Toetsen op maat en digitaal adaptief toetsen, hoe zit dat?

Hoe op maat zijn de digitale adaptieve toetsen?

De nieuwe digitale toetsen Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde en Taalverzorging zijn digitaal-adaptief. Dat betekent dat na het maken van de eerste taak van de toets, de volgende taak automatisch wordt afgestemd op hoe goed een leerling die eerste taak heeft gemaakt. Daarbij zijn er drie mogelijkheden: de leerling krijgt vervolgens opgaven die qua moeilijkheidsgraad vergelijkbaar, makkelijker of moeilijker zijn dan de opgaven in de eerste taak. Makkelijker betekent dat de opgaven te vergelijken zijn met opgaven van de toets van het vorige afnamemoment. De moeilijkere opgaven zijn vergelijkbaar met die van de toets van het volgende afnamemoment.
Door deze opzet maakt een deel van de leerlingen automatisch een toets die je kunt vergelijken met de oude tussentoetsen. De tussentoetsen van LVS 3.0 bevatten namelijk ook een combinatie van opgaven van twee verschillende niveaus. Bijvoorbeeld de tussentoets M4/E4 bevat een combinatie van opgaven op niveau M4 en E4, en is geschikt voor een leerling waarvoor de E4-toets nét te moeilijk is. Exact hetzelfde gebeurt met de digitale adaptieve toets E4: de leerling waarvoor die toets nét iets te moeilijk is, maakt ook een aantal opgaven van niveau M4. Het voordeel hiervan is dat deze leerling meer succes ervaart en dat de uitslag van de toets iets nauwkeuriger is.

Wat is toetsen op maat?

In het reguliere basisonderwijs maken de meeste leerlingen de toets die past bij het afnamemoment en bij het leerjaar waarin zij zitten. Halverwege groep 4 maken zij de M4-toets. Leerlingen met een sterk vertraagde ontwikkeling werken bij bepaalde vakken dikwijls op hun eigen niveau. Ze volgen hun eigen leerlijn. Zo kan een leerling in groep 7 bijvoorbeeld rekenonderwijs volgen op het niveau van groep 6. Ook het omgekeerde is mogelijk: een leerling uit groep 3 die rekenaanbod krijgt van groep 4. In die gevallen kies je de toets van het niveau waarop de leerling het onderwijs volgt. Dat noemen we toetsen op maat: je kiest bewust een toets van een lager of hoger niveau omdat de leerling een eigen leerlijn volgt. Toetsen op maat kun je zowel met de papieren toetsen als met de digitale adaptieve toetsen. Het voordeel van deze digitale adaptieve toetsen is dat het niveau hiervan tijdens de afname automatisch iets bijgesteld wordt.

Wanneer zet ik toetsen op maat in?

Om te bepalen of je een leerling wilt toetsen op maat, volg je onderstaande richtlijnen:

• Bij leerlingen met een normale ontwikkeling kies je de toets die bij de normale ontwikkeling en dus het reguliere onderwijsaanbod past. Bijvoorbeeld een leerling uit groep 5, maakt in januari/februari de M5-toets en aan het eind van het schooljaar de E5-toets.
• Bij leerlingen met een sterk vertraagde ontwikkeling kies je de toets die qua functioneringsniveau het beste past bij de stof die de leerling beheerst en aangeboden heeft gekregen.
  Aandachtspunten hierbij:
  – Het moment waarop een leerling méér dan een jaar achterloopt, is voor veel scholen het moment om een eigen leerlijn te overwegen. Als vuistregel geldt dan ook 'eigen leerlijn = eigen toetslijn'.
  – Ga bij een afwijkende score (> 1 jaar verschil tussen toetsniveau en functioneringsniveau) niet zonder meer over op toetsen op maat. Neem deze beslissing altijd in overleg met de intern begeleider. Ga na of de toets echt niet passend was, of dat de toets om een andere reden opvallend goed of slecht is gemaakt.
• Bij leerlingen die zich veel sneller ontwikkelen dan gemiddeld, kun je een toets kiezen die qua functioneringsniveau beter bij de leerling past. Let er dan wel op dat deze toets ook past bij de stof die de leerling beheerst en aangeboden heeft gekregen.

Tip: bekijk ook eens de Wegwijzer, voor toetsgebruik bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.

Maakt deze uitleg het duidelijker voor jou, heb je nog vragen of wil je iets anders delen? Wij zijn benieuwd en lezen graag jullie reacties.