'Onze mensen zijn het belangrijkste goed, dus daar moet je in investeren'

Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL), met vestigingen in Leeuwarden en Velp, is de duurzaamste hogeschool van Nederland. HVHL richt zich met het opleidingsaanbod op natuur en omgeving, de gezondheid van mens en dier en verantwoord ondernemerschap. De hogeschool was in het verleden onderdeel van Wageningen University & Research (WUR), maar opereert sinds 2015 zelfstandig. De laatste jaren zet HVHL vol in op verbetering van de docentkwaliteit. HR-adviseur Olisiana Marcus: ‘Onze mensen zijn het belangrijkste goed, dus daar moet je in investeren.’

Olisiana werkt sinds 2007 als HR-adviseur bij HVHL. Ze hield zich toen al bezig met opleidingen en trainingen. Olisiana: ‘We waren toen nog een relatief kleine organisatie; we zijn flink uitgedijd de laatste jaren.’ Niet alleen het aantal studenten en medewerkers groeide, ook op professioneel vlak ontwikkelde de hogeschool zich. In het jaar van de verzelfstandiging ¬stelde Van Hall Larenstein de notitie docentkwaliteit vast. Hierin werd geconstateerd dat de docentkwaliteit gewaarborgd en liefst omhoog moest. Dit had ook met prestatieafspraken te maken die hogescholen in 2012 maakten met het ministerie van OCW. ‘En uit de Nationale Studenten Enquête (NSE) kwam naar voren dat er sprake was van een achterstand op didactiek en de Basis Kwalificatie Examinering (BKE)’, voegt Olisiana toe. Als HRM wisten we dus wat ons te doen stond.’

Didactiek en BKE gescheiden

Olisiana ‘Inmiddels is er de Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB); didactiek en BKE is één geworden. Maar wij wilden deze onderdelen per se los van elkaar aanbieden om de kwaliteit van zowel de didactische vaardigheden als de toetsvaardigheden te verhogen.’ Er kwam een opleiding didactiek én een BKE-training. De opleiding didactiek voor nieuwe docenten en de BKE-training voor alle zittende docenten die nog geen basiskwalificatie examinering hadden. Beide trajecten werden aanbesteed. De aanbesteding voor didactiek werd gegund aan Aeres Hogeschool Wageningen. Cito won de aanbesteding voor BKE en SKE (Senior Kwalificatie Examinering). Olisiana was verantwoordelijk voor de organisatie en planning van de aanbesteding en later - samen met een onderwijskundig beleidsmedewerker - ook voor de realisatie van de trainingen, in samenwerking met Cito.

Kwaliteit van examinering gestegen

In 2016 is vormgegeven aan de BKE-trainingen. HVHL riep alle zittende docenten die nog geen basiskwalificatie examinering op om de training te volgen. Olisiana: ‘In het kader van de prestatieafspraken moet dit minimaal 80% zijn, en het liefst 100%, maar dat is een mission impossible. Dat heeft te maken met factoren zoals werkdruk bij docenten, tijd, prioritering en de vele veranderingen die op ons afkwamen sinds de verzelfstandiging.’ Het eerste jaar liep het hard: er werden dat jaar zeven BKE-trainingen georganiseerd, waaraan zo’n 90 enthousiaste docenten deelnamen. De reacties waren overwegend positief. Olisiana: ‘Natuurlijk, sommige docenten zien het als een verplicht nummer, maar ik hoorde veel collega’s zeggen dat ze er écht iets aan hebben gehad. Het beste bewijs van het succes van de training is dat de kwaliteit van examinering is gestegen. Het beleid was altijd dat alleen de voorzitter en de secretaris van de examencommissie hun SKE behaald moeten hebben, maar we willen dat breder trekken. We willen dat alle medewerkers die actief betrokken zijn bij de examinering niet alleen de BKE, maar ook de SKE behalen. Denk hierbij aan leden van examencommissies en toetscommissies, aan docenten die een speciale rol hebben bij de kwaliteitszorg van de examinering of docenten die collega’s ondersteunen bij het maken en verbeteren van toetsen.’

