'Leerlingen zitten tijdens de Kijk- en luistertoets lekker in hun eigen ‘bubbel’ '
Odilia Fuhler, opgegroeid met de Engelse taal, geeft al heel wat jaren les op het Rietveld Lyceum in Doetinchem. Een school voor mavo-, havo-, vwo-, en gymnasiumleerlingen. Dit is haar laatste jaar hier: “Onze regio heeft last van krimp. Het Rietveld Lyceum houdt, samen met twee andere Doetinchemse scholen, op te bestaan. Daarvoor in de plaats zijn er twee nieuwe scholen opgericht in Doetinchem.” Dat weerhoudt haar gelukkig niet om ook dit jaar de schouders er weer onder te zetten: lekker aan de slag met het vergroten van luistervaardigheid van haar, voornamelijk, mavo- en havo- leerlingen.
Op de vraag waarom ze ook dit jaar weer kiest voor de Kijk- en luistertoets van Cito is ze heel ‘straightforward’: “Deels traditie en deels gemakszucht. De Kijk- en luistertoets van Cito gebruiken we al heel lang op het Rietveld. Eerst nog met de 123-versie met dvd, sinds twee jaar toetsen we digitaal via Woots: in de basis een heel fijn systeem om mee te toetsen. De leerlingen weten hoe de toets eruitziet wat er van ze verwacht wordt en hoe het digitale platform Woots werkt. Juist omdat dit het laatste jaar is, kies ik voor het bekende: Cito dus.”
Een logische stap van Cito om voor Woots te kiezen
Odilia vindt het toetsen via Woots erg prettig én een logische stap van Cito om die samenwerking op te zoeken: “Op deze manier sluit Cito beter aan bij de digitale ontwikkelingen van nu. Het fijne aan de afname via Woots is dat leerlingen controle hebben over hun eigen tempo, ze niet af kunnen kijken én ze lekker in hun eigen ‘bubbel’ zitten. Er is zo veel minder afleiding, de toets heeft een betere geluids- en beeldkwaliteit en het platform heeft heldere knoppen. Ik ervaar veel meer rust en minder gedoe tijdens de afname. Een gebruiksvriendelijk systeem dus. De laatste jaren is het niveau van de toets veel beter afgestemd op de doelgroep. Met name bij de mavo sluiten het taalniveau, de onderwerpen en actualiteiten veel beter aan.”
Dat is zeker niet het enige wat ze als prettig ervaart: “Ik hou van plannen. Gelukkig heeft Woots een handige planningstool waarin je je toets klaarzet. Ook voor inhalers is dit heel eenvoudig klaar te zetten. Het enige nadeel is dat je niet meerdere klassen tegelijkertijd kunt aanvinken.” We vertellen haar dat dat inmiddels wél mogelijk is. “Kijk, dat is heel fijn! Handig om te weten voor volgend schooljaar.”
Een goede voorbereiding is de sleutel tot succes
Odilia wil wel graag benadrukken dat een goede voorbereiding de sleutel tot succes is: “Dit jaar is de afname van de Kijk- en luistertoets zonder piepen of kraken gegaan. Dat kon alleen doordat de ICT’er paraat stond en goed op de hoogte was van de werkwijze. Daarnaast zijn goede randvoorwaarden, zoals sterke WiFi, een belangrijke factor in het succes van zo’n afname.”
Ze is tevreden over de resultaten. Haar leerlingen riepen hier en daar wel dat ze te weinig tijd hadden en het pittig was qua onderwerpen. Daar reageert ze heel nuchter op: “Tja, ze hebben op meerdere manieren met de Kijk- en luistertoets kunnen oefenen. Als ze daar dan geen gebruik van maken… In voorbereiding op het schoolexamen zet ik oefentoetsen klaar, zowel mét als zonder tijdslimiet. En voor de leerling die wat moeite heeft met luistervaardigheid, gebruik ik de skill-levels. Daar zou ik er graag nog wat meer van willen, om zo nog meer maatwerk te leveren.”
Oefenen, oefenen, oefenen
Door vanaf de derde klas al te werken met de oefentoetsen, heeft ze de mogelijkheid om luisterstrategieën aan te leren: “Ik oefen graag klassikaal met een fragment. Samen analyseren we eerst de vraag, dan bedenken de leerlingen zelf een antwoord en daarna stemmen we klassikaal af. Vervolgens luisteren we opnieuw. Klopt het wat we samen bedacht hadden?
Het is belangrijk dat de leerlingen het fragment begrijpen, en de vraag en de antwoorden binnen de tijd doorgronden. Dat blijft lastig voor ze. En daar zit ook tegelijkertijd mijn zorg: de huidige vorm van de Kijk- en luistertoets begint sterk op een leestoets te lijken. En is qua vraagvorm te eenzijdig. Ik zie graag meer variatie in de vorm van vragen. Nu zijn het voornamelijk multiple-choice-vragen. Gooi er ook eens wat matchingvragen of gapexercises in. Zo doe je meer recht aan alle leerlingen én krijg je een eerlijker beeld van hun kijk- en luistervaardigheid.”
Tips voor de toetsmakers
Of ze nog meer tips heeft voor de toetsmakers? “Jazeker! Zorg voor een goede studio-opname met zuiver geluid en een neutraal dialect. Zelfs ík heb soms moeite met het verstaan van sommige accenten. En dan het liefst ook zonder omgevingsgeluiden. Ik snap de intentie, hoor! De huidige fragmenten bootsen zoveel mogelijk de echte taalsituaties na. Alleen heb je in real-life de mogelijkheid om om verduidelijking te vragen. Tijdens zo’n toets kan dat natuurlijk niet. Wat ik maar wil zeggen, is: hoe toets je of de leerlingen de essentie van het fragment begrijpen? Dus zonder alle opsmuk? Nog meer focussen op luisteren en minder op lezen dus.”