Toetsen op papier of digitaal: maak een bewuste keuze

Digitale toetsen bieden zeker voordelen, maar brengen ook uitdagingen met zich mee. Daarom is het belangrijk om een weloverwogen keuze te maken: kies je voor jouw school of groep, of voor een specifieke leerling, voor papieren toetsen of voor de digitale variant?

Het gebruik van digitale mogelijkheden heeft in de maatschappij en het onderwijs een enorme groei doorgemaakt, waarbij corona als een katalysator heeft gewerkt. Lesmethodes zijn verrijkt met of soms zelfs vervangen door digitale leeromgevingen. Leerlingen maken gebruik van tablets of laptops om digitaal te oefenen, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van opdrachten of het houden van spreekbeurten. Deze trend zien we ook terug bij het toetsen: steeds meer scholen laten hun leerlingen de toetsen van ons volgsysteem digitaal maken in plaats van op papier. Hieronder lees je de voordelen van digitaal en op papier toetsen.

Voordelen van digitaal toetsen voor leerkrachten en leerlingen

• Geen nakijkwerk en snelle beschikbaarheid van resultaten voor leerkrachten.
• Tijdswinst voor leerkrachten, waardoor ze meer aandacht aan onderwijs en leerlingen kunnen besteden.
• Mogelijkheid voor adaptief toetsen, waardoor het niveau van leerlingen beter kan worden bepaald.
• Voordelig voor leerlingen met leesproblemen, dyslexie, autisme en concentratieproblemen.
• Voorleesfunctie en de mogelijkheid om in eigen tempo te werken ondersteunen leerlingen.
• Digitale toetsen spreken leerlingen meer aan en passen beter bij hun digitale leefwereld.

Afname op papier kan ook de voorkeur hebben

• Leerlingen in de groepen 3 en 4 maken de papieren toetsen gemiddeld wat beter dan de digitale toetsen.
• Verschillen tussen papieren en digitale toetsen zijn afhankelijk van digitale vaardigheden van leerlingen en de inrichting van digitale afnames op scholen.
• Sommige leerlingen kunnen nog niet goed overweg met het toetsenbord of zien digitale toetsen als een spelletje.
• Sommige scholen kiezen bewust voor papier op basis van hun visie op onderwijs en bij specifieke vakken.

Keuzevrijheid afname papier en digitale toetsen in de praktijk

Bij Leerling in beeld kun je voor een aantal leergebieden – Rekenen-Wiskunde, Begrijpend lezen, Taalverzorging, Woordenschat en Engels – per afnamemoment, per groep en per leerling kiezen voor de papieren of digitale variant van de toetsen. Je kunt dus voor een deel van je leerlingen voor de papieren toetsen kiezen en voor een ander deel van de leerlingen voor de digitale toetsen. Belangrijk is dat je deze keuze bewust maakt; het liefst samen met jullie team en aansluitend op jullie onderwijsaanbod. De papieren en digitale toetsen zijn inhoudelijk vergelijkbaar, maar zijn niet volledig hetzelfde qua opgaven. Een deel van de opgaven komt zowel in de papieren als de digitale toetsen voor, andere opgaven alleen in één van de varianten. Resultaten zijn direct beschikbaar bij digitale toetsen, terwijl gedetailleerde analyses bij papieren toetsen wat meer tijd van je vragen.

Ons advies: kies bewust voor papieren of digitale afname

De opzet van Leerling in beeld maakt het mogelijk om zelf de keuze te maken of je leerlingen de toetsen op papier of digitaal laat maken. Maak deze keuze bewust:

• Beoordeel de digitale vaardigheden van je leerlingen. Kijk goed naar je eigen groep en je leerlingen: zijn ze digitaal vaardig genoeg om de toetsen digitaal te maken? Kennen ze de afwijkende letters van het toetsenbord? Kies voor de papieren variant als dit nog niet het geval is.
• Overweeg aan te sluiten bij de ‘normale werkwijze’. Neem bij je keuze de normale werkwijze mee op jullie school, in jouw klas en voor specifieke vakken. Werken leerlingen bij bijvoorbeeld begrijpend lezen altijd met papieren
  boeken? Dan sluiten de papieren toetsen mogelijk beter aan bij jullie onderwijs. Werken jullie met een volledig digitale rekenmethode? Dan passen de digitale toetsen daar waarschijnlijk het beste bij.
• Maak duidelijke afspraken. Zorg bij de digitale afnames voor dezelfde afspraken als bij de papieren afnames, zodat de leerlingen werken op de manier die je normaal gesproken verwacht. Stimuleer bijvoorbeeld het gebruik
  van kladpapier, wijs ze erop dat het niet om de snelheid gaat, maar dat ze goed over hun antwoord nadenken, laat ze hun antwoorden terugkijken als de toets vrije navigatie toestaat.

Ik spreek met mijn leerlingen af dat als ze klaar zijn met een digitale taak, ze eerst mij erbij roepen en dan pas hun taak mogen inleveren. Dan heb ik meteen in beeld of de leerling de toets serieus heeft aangepakt.

- Tip van een leerkracht