'Vlag uit na mooie resultaten van volgen van leerlingen en Audit in een dag'

Het was een bijzonder jaar… Corona zette de hele wereld op z’n kop. Voor het Helinium wachtte bovendien nog een andere uitdaging, bleek na ontvangst van het rapport van de Inspectie vorig jaar. Wat doe je dan? Marco vertelt: “Iedereen binnen de school heeft er flink de schouders onder gezet én het resultaat mag er wezen. De ontlading liet door corona even op zich wachten, maar toen de Inspectie kón komen, kon de vlag uit na bevestiging van de mooie resultaten. Op alle fronten!” Helinium deed een audit in een dag, zette een examencommissie op en deed mee aan pilot Numo voor een persoonlijker leerplan voor leerlingen. Daarnaast introduceerden ze een vaste structuur voor online lessen en een vernieuwd beleid voor toetsing en examinering. Cito sprak Marco om hem te vragen hoe Cito het Helinium de afgelopen tijd heeft ondersteund.

In Hellevoetsluis, net onder de rook van Rotterdam, is het Helinium een van de grootste twee middelbare scholen in de buurt. De school heeft zo’n 1500 leerlingen en alle niveaus in huis, van het vmbo tot aan het gymnasium. “Vanwege de nabijheid van de Europoort en de vraag naar techniek, is Helinium een school met een Technasium met vakcolleges (vaktechniek), maar ook tweetalig onderwijs. Leerlingen hebben heel diverse achtergronden, maar komen vooral uit de buurt. Ik ken dus de helft van Hellevoetsluis en dat is soms wel eens lastig als je even een boodschap wilt doen”, vertelt de goedlachse Marco van Stoppelenburg. Marco is van origine docent Wiskunde en Biologie, maar al geruime tijd teamleider van de mavo. Het is een brede, bruisende school waar iedereen welkom is. Contact met leerlingen is voor hem het mooist. “We houden goed zicht op leerlingen, want iedereen verdient een plek waarop hij of zij thuishoort. Binnen 3 jaar zit je hier op die juiste plek.”

Een jaar geleden, voor corona

Marco vertelt: “De situatie van de school maakte dat we ervoor gekozen hebben de audit in een dag door Cito te laten doen. Er zat behoorlijk wat druk op de ketel. Uit de audit kwamen heel scherpe conclusies: de organisatie en protocollen waren verouderd. Uit de gesprekken met collega’s en ouders bleek: er lag behoorlijk wat werk voor een verbeterslag. Vooral op het gebied van schoolexaminering. Het traject van Cito kwam op het juiste moment. Ook al was de Inspectie toen nog niet zo gefocust op toetsing en examinering. Er kwam een integraal ontwikkelplan waar een jaarlang intensief aan is gewerkt. Schoolbreed, ook al lag de focus van de Onderwijsinspectie vooral op de havo. Het traject met Cito vond plaats in een veilige setting en begon al voordat alles op slot ging door corona. Het ging in volle vaart en er werden grote stappen gezet.”

Het traject van Cito kwam op het juiste moment.

Ondanks corona toch reden voor feest

Gevreesd werd voor een knal, maar het virus hakte er bij de school in als een enorme bom, legt Marco uit. “Examens gingen niet door, alle lessen en de afstemming gingen over op Teams. Het was een hele ontdekkingsreis om te zien hoe het werkte. Dat gaf onrust. En daarbovenop waren er de besmettingen, zeker ook in onze regio. Deze twee trajecten tezamen waren enorm zwaar. Daarom heeft het ook iets langer geduurd om het traject af te ronden, maar het is gelukt! Ondanks corona voldoende reden voor feest. We hebben gejuicht, wel geheel corona-proof uiteraard, vanuit afzonderlijke kamers in school.”

Tijdens corona leerlingen volgen met het volgsysteem

“De Cito-toetsen van het leerlingvolgsysteem nemen we al heel lang af. Door corona vroegen we ons wel af hoe we nu de resultaten kunnen duiden. Eerste stap tijdens corona was: hoe creëer ik een soort examensetting, waarin de condities voor de toetsafname voor elke leerling hetzelfde zijn? We wilden vooral de leerlingen ontzorgen: niet zenuwachtig zijn, neem je tijd. Ook dat is gelukt met behulp van de mentorlessen die Cito hiervoor heeft verstrekt. Toen leerlingen weer mondjesmaat naar school konden, namen we de volgtoetsen schoolbreed af in de Helinium-week – dit is een soort projectweek – in grote ruimtes zoals bij een examen. Leerlingen vonden het wel even spannend bij binnenkomst, maar omdat de afnames door mentoren werden gedaan, werden zenuwen snel weggenomen. De leerlingen maakten de toetsen old school via papier, maar de afnames verliepen goed.” De school is voornemens alle toetsen dit schooljaar nog af te nemen. “Nu goed je leerlingen in beeld krijgen, is belangrijker dan ooit”, vertelt Marco. “Naast onze focus op het welzijn van leerlingen, elkaar weer leren kennen en het groepsproces, monitoren we alle leerlingen of ze binnen de marge vallen wat betreft de vaardigheden die ze moeten ontwikkelen. De resultaten van de volgtoetsen geven dat inzicht, via schitterende overzichten, voor mentoren en docenten. Je kunt echt makkelijk de diepte in hoe je een kind op onderdelen kunt verder helpen. Daarbij helpen de neutrale metingen van de Cito’s. We zijn benieuwd naar de landelijke benchmark naar trends. Van daaruit kunnen we de data verder duiden en kijken wat het voor een ieder betekent. Erg nuttig.”

