Aan de slag met de adviezen van de Onderwijsraad? Cito helpt.

Toetspraktijk is uit balans

De raad stelt dat de huidige toetspraktijk uit balans is. Beslissende examinering neemt veel tijd in beslag. Daardoor is er weinig ruimte voor formatieve toetsing. Leerlingen krijgen nog (te) veel toetsen met voornamelijk gesloten vragen aangeboden. Docenten stellen maar in beperkte mate zelf de toets samen, wat weliswaar zorgt voor minder toetsdruk, maar ook voor minder eigenaarschap.

Mbo-scholen hoeven volgens de raad de toetspraktijk niet radicaal anders in te richten, maar er zijn wel maatregelen nodig om te komen tot een beter evenwicht in de toets- en examenpraktijk. Zo plaatst de raad vraagtekens bij het op voorhand valide verklaren van examenonderdelen van examenleveranciers die over een keurmerk beschikken. Ook is geconcludeerd dat op dit punt de examencommissie, die formeel opdrachtgever is aan de toetsaanbieders, soms te snel wordt gepasseerd. De examencommissie moet immers een oordeel vellen over de validiteit van de examens. Zij kan dan zo nodig aanpassingen in de examinering afdwingen als daarmee een betere aansluiting ontstaat bij eigen toetsvisie en de plaats van de examens in de opleiding.

De zeven belangrijkste aanbevelingen van de onderwijsraad

1. Toetsing moet in lijn zijn met onderwijsdoelen, onderwijsinhoud en onderwijsmiddelen

   Iedereen weet dat de beschrijving hierboven van essentieel belang is voor een optimaal onderwijsleerproces. Maar hoe zorg je ervoor dat dit ook echt is geborgd in de praktijk? Dat is beslist niet eenvoudig. De raad adviseert om meer ruimte te geven aan de formatieve functie van toetsing, om zo het lesgeven van docenten en het leerproces van studenten beter te ondersteunen. Maar wat wil je toetsen en waarom wil je dat? Hoe vaak moet je toetsen en hoe vaak wil je toetsen?
   
   We denken graag met je mee en kunnen je adviseren over toetsbeleid. Ook verzorgen wij praktische trainingen over het inzetten van formatieve toetsvormen.
   
   

2. Verbeter het toezicht

   Wat betreft toetsing en examinering ziet de raad mogelijkheden tot verbetering van het toezicht. Een centrale rol is hier weggelegd voor examencommissies. Belangrijk is dat commissieleden beschikken over voldoende algemene deskundigheid op het gebied van toetsing. Deze mensen moeten het hele examenlandschap overzien en ervoor zorgen dat de kwaliteit van de examinering voldoet aan de gestelde eisen.
   
   Wij leiden mensen op tot lid of adviseur zodat zij die examencommissies met raad en daad kunnen ondersteunen. Met de training Toetsdeskundige – de basistraining of de training voor gevorderden, weet je zeker dat je voldoende deskundigheid in huis hebt om toetskwaliteit duurzaam te borgen.
   
   

3. Geef gerichter aandacht aan toetsing in professionaliseringstrajecten

   De raad adviseert om scholing in toetsing beter te borgen. Naast individuele professionaliseringstrajecten ziet de raad ook goede mogelijkheden om de toetsdeskundigheid te versterken via collectieve professionaliseringstrajecten.
   
   We bieden beide trajecten aan, met de mogelijkheid voor certificering van examen-functionarissen, zodat je deze rol in examinering kunt aantonen en dat het erkend kan worden.
   
   

4. Deel kennis over toetsing

   Voor je leerlingen en studenten (en hun ouders) is het nuttig om meer inzicht te hebben in het brede belang van toetsing. Inzicht kunnen delen, begint met het hebben van een heldere visie over toetsing en examinering. Een visie die aansluit bij de onderwijsvisie van jouw school. Een heldere visie op toetsing formuleren, is beslist niet eenvoudig.
   
   Ook hierbij kunnen we je helpen. En zorgen dat je deze consistent kunt uitwerken voor het handboek en in reglementen. Als dat goed voor elkaar is, dan is de communicatie met je collega’s, studenten en ouders een stuk eenvoudiger.
   
   

5. Maak meer gebruik van kwalitatieve toetsmethoden

   De raad constateert dat het gebruik van kwantitatieve toetsen vooral speelt in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. Toch ziet de raad dat ook docenten in het mbo neigen naar kwantitatieve toetsing. Dat is begrijpelijk want kwalitatieve toetsen beoordelen is een vak apart.
   
   We helpen je graag om dit vak onder de knie te krijgen en beoordelaars te ondersteunen bij methodisch beoordelen, afstemmen en evalueren.
   
   

6. Zorg voor toets- en/of examencommissies

   De raad vindt het verstandig om de komende jaren goed de vinger aan de pols te houden wat betreft examencommissies in het middelbaar beroepsonderwijs. De commissies hebben nieuwe taken toegewezen gekregen en ook de verantwoordelijkheden van bestuurders van de examencommissies zijn veranderd. De raad ziet regelmatige evaluatie als noodzakelijk onderdeel van de kwaliteitscyclus. Daarmee kun je de borging van de kwaliteit van toetsing en examinering verbeteren en het eigenaarschap vergroten.
   
   Wij kunnen je instelling op verschillende wijzen ondersteunen. Of het nu gaat om deelname aan examencommissies als extern lid of een complete leergang examencommissie.
   
   

7. Vergroot de toetsdeskundigheid

   Het inkopen van toetsen zorgt voor een verlichting van de toetsdruk, omdat docenten niet langer tijd steken in het zelf ontwikkelen van hun toetsen. De vermindering van deze toetsdruk gaat helaas gepaard met een afname van eigenaarschap over hun onderwijs, terwijl ze wel belast worden met de afname en administratie van de toetsing.
   
   We helpen je graag met het vinden van de juiste balans tussen inkoop en zelf maken. En bij het zelf maken kan Cito als specialist je helpen bij het vergroten van jouw deskundigheid.