examenjaren 2023 tot en met 2026 is dat het thema 'Kunst en leven'.

Enerzijds gaat het thema over inhoudelijke relaties tussen kunst en het leven: in sommige oeuvres speelt de biografie van de kunstenaar een belangrijke rol, andere kunstenaars proberen met hun werk heel direct te interveniëren in het leven. Anderzijds wordt binnen het thema ingezoomd op de beroepsmatige kant van het kunstenaarsbestaan: hoe verwerft de kunstenaar een inkomen, hoe ziet de atelierpraktijk eruit? Ook is er aandacht voor de presentatie en representatie van kunstenaars: hoe zien wij de kunstenaar?

Het thema is bijvoorbeeld te herkennen in de beeldopgave, die dient als uitgangspunt voor een beeldende verwerking door de kandidaat. Bovenaan deze pagina is een voorbeeld van zo'n foto te zien: een foto uit 1966 waarop we Niki de Saint Phalle werkt aan de sculptuur She – A Cathedral in het Museum voor Moderne Kunst in Stockholm.

Onderwerpkeuze
De reacties op het CPE zijn vaak zeer positief. Sommige van de opgaven waaruit gekozen kan worden zijn populairder dan andere, al verschil dit ook per school. Het blijven jongeren die ook wel 'naar elkaar kijken', dus op de ene school wordt het gedicht veel gekozen en op een andere school doet een bepaalde titel het goed.

In 2024 werd de titel I WENT / I MET vaak gekozen (opgave 3 in het CPE 2024). Deze titel is een verwijzing naar het werk van de kunstenaar On Kawara, die elke dag minutieus vastlegde welke routes hij liep en wie hij tegenkwam. Heel conceptueel werk en blijkbaar ook een inspirerend gegeven voor de kandidaten. Verder zien we vaak dat kandidaten getuigen van een romantische inborst; poëtische titels en dromerige gedichten spreken aan. Wat te denken van deze dichtregels van Erik van Os uit het gedicht van hier naar hier (opgave 5 in het CPE 2024):

Waar het stil is
ga daar rustig zitten

sluit je ogen
neem een atlas
tussen je oren

laat je gedachten
kalmpjes door spannende
landen bladeren

tot ze ergens komen
waar het stil is

daar waar je
rustig ging zitten
om wat van
de wereld te zien

Van conceptueel tot romantisch, we wensen de kandidaten veel succes met hun examen!