'Leerling in beeld geeft ouders een beter beeld van hun kind'

Basisschool De Grebbe (Bergen op Zoom) heeft veel leerlingen die in het buitenland zijn geboren of ouders hebben die uit een ander land komen. Sinds dit schooljaar gebruikt de school in groep 3 t/m 8 Leerling in beeld. Rt’er Angela Geers is blij met dit leerlingvolgsysteem. De toetsen zijn minder talig, de rapportages zijn voor ouders veel duidelijker en de werkdruk voor leerkrachten vermindert.
Basisschool De Grebbe heeft op dit moment 207 leerlingen. Voor de meesten is Nederlands de tweede taal. Angela Geers legt uit: “We hebben bijvoorbeeld veel asielzoekers en vluchtelingen. Om de kinderen een eerlijke kans te bieden, hebben we een heel sterk taal- en rekenaanbod. Zowel in de les als daarbuiten. Qua uitstroom in groep 8 zijn we vergelijkbaar met andere scholen in Nederland. Daar zijn we echt heel trots op.”

Op een zinvolle manier

Angela vertelt dat de school een uitgesproken visie op toetsen heeft: “Wij toetsen met name om na te gaan of leerlingen de vaardigheden en strategieën kunnen toepassen die we ze aanleren. Daarbij kijken we hoe het kind bij ons is binnengekomen en hoe het groeit in het onderwijs dat we geven. Als we groei zien, zijn we daar heel blij mee. Ook als het kind nog steeds een D of een E scoort. Voor ons is altijd de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat het kind nog meer groeit. We gebruiken alleen toetsen waarmee we op een zinvolle manier een beeld krijgen van het kind. Voorheen namen we bijvoorbeeld ook allerlei woordenschattoetsen af, maar we hebben geconcludeerd dat dat bij onze kinderen niet zoveel zin heeft. Vanwege hun anderstalige achtergrond scoren ze daar vaak slecht op; de toetsen geven ons niet méér informatie dan we in de praktijk terugzien. We kunnen daarom verantwoorden dat we die toetsen niet meer afnemen.” In individuele gevallen wordt er maatwerk geboden. Angela: “Er is op dit moment bijvoorbeeld een leerling die een dermate grote taalachterstand heeft dat we geen toets Begrijpend lezen afnemen. Dat zou alleen maar frustrerend zijn voor het kind en ons geen extra informatie bieden.”

Minder stress dankzij digitale afname

Vorig jaar zijn groep 4 en 5 van De Grebbe gestart met Leerling in beeld. Angela legt uit dat het een bewuste keus was om eerst ervaring op te doen in slechts twee groepen. “We wilden bijvoorbeeld kijken of de kinderen in groep 4 ICT-vaardig genoeg zijn voor de digitale toets. Ook waren we benieuwd of het toetsresultaat beïnvloed wordt door een afname op papier of digitaal en wat de kinderen nou eigenlijk zelf fijner vinden.”
Om een goed beeld te krijgen, hebben de leerlingen de toetsen op papier én digitaal gemaakt. Dat bleek geen effect te hebben op de resultaten, die waren vergelijkbaar. Angela vertelt dat de meerderheid van de kinderen de digitale afname fijner vond. Dat begrijpt ze wel. “De Cito 3.0-rekentoets van groep 4 moest deels worden voorgelezen. Voor kinderen die wat sneller klaar waren of juist wat meer tijd nodig hadden, was dat niet prettig. Bij de digitale afname van de Leerling in beeld-toets kunnen de kinderen in hun eigen tempo door de toets heen. Dat geeft een stukje rust, zeker bij de kinderen die wat meer tijd nodig hebben. Bij hen viel de stress echt weg dankzij de digitale afname.”
Dit schooljaar is Leerling in beeld in de hele school ingevoerd. In groep 4 tot en met 8 worden alle toetsen digitaal afgenomen. Groep 3 maakt Taalverzorging en Begrijpend lezen op papier. “Deze kinderen zijn eigenlijk net bezig met schrijven. We vinden het belangrijk dat ze de woorden ook echt zelf opschrijven. Rekenen-Wiskunde maken ze wel digitaal, omdat ze dit met de methode ook doen.”