Nu goed je leerlingen in beeld krijgen, is belangrijker dan ooit

Persoonlijk lesprogramma via inzet Numo

Met de resultaten uit Toets 0 heeft het Helinium in het najaar van 2020 meegedaan met pilot Numo. Op de vraag naar de reacties van vakdocenten, vertelt Marco: “die zijn zeer enthousiast, vooral bij de havo. Ze kunnen nu met Numo een heel persoonlijk lesprogramma maken. Naast het dooroefenen met eersteklassers, wordt nu ook met tweedeklassers geoefend om die aspecten te trainen waarmee ze moeite hebben. Zo hopen we nog meer leerlingen verder te helpen. Ook via leerlingbespreking.nl, een andere nieuwe tool voor leerlingen, zijn we bezig met een programma op maat. Dat ziet eruit als Numo, met zelfde look and feel. Collega’s geven leerlingen feedback met een duimpje, studiehoedje of een waarschuwingsdriehoek. Dan kan de leerling heel gericht een actieplannetje maken. Het kind is dan zelf aan zet en presenteert zijn ideeën aan ouders en de mentor. Dat werkt goed, op alle levels! Naast de vernieuwde rapportages kan de ouder dus heel goed zien wat wel en minder goed gaat. In de onderbouw helpen we ze daarmee extra vooruit. Dan zitten ze in klas 3 helemaal op de juiste plek.

Ze kunnen nu met Numo een heel persoonlijk lesprogramma maken om die aspecten te trainen waarmee ze moeite hebben

Uitdaging voor het nieuwe schooljaar

Volgens Marco is het door corona nu lastig een indeling te maken voor nieuwe klassen voor de huidige groep 8-leerlingen. “Die groep heeft nog minder les gehad, waardoor vertraging mogelijk een grotere rol gaat spelen. Vanuit de overheid en regionaal is het verzoek leerlingen vooral kansrijk te plaatsen. Daarom voorziet Marco dat er meer gesprekken met ouders zullen plaatsvinden, naast overleg met de basisscholen voor een warme overdracht. Ook Helinium zal leerlingen daardoor eerder op de hogere niveaus plaatsen bij een gecombineerd advies. We krijgen ook meer ruimte en budget daarvoor om met PO nauwer op te trekken om kinderen kansrijk te plaatsen. Dat helpt, al is het wel lastig de extra handjes daarvoor te vinden. De Hogeschool Rotterdam biedt voor ons gelukkig uitkomst. Stages kunnen doorgaan en de contacten vanuit de stages blijken heel waardevol voor de langere termijn.” Zoals bij Lotte, destijds een leerling van Marco. “Zij heeft hier stagegelopen en geeft nu natuurkunde aan de mavo 4-leerlingen. Genoeg voorbeelden van leerlingen die hier nu lesgeven. Zo is de cirkel mooi rond en komen de zaadjes die we destijds hebben gepland mooi tot leven”, vertelt Marco.

Gewoon doen zo’n audit!

Voor andere scholen is het advies van Marco: “gewoon doen zo’n audit! De investering ga je vele malen terugverdienen. Je krijgt een veilige kijk op je organisatie, toetsen en examens en de kwaliteit daarvan. Daar kun je je voordeel direct mee doen. Je wordt door Cito op alle fronten ondersteund, naast advies ook met cursussen, bijvoorbeeld die voor Toetsexpert. Vanuit de audit worden we nog steeds begeleid door Wil Knappers. Daar geven we dit najaar nog een vervolg aan met onafhankelijk onderzoek door Cito, zodat alle seinen voor kwaliteitsborging op het gebied van schoolexaminering op groen staan. Vanuit dit traject, in navolging van wat voor mbo/hbo al geborgd is, zijn wij andere scholen in het vo nu al een stapje voor op het gebied van toetsing. En kunnen we aantonen dat de structuur van examinering, herkansingen en analyses van toetsresultaten goed geregeld is. Dit kwam uit de audit. Die punten deden eerst pijn, maar nadat we daar hard aan gewerkt hebben, zijn we er nu hartstikke trots. Nadat we eerst achter liepen, zijn we binnen een jaar voorop gaan lopen. We kunnen de komende jaren weer goed vooruit! Hopelijk dan weer met 1500 leerlingen in school, want we zijn behoorlijk coronamoe en gooien die poorten heel graag weer open als het kan!”