Stabiele factor

‘De samenwerking met Cito is altijd goed geweest’, vindt Olisiana. ‘Vooral het meedenken, dat vond ik heel fijn. Dat ze niet puur de trainingen afdraaiden, maar dat er werd meegedacht, dat er kritische vragen werden gesteld en dat ze met ideeën kwamen. Gedurende de jaren dat we samenwerkten zijn we steeds blijven kijken naar hoe we het proces konden verbeteren. Zo wilden we op een gegeven moment dat deelnemers eerst feedback konden krijgen op het portfolio voordat ze dit definitief indienden. Dat hebben we toen georganiseerd, en daar is best veel gebruik van gemaakt.’ Toetsdeskundige Rick van Lent van Cito is al sinds 2016 betrokken als trainer. ‘Er waren gedurende de samenwerking natuurlijk wel eens wat wisselingen van de wacht, maar Rick was onze stabiele factor. Hij vond het echt leuk, dat kon je zien, om de training te geven. Ook pikte hij signalen uit de organisatie altijd goed op. Zo werd de training over kennistoetsen en praktijktoetsen uit elkaar getrokken, omdat de ene docent meer gebruik maakt van een beroepsproduct als praktijktoets en de andere meer van de kennistoets. We hebben Rick zien groeien in onze organisatie. We hadden echt een klik.’

Zelf verder met BKE en SKE

De samenwerkingsovereenkomst was afgesloten voor twee jaar, maar HVHL maakte gebruik van de mogelijkheid om deze twee keer te verlengen met een jaar. ‘We wilden de BKE en de SKE al eerder zelf organiseren vanuit de HVHL Academy, maar het was nog te vroeg, en er moesten toen nog zoveel docenten getraind worden’, verklaart Olisiana. Sinds 2021 verzorgt HVHL de BKE-training wel zelf. Recent werd de eerste training intern gegeven. Olisiana: ‘Natuurlijk missen we Rick en de samenwerking met Cito. Maar er zitten ook voordelen aan dat we het nu zelf organiseren. De deelnemers weten bij wie ze terecht kunnen bij vragen en de drempel is lager. Omdat de groep onderwijskundigen groter is geworden, is daar ook meer ruimte voor ontstaan. Wij hebben de training wel iets anders opgezet; je begint met de training en aan het eind vindt er een criteriumgericht interview (cgi) plaats. Je eindigt dus altijd met de certificering. Dat hebben we bewust zo gedaan, omdat we merkten dat de trainingen goed bezocht werden, maar de certificeringen achterliepen. We willen dat iedereen die iets met toetsing of examinering te maken heeft een BKE-certificering heeft. En zo niet, mogen ze er niet eindverantwoordelijk voor zijn’, benadrukt Olisiana.

Plannen voor de toekomst

In 2022 start de Van Hall Larenstein Academy met haar eigen integrale opleiding Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), waarin BKE als module is opgenomen. Op dit moment wordt die training nog uitgevoerd door de HAN. Olisiana: ‘En als we dat traject goed op poten hebben, gaan we een basistraining didactiek ontwikkelen voor beginnende docenten; een soort didactiek voor dummies. Dat is handig voor als nieuwe medewerkers nog helemaal geen ervaring hebt als docent, en dan kunnen ze later de BDB behalen. Eigenlijk zou dat ook voor BKE moeten vind ik. En misschien ook een herhaling, om mensen aangehaakt te houden of als de toetscriteria zijn veranderd. Dat hoeven niet heel zware trainingen te worden hoor, het kan ook in de vorm van een lezing of een agendapunt tijdens een teamoverleg. Op die manier blijven we docenten meenemen in de wereld van toetsing. Want onze docenten zijn allemaal zeer bevlogen in hun vakgebied, maar alles wat daarbuiten valt …’, besluit Olisiana met een knipoog.