Zo zit het met onze organisatie en governance
Cito is van de overheid, toch?
Nee, niet meer. We zijn in 1968 gestart als overheidsorganisatie, maar werden in 1999 geprivatiseerd. We zijn dus zeker niet meer ván de overheid, maar werken deels nog wel vóór de overheid. Het gaat hier bijvoorbeeld om de centrale examens, de Centrale Eindtoets en toetsen die met subsidie worden gemaakt.
Cito is een hybride organisatie. Wat betekent dat?
Dit betekent dat onze organisatie bestaat uit een Stichting en een BV. Via Stichting Cito verrichten we onze wettelijke en publieke taak. Binnen Cito BV ontplooien we marktactiviteiten die passen bij onze maatschappelijke missie. De activiteiten van Stichting Cito en Cito BV zijn strikt en transparant van elkaar gescheiden. Zowel in juridisch en organisatorische, als in financiële en operationele zin. Wil je meer hierover weten? Kijk dan op de webpagina Organisatiestructuur.
Cito heeft dus een wettelijke, publieke én maatschappelijke taak. Dat klinkt ingewikkeld.
Het betekent dat we drie typen producten en diensten leveren voor het onderwijs en beroepsgroepen. Het maken van centrale toetsen en examens voor de overheid is onze wettelijke taak. Die opdracht is vastgelegd in de wet. We vinden het onze publieke taak om onze kennis te delen en onze expertise in te zetten om het onderwijs (en het toetsen) van morgen te verbeteren, bijvoorbeeld via onderzoek of innovaties. Het zorgen voor eerlijk beoordelen en toetsen door het leveren van bijvoorbeeld volgsystemen, examens en trainingen aan organisaties in het onderwijs, maar ook aan bedrijven en instellingen, zien we als onze maatschappelijke taak. Elke taak is belegd bij een eigen divisie: onze wettelijke taak bij Cito CTE, onze publieke taak bij CitoLab en onze maatschappelijke taak bij Cito BV.
Krijgt Cito subsidie om toetsen te maken?
Cito krijgt subsidie voor het werk dat we doen voor de overheid. We leveren ook producten en diensten waarvoor we géén subsidie ontvangen. Het gaat dan om de volgsystemen en schoolexamens die we ontwikkelen in eigen beheer, en om toetsen, examens, trainingen en advies in opdracht van overheden (via aanbesteding), brancheverenigingen en bedrijven. Deze activiteiten hebben we ondergebracht in Cito BV.
Kan Cito eigen producten ontwikkelen met overheidssubsidie?
Nee, dat kan niet. Onze wettelijke taken vinden plaats in Stichting Cito, onze andere activiteiten in Cito BV. Zo houden we geldstromen en taken gescheiden. Transparantie hoort bij een maatschappelijke kennisinstelling als Cito. Hierop wordt toegezien door één overkoepelende Raad van Toezicht, die weer wordt ondersteund door adviesraden voor funderend onderwijs, beroepsonderwijs en beroepsbeoefenaren én een wetenschappelijke adviesraad.
Maakt Cito winst met het maken van toetsen en examens?
Daar kunnen we kort over zijn: Cito heeft geen winstoogmerk. Het rendement dat we maken met onze activiteiten in Cito BV, wordt daar gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten.
Heeft Cito voordeel door te werken voor de overheid?
De kennis die we binnen Stichting Cito opdoen door te werken voor de overheid, houden we niet voor onszelf. We delen die kennis met de markt en maken prototypes breed beschikbaar. Zo voorkomen we oneerlijke concurrentie. Zie ook de webpagina CitoLab.
Zo zit het met onze missie en maatschappelijke betrokkenheid
Cito noemt zichzelf een maatschappelijke organisatie? Hoe zit dat?
Als Cito dragen we met overtuiging en passie bij aan kansengelijkheid en onderwijskwaliteit voor krachtig onderwijs. We zetten al onze expertise en ervaring in om producten te ontwikkelen die leraren ondersteunen en waarmee leerlingen objectief kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben. Daar doen we samen met onderwijsprofessionals, stakeholders en bedrijfsleven ons uiterste best voor.
Kansengelijkheid hoor je vaker. Wat is het verband met Cito?
‘Kansengelijkheid’ is precies dé drijfveer waarom Cito in 1968 is opgericht. Het onderwijs was in die tijd nog niet zo toegankelijk. Kinderen uit betere kringen hadden meer kansen in het vervolgonderwijs. Met de ontwikkeling van de Cito-toets wilden we dat veranderen. Die moest leerlingen een andere kans geven om te laten zien waar hun kracht lag en zorgen voor objectieve gegevens voor een eerlijk schooladvies. We zijn er trots op dat de Cito-toets het doorstroombeleid naar het voortgezet onderwijs kon openbreken. En ook al is er sindsdien veel veranderd, nog steeds streven we ernaar om met onze toetsen en examens eerlijk inzicht te geven in wat leerlingen kunnen, ongeacht wie ze zijn.
Cito geeft via haar divisie CitoLab invulling aan het label ‘kennisorganisatie’. Wat heeft het onderwijs daaraan?
Best veel, eigenlijk. Het label geeft aan dat we beschikken over specifieke en unieke expertise. En die kennis delen we met anderen. Binnen CitoLab doen we voortdurend toegepast wetenschappelijk onderzoek naar onderwijskundig meten en het gebruik van data in de klas. We zijn hierover transparant en geven bijvoorbeeld in een openbaar meerjarenbeleidsplan aan wat onze innovatiethema’s zijn en hoe ons werkprogramma eruitziet. Door nieuwe inzichten terug te geven aan het onderwijs, stakeholders en de markt, zorgen we ervoor dat deze breed beschikbaar komen. Wij zien dit als onze verantwoordelijkheid om het onderwijs verder te helpen.
Cito zegt voor en met het onderwijs te werken. Weet Cito voldoende wat er in het onderwijs leeft?
Zeker! Niet alleen hebben veel van onze medewerkers onderwijservaring, ook maken we onze meet- en volginstrumenten samen met onderwijsprofessionals. Zo ontwikkelen we samen met leraren toets- en examenopgaven, die daarmee aansluiten op de dagelijkse praktijk uit het onderwijs. En testen heel veel scholen onze nieuwe versies van toetsproducten of prototypes voor volledig nieuwe instrumenten. Op allerlei manieren zoeken en onderhouden we contact met het onderwijs. Ook de organisatie van congressen, onze eigen leerlingenraad en de intensieve samenwerking met universiteiten, ketenpartners, stakeholders en overheid horen daarbij.
Corona heeft behoorlijke impact gehad op het onderwijs. Hoe heeft Cito bijgedragen?
Op basis van onze expertise hebben we het onderwijs zo goed mogelijk bijgestaan. Zo hebben we docenten vo ondersteund met een handreiking voor het opstellen van resultaatverbeteringstoetsen, toen de centrale examens in het schooljaar 2019-2020 niet doorgingen. Hebben we toetsingsvormen aangeboden aan docenten voor schoolexamens op afstand, met praktische tips voor het veilig afnemen van die schoolexamens. Ook is regelmatig onderzoek gedaan naar de effecten van schoolsluiting en afstandsonderwijs in coronatijd. Zowel voor het basisonderwijs als voor het voortgezet onderwijs. Zie webpagina: Impact van corona (cito.nl). Naast het aanreiken van vele praktische handvatten, organiseerden we eveneens vaak online vraagsessies voor leraren en docenten.
Cito is overtuigd dat toetsen waarde toevoegen voor de onderwijspraktijk. Toch is er ook kritiek. Wat doen jullie ermee?
Wij geloven dat het gebruik van data op scholen bijdraagt tot minder ongelijkheid en eerlijke kansen. Deze data kunnen onder andere verzameld worden met toetsen. De informatie die daarmee beschikbaar komt kan gebruikt worden om volgende stappen te zetten bij het leren en ontwikkelen. Hierdoor krijgt iedere leerling de kans om objectief zichtbaar te maken wat hij of zij geleerd heeft.
Gebruikers vinden het prettig om met onze producten te werken en voelen zich geholpen en gezien. Maar we horen ook de kritiek die wordt geuit op het gebruik van toetsen. En hoewel we hiervoor niet als enige verantwoordelijk zijn, voelen we wel de verantwoordelijkheid om vanuit onze expertise te kijken wat er beter kan. Het maakt dat we kritisch kijken naar onze producten, naar de uitwerking ervan in de praktijk en hoe we onze producten beter kunnen laten aansluiten bij deze tijd. Want we willen in beweging blijven om te helpen het onderwijs beter te maken.
We beseffen dat toetsen niet allesomvattend zijn. En dat kan ook niet. Er is geen enkele toets die recht doet aan alles wat een kind heeft geleerd. Dit betekent niet dat we de waarde van toetsen teniet moeten doen. Maar we vinden het wel belangrijk dat toetsresultaten in een brede context worden gezien en altijd door mensen worden geïnterpreteerd
Omdat de wereld snel verandert en wij alleen dat natuurlijk niet kunnen bijhouden, staan we altijd open voor samenwerking. Voor de verbinding met buiten.
Oefenen voor Cito-toetsen, is dat eerlijk?
We begrijpen dat extra les een leerling kan helpen om aan een vaardigheid te werken. Maar extra toetsopgaven trainen om een zo hoog mogelijk toetsresultaat te behalen, raden we af. Het helpt de leerling namelijk niet om in het vervolgonderwijs te starten op een niveau dat eigenlijk niet aansluit. Bovendien kan trainen zorgen voor onnodige spanning en onrust bij leerlingen. Daarom nemen wij afstand van trainingsbureaus en trainingsmateriaal. En hoewel de naam soms anders doet vermoeden, bestaat er geen enkele relatie tussen trainingsbureaus of aanbieders van trainingsmateriaal en onze organisatie. In de voorbereiding op een toets is het wel handig voor leerlingen om een voorbeeldtoets te bekijken, gewoon om te zien hoe de toets eruitziet en hoe de toets werkt.
Kunnen we je helpen?
Stel je vraag via onze kanalen of kijk in de veelgestelde vragen.
Voor scholen: Vergeet niet om het brinnummer bij de hand te hebben en/of in de mail te vermelden, zodat we jouw vraag sneller kunnen behandelen!