Vaardigheid Examenkandidaten 2022

Net zoals in 2021 hebben kandidaten die in 2022 eindexamen in het voortgezet onderwijs deden, een andere voorbereiding gehad dan voor de coronapandemie, die voor lockdowns, online onderwijs en quarantainesituaties zorgde. Bij het centrale examen in 2021 werden er vanwege de pandemie meerdere maatregelen genomen om kandidaten een haalbare afsluiting van hun voortgezet onderwijs te bieden. Deze maatregelen werden voor het centrale examen in 2022 opnieuw doorgevoerd. Zo konden kandidaten hun centrale examens spreiden over twee tijdvakken, een extra herkansing doen en een vak wegstrepen bij de uitslagbepaling zolang dit geen kernvak betrof. Ook kregen kandidaten de mogelijkheid om de afname van de centrale examens te spreiden over het eerste en het tweede tijdvak.

In 2021 was het technisch niet mogelijk om de examens op de reguliere wijze te normeren. Hierdoor reflecteerde de hoogte van de cijfers mogelijk niet precies de vaardigheid van de kandidaten. Daarom heeft de minister in 2021 het CvTE verzocht om na afloop van de examens onderzoek te laten uitvoeren naar de daadwerkelijke vaardigheid van de kandidaten bij de centrale examens in het voortgezet onderwijs. Het onderzoek is in opdracht van het CvTE door Stichting Cito uitgevoerd. In het onderzoek werd de gemiddelde vaardigheid van 2021 vergeleken met de gemiddelde vaardigheid voor de coronapandemie (periode 2015-2019, met nadruk op 2019). Het onderzoek liet gemiddelde dalingen in vaardigheid zien, met uitzondering van de onderwijsniveaus vwo en vmbo-kb (waar de daling niet significant was) en het inhoudelijk cluster Engels (waar sprake was van een stijging). Deze dalingen zijn overal in lijn met bevindingen in ander nationaal en internationaal onderzoek dat leerlingen door de schoolsluitingen een leerachterstand hebben opgelopen.

Om over jaren heen de prestatie-eisen zo goed mogelijk te handhaven, zijn extra onderzoeken nodig, de zogenaamde normhandhavingsonderzoeken. Deze onderzoeken geven inzicht in de ontwikkeling van de vaardigheid van cohorten kandidaten uit verschillende jaren. De uitkomsten van deze onderzoeken kennen een zekere mate van onzekerheid, die dit jaar, net als in 2021, als gevolg van de omstandigheden groter was dan in andere jaren. Deze onzekerheid verkleint wanneer meerdere onderzoeken worden samengenomen. In dit rapport worden daarom alleen uitspraken gedaan over de vaardigheidsontwikkeling bij clusters van centrale examens. In dit onderzoek zijn twee manieren van clustering toegepast. Enerzijds zijn centrale examens geclusterd die inhoudelijk gerelateerd zijn, en anderzijds zijn centrale examens geclusterd per onderwijsniveau.

In dit onderzoek is de gemiddelde vaardigheid van 2022 vergeleken met de gemiddelde vaardigheid voor de coronapandemie (periode 2015-2019, met nadruk op 2019). De resultaten van deze vergelijking zijn naast de resultaten van 2021 gezet. Bij clustering van de centrale examens is er ten opzichte van voor de coronapandemie een daling van de gemiddelde vaardigheid te zien bij alle onderwijsniveaus. Bij Engels is sprake van een stijging met ruim 0,1 cijferpunt. De overige inhoudelijke clusters van centrale examens laten een gemiddelde vaardigheidsdaling zien in de orde van 0,2 tot 0,7 cijferpunt. Merk op dat dit gemiddelde ontwikkelingen zijn. De vaardigheidsdaling van 2022 ten opzichte van voor corona is in het cluster Nederlands kleiner dan in 2021 ten opzichte van voor corona en groter in het cluster exact. In de overige clusters is geen significante vaardigheidsverandering te zien ten opzichte van 2021. Wel is de vaardigheidsdaling ten opzichte van voor corona voor de onderwijsniveaus vwo en vmbo-kb in 2022 significant waar dat in 2021 niet het geval was. 5 Vaardigheid Examenkandidaten 2022

Een aantal deelvragen die helpen bij de duiding van de gevonden vaardigheidsontwikkelingen is nader onderzocht. De belangrijkste bevinding hieruit is dat de daling in vaardigheid bij sommige clusters, zoals bijvoorbeeld wiskunde, deels verklaard zou kunnen worden door de toename van lage scores voor vakken binnen deze clusters. Andere deelvragen toonden vooral aan dat de mogelijkheid van een extra herkansing en de mogelijkheid van het spreiden van de afname van centrale examens over het eerste en tweede tijdvak geen of weinig impact hebben op de geconstateerde vaardigheidsdalingen. Daarnaast constateerden we dat de relatieve verschillen tussen scholen in vaardigheid gemiddeld niet zijn veranderd. Wat opviel bij het beantwoorden van de deelvragen was dat bij vrijwel alle centrale examens kandidaten die hun eerste afname hadden uitgesteld tot het tweede tijdvak, gemiddeld lagere cijfers haalden dan de kandidaten die al in het eerste tijdvak het centraal examen hadden gedaan. Dit verschil liep bij een aantal examens op tot meer dan 1,3 cijferpunten. Ook de toename ten opzichte van 2021 in lage scores viel op.

Al met al toont dit onderzoek, met uitzondering van Engels, gemiddeld dalingen in vaardigheid ten opzichte van voor de coronapandemie. Deze dalingen mogen volgens statistische criteria middelgrote tot grote dalingen genoemd worden. De dalingen zijn groter dan reguliere jaarlijkse fluctuaties in gemiddelde vaardigheid per examen in pre-corona-omstandigheden.

Ook interessant: