Verhalen van de examenmakers

Syndroom van Swyer

De context “Het syndroom van Swyer” neemt je mee in het verhaal van Emma. Emma heeft zich altijd een meisje gevoeld, maar blijkt toch een Y-chromosoom te hebben.

Swyer ontstaat door een mutatie. Bij vraag 25 moet je bedenken dat die kan zijn ontstaan bij de vorming van de zaadcel van haar vader. Een zaadcel heeft namelijk een X óf een Y-chromosoom. Daarna moet je weten dat bij een genoommutatie het aantal chromosomen is veranderd. Bij Swyer is dat niet zo, dus de stelling is onjuist. De laatste stelling is de lastigste: jongens hebben een X- en een Y-chromosoom, dus ze kunnen geen drager zijn van een mutatie op een geslachtschromosoom.

Emma vraagt zich af of ze later kinderen kan krijgen. Dat kan als ze dan een hormoonbehandeling krijgt om haar baarmoeder voor te bereiden op de innesteling van een embryo. Het embryo ontstaat door IVF met een eicel van een donor. De eiceldonor zal een hormoonbehandeling krijgen zodat er extra eicellen vrijkomen. Bij vraag 30 moet je uitzoeken welke hormonen dat zullen zijn. Met je informatieboek Binas of ScienceData kan je opzoeken dat Emma oestrogeen en progesteron krijgt en de donor FSH.

De biologiedocent die deze vragen heeft gemaakt, kwam op het idee toen het erg lang duurde voordat haar dochter in de puberteit kwam. Ze ging op zoek naar hoe dat kon komen, en kwam daarbij het syndroom van Swyer tegen. Haar dochter ging toch puberen, maar het onderwerp liet de docent niet los. Het laat zien dat de verschillen tussen mannen en vrouwen niet zo zwart-wit zijn: er kunnen verschillen zijn tussen gender, lichamelijk geslacht, chromosomaal geslacht en genetisch geslacht. Behalve de mutatie bij Swyer zijn er nog veel meer oorzaken – op allerlei organisatieniveaus – voor het ontstaan van verschillen of juist van de afwezigheid daarvan. Ze besloot zich verder in het syndroom van Swyer te verdiepen en er een aantal vragen bij te maken. Nadat we de vragen bij Cito hebben besproken met andere biologiedocenten, heb ik ze opgenomen in het examen.

Arjen, toetsdeskundige biologie bij Stichting Cito

-----------------------------------------------------------------

Wil je meer weten over het proces rond het maken van centrale examens? Kijk dan hier.

Lees hier de andere verhalen die zijn gepubliceerd:

Een (letterlijk) adembenemende tocht door het Andesgebergte Popmuziek en poëzie De blokkade van het Suezkanaal Heeft Billie Eilish haar fans verraden? Moeten energiedrankjes verboden worden? Vaarwel mijn dierbaar vaderland De engelenmaker Brouwen van een wiskundeopgave