'Als Boa OV handhaaf je de wet, dat vereist de juiste kennis en vaardigheden'

Boa’s, buitengewoon opsporingsambtenaren, kom je in verschillende sectoren tegen. Het zijn functionarissen met opsporingsbevoegdheid: ze mogen bekeuringen uitdelen en processen-verbaal uitschrijven. Ze werken bijvoorbeeld als jachtopziener, milieuambtenaar, boswachter, parkeerwachter of bij de politie. In het openbaar vervoer kom je Boa’s OV tegen. Zij hebben een eigen opleidings- en certificeringstraject. Waar andere Boa’s echte handhavers zijn, moeten Boa’s OV ook over andere vaardigheden beschikken. Zij hebben een gecombineerde functie van controleren en handhaven, denk aan conducteurs in de trein en controleurs in de metro en tram. Je herkent ze aan het Boa-embleem op de mouw van hun uniform.
In 2018 hebben de OV bedrijven zich verenigd in OV-NL, de brancheorganisatie voor het openbaar vervoer. Arjan Vaandrager, werkzaam voor KNV, ondersteunt de jonge vereniging in een aantal projecten in de keten van ticketing: betalen, controleren en handhaven. Hier valt ook de examinering en certificering van de Boa’s OV onder.

Wie is wie?

KNV (Koninklijk Nederlands Vervoer) is de federatie voor verschillende sectoren en brancheverenigingen, de vereniging voor ondernemers in personenvervoer. Zij vertegenwoordigt bijvoorbeeld de sector touringcars en taxi. Openbaar vervoer was tot 2009 ook onderdeel van KNV, na hun verzelfstandiging is KNV projectondersteuning blijven geven. Arjan Vaandrager: “Het Boa-project is een samenwerking van de ov-bedrijven verenigd in OV-NL, ProRail en Bureau Handhaving en Toezicht van de gemeente Amsterdam. De gemeente Amsterdam heeft toezichthouders in dienst die zich specifiek in het openbaar vervoer bewegen, met name in de metro stations. “Een Boa OV, bijvoorbeeld een conducteur, is er in eerste instantie voor om te zorgen dat de kaartjes gecontroleerd zijn en klanten van goed advies worden voorzien. Pas als er overtredingen worden geconstateerd of er incidenten ontstaan moet er gehandhaafd worden. Daar wijken de Boa’s OV af van al die andere Boa’s. Het vak is in principe het bieden van service aan reizigers en het controleren van kaartjes. Boa’s OV hebben dus een gecombineerde functie.”

Objectieve toetsing is voor ons en de maatschappij van groot belang

“De samenwerking tussen Cito en KNV bestaat al heel lang. In 2006 besloten we dat er voor Boa’s OV een eigen specifieke opleiding en examinering moest komen. We zijn op zoek gegaan naar een partij met goede kennis en kunde en zo kwamen we bij Cito terecht. Cito is een objectief en gekwalificeerd toetsinstituut, zij zorgen voor een goede uitvoering en een objectieve toetsing,” vertelt Arjan Vaandrager. “Cito zorgt voor de toetsvragen in de examens. Boa’s OVs worden getoetst op wetkennis, het uitschrijven van een combibon bij een overtreding op heterdaad, maar ook op gespreks- en benaderingstechnieken. Het is belangrijk dat ze weten hoe ze reizigers moeten benaderen. Hoe ze omgaan met zwartrijders of mensen die zich niet houden aan de regels. Wetkennis is ook heel belangrijk, Boa’s OV mogen in hun functie de wet handhaven.”

‘Het is belangrijk te weten wat je kent en kunt. Je weet waar je staat. Natuurlijk is het ook spannend om een examen te maken, maar wanneer je slaagt is dat een bevestiging van je kunnen en kennen én geeft het je zelfvertrouwen. Je bent een professional.’

Examenkandidaat, Boa OV

Arjan Vaandrager: ”OV bedrijven zijn zelf vrij in het vormgeven van bijscholing. In principe is het Boa-examen 5-jaarlijks. Maar daarnaast hebben we ook een modulaire variant waarbij je in 5 losse modules examen kunt doen. Sommige bedrijven kiezen voor permanente bijscholing en verplichten hun werknemers om deze modules in 5 jaar af te leggen. Waar men voor kiest verschilt per bedrijf. Dat is prima, die keuze houden we graag open.”

Goede vertrouwensband

“Ik hoor vaak terug dat de toetsvragen goed aansluiten bij de praktijk”, gaat Arjan Vaandrager verder. “Het fijne aan Cito vind ik, ze werken en denken echt met ons mee. Niet alleen wanneer er aanpassingen nodig zijn in de examens, maar ook bijvoorbeeld in de uitvoering. Dankzij hun samenwerking met Lamark vinden de theoretische examens nu door het hele land plaats en zijn kandidaten vrij een tijd en locatie te kiezen. Dat vind ik heel waardevol. Natuurlijk is niet altijd alles goed gegaan. We hebben een periode last gehad van computerstoringen op de afnamelocaties tijdens de examens. Heel vervelend voor de kandidaten, maar het is wel direct goed opgepakt. Met man en macht is er gezocht naar oorzaak en oplossing. Doordat we al zo lang samenwerken is er een goede vertrouwensband. Als KNV en OV-NL hadden wij het vertrouwen dat dit opgelost kon worden en dat is ook naar alle tevredenheid gebeurd.”

De juiste mensen kwalificeren voor de taak

“Als Boa OV opereer je met ruime juridische bevoegdheden en een serieuze verantwoordelijkheid. Het is voor ons echt belangrijk dat er goed en eerlijk getoetst wordt. Je moet over de goede kwalificaties beschikken als je als Boa OV je werk juist wilt uitvoeren. Er zit ook een formele kant aan. De opleiding en het examen zijn gebaseerd op de regelgeving van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Er speelt een aantal formele juridische belangen die je op een goede manier moet borgen in je toetsing zodat je de juiste mensen die verantwoordelijkheden geeft. Aan ons de taak om de juiste kandidaten te kwalificeren. Met dit certificeringstraject borgen we dat prima.”