Minder talig

“Voorheen baalden we altijd dat er bij rekenen zoveel contextsommen waren. Voor onze kinderen zijn die namelijk een enorme uitdaging. We proberen de leerlingen daar goed op voor te bereiden, tijdens de gewone rekenlessen en de extra begeleiding. Daarbij gebruiken we een stappenplan: hoe pak je zo’n som aan en wat wordt er nou eigenlijk van je gevraagd? We zien dat Cito heel goed heeft geluisterd naar alle leerkrachten die aangeven dat de toetsen te talig zijn. De rekentoetsen van Leerling in beeld zijn veel minder talig. Voor de kinderen is dat heel fijn. Wij vinden het ook een stuk eerlijker, want voorheen was je voor ons gevoel ook de taal aan het toetsen naast het rekenvermogen van het kind.”

Minder werkdruk

Angela vindt het positief dat Leerling in beeld de leerkrachten administratief ontlast, zeker als je kiest voor de digitale afname. “Qua werkdruk is het echt een stuk verbeterd. Leerkrachten krijgen direct na de afname een gedetailleerde antwoordanalyse. In de leerlinganalyse en de groepsanalyse zien ze welke zaken bij individuele leerlingen opvallen en waar ze met de hele groep aan moeten werken. Met de ib’er en de orthopedagoog/psycholoog bekijk ik de trendanalyses en de schoolanalyse. Zo hebben we goed zicht op de ontwikkelingen in alle groepen en kunnen we anticiperen door interventies aan te passen of voort te zetten. Zo leren we van en met elkaar.”

Ouders begrijpen het beter

Ook de rapportages voor ouders zijn volgens Angela een stuk inzichtelijker geworden. “Onze ouders zijn vaak erg resultaatgericht. Zij willen het beste voor hun kind, ze willen dat hun kind een goede baan krijgt. Dat is natuurlijk een super mooie gedachte, maar we merken dat het voor onze ouders soms lastig is om een goed beeld te hebben waar hun kind qua niveau zit. Het leerlingprofiel van Leerling in beeld visualiseert de ontwikkeling van het kind. In één oogopslag is duidelijk waar het kind zit en waar het kind dit leerjaar zou moeten zitten. Allerlei aanvullende symbolen maken duidelijk of het kind groeit en hoe hard het kind groeit. Ik merk dat ouders het nu veel beter begrijpen. Ik hoop dat we ouders hiermee ook kunnen laten zien: het gaat niet om het resultaat, maar om de weg ernaartoe. Want het kind komt er wel, alleen duurt het misschien op bepaalde onderdelen wat langer. Dit nieuwe leerlingprofiel is een belangrijke reden geweest waarom wij voor Leerling in beeld hebben gekozen.”

Toekomstmuziek

Op dit moment gebruikt De Grebbe de Leerling in beeld-toetsen voor Rekenen-Wiskunde, Taalverzorging en Begrijpend lezen. Op termijn zou de school ook graag de instrumenten voor Sociaal-emotioneel functioneren en Executieve functies gaan gebruiken. “Dan heb je alle ontwikkelingsgebieden bij elkaar en kun je alles in eenzelfde format met ouders delen”, zegt Angela. Ook Groeimeter staat op Angela’s wensenlijstje. Zij legt uit waarom: “Sommige leerlingen zitten op een eigen leerlijn. Met Groeimeter kun je goed bepalen waar je een kind kunt laten groeien. Het zou fijn zijn als we de Groeimeter bij specifieke leerlingen kunnen inzetten.” Voorlopig houdt de school het echter even bij het huidige aanbod. Angela: “Dankzij de NPO-gelden hebben we veel nieuwe trajecten kunnen starten. We willen nu even niet meer aan nieuwe dingen beginnen. We gaan eerst borgen waarmee we begonnen zijn, want wat we doen willen we goed doen.”

Goed idee: een pilot

We vragen Angela of ze nog tips heeft voor scholen die overstappen op Leerling in beeld. Dat heeft ze zeker. “Ik zou vooral willen zeggen: doe een pilotjaar wat betreft digitaal en papier. Ga met één of twee groepen uitproberen hoe het werkt. Hierdoor hebben wij goed kunnen bepalen of we de papieren of digitale toetsen wilden gaan gebruiken. Een aanrader!”