Direct naar inhoud

Veelgestelde vragen

Leerling in beeld - doorstroomtoets

Voorbereiden
Hoe en wanneer ontvangen scholen de papieren toetsen?

Op dinsdag 21 januari (tussen 08.00 en 16.00 uur) ontvangt je school op het adres dat bij ons bekend is van een koerier de toetsmaterialen. Het adres kun je controleren in het scherm waar je de toetsen kiest.

Waar vind ik de praktische handleiding?

Ongeveer een week voor de afname ontvang je per post (of per koerier als je ook opgavenboekjes krijgt) een fysieke praktische handleiding. Daarnaast is de handleiding al vanaf eind december beschikbaar in het platform onder ‘Downloads’, zodat je je alvast kunt voorbereiden.

Wat is het toetsreglement?

Naast de praktische handleiding is er ook een toetsreglement. In het toetsreglement staat belangrijke informatie over de verantwoordelijkheden van de school en de directeur en de afname. Het toetsreglement komt eind december beschikbaar in het scherm Downloads op het platform.

Hoe regel ik de LAS-koppeling?

Om straks groep 8 onze doorstroomtoets te laten maken, is het noodzakelijk om nu al deze leerlingen vanuit je leerlingadministratiesysteem (LAS) naar de Leerling in beeld - doorstroomtoets over te zetten. Op het moment dat je toegang hebt tot het platform van de Leerling in beeld – doorstroomtoets, kun je aan de slag om je leerlingen vanuit je leerlingadministratiesysteem (LAS) naar de Leerling in beeld – doorstroomtoets over te zetten. Hiervoor dien je eerst een OSR-mandaat te geven voordat je een LAS-koppeling kunt maken.
  
Zo regel je de LAS-koppeling: 

1. Via Kennisnet geef je de Leerling in beeld - doorstroomtoets mandaat.  
Leerling in beeld - doorstroomtoets mandaat geven:

  • De beheerder van OSR bij jouw school/bestuur logt in met eHerkenning in het OSR of via Mijn DUO.
  • Na inloggen in het OSR kom je direct in het menu 'Mandateren'. 
     Kies '+ mandaat' toevoegen.
  • Selecteer 'Doorstroomtoets-Logistiek proces doorstroomtoets po'.
  • Kies 'Leerling in beeld - doorstroomtoets' en sla de selectie op. Het is niet nodig om het mandaat een einddatum mee te geven.
  • Check meteen of het LAS dat je gebruikt ook is gemandateerd voor de Doorstroomtoets. Wil je weten hoe je dit doet? Bekijk de handleiding op de pagina van Kennisnet (onderaan de pagina vind je de handleiding voor het mandateren).

2. Dan ga je naar je LAS om de leerlingenlijst te maken en versturen. Lukt dit niet, kijk dan in de handleiding die jouw LAS beschikbaar stelt. 

3. Tenslotte doe je nog een controle:

  • je logt in op het platform 👉 lib-doorstroomtoets.cito.nl.
  • je kiest voor de tweede optie 'Cito-account' en logt vervolgens in met de inloggegevens die je als beheerder via de mail hebt ontvangenVia Basispoort account
  • controleer onder 'Leerlingen' links in het menu of je de juiste gegevens ziet staan.

Na het toevoegen van de leerlingenlijst, kun je direct aangeven welke leerlingen de digitale toets gaan maken en welke de papieren toets. kun je direct aangeven welke toets de leerlingen gaan maken. Kies je voor de papieren versie? Geef dit dan uiterlijk 8 december door.

Hoe plan ik de toetsen in?

Geef uiterlijk 8 december door welke toets je leerlingen gaan maken. Je kiest per leerling voor een papieren toets of digitale toets. Heeft jouw leerling een speciale versie nodig? Ook dat geef je uiterlijk 8 december door.

Let op: ná 8 december is het niet meer mogelijk om papieren toetsen in te plannen.

Het inplannen van de toetsen werkt als volgt:

  1. Je logt in op het platform 👉 lib-doorstroomtoets.cito.nl.
  2. Je kiest voor de tweede optie 'Cito-account' en logt in via Basispoort vervolgens in met de inloggegevens die je als beheerder via de mail hebt ontvangen.
  3. Ga naar Toets kiezen en geef per leerling de gewenste toets aan, papier of digitaal.
  4. Geef daarna aan of de leerling het volgende nodig heeft: 
    • extra audio-ondersteuning (digitaal) 
    • zwart-wit versie (papier) 
    • zwart-wit en vergrote versie (papier) 
  5. Vervolgens bevestig je de keuze met het vinkje.
Kan ik leerlingen verwijderen nadat ik ze (per ongeluk) heb toegevoegd vanuit mijn leerlingadministratiesysteem?

Ja, dat kan. Je kunt records van leerlingen die (per ongeluk) zijn toegevoegd verwijderen. Uitleg over hoe je een record verwijdert, vind je op het platform van de Leerling in beeld - doorstroomtoets. 

Wat moet ik doen als een leerling net voor de afnameperiode bij ons op school komt?

Zorg er eerst voor dat de leerling in je leerlingadministratiesysteem komt te staan. Vervolgens kun je op dezelfde manier als je al voor de groep hebt gedaan de gegevens met ons delen. Heb je voor jouw groep papier gekozen? Via de koerier ontvang je reserveboekjes. Een reserveboekje kun je inzetten voor een leerling die net voor de afnameperiode op je school start. Je kunt in dit geval ook nog voor een digitale afname kiezen. Als je enkel digitaal afneemt met je groep, kun je voor deze leerling de gewenste digitale toets kiezen, maar geen papieren toets.

Afname
Wanneer moet de doorstroomtoets afgenomen worden?
  • Maken al jouw leerlingen de papieren toets? Dan vindt de afname plaats op 4 en 5 februari 2025.
  • Heeft jouw school een combinatie van papier en digitaal? Dan vindt zowel de papieren als de digitale afname plaats op 4 en 5 februari 2025.
  • Maken al jouw leerlingen de digitale toets? Dan maken jouw leerlingen de toets in twee opeenvolgende ochtenden in de periode van 27 januari tot en met 16 februari 2025.
Wie kan de Leerling in beeld - doorstroomtoets afnemen?

Alle scholen voor primair en speciaal onderwijs kunnen de Leerling in beeld - doorstroomtoets afnemen. Dus ook als jouw school ons LVS (Leerling in beeld) niet gebruikt.

Hoe lang duurt de afname van de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

De Leerling in beeld - doorstroomtoets kun je in twee ochtenden afnemen en vraagt per ochtend ongeveer 2 uur tijd.

Is de Leerling in beeld - doorstroomtoets op papier en/of digitaal af te nemen?

De Leerling in beeld - doorstroomtoets is zowel op papier als digitaal beschikbaar. De digitale toets is adaptief.

Als school kun je per leerling kiezen voor een afname op papier of digitaal. Op deze manier kies je voor wat het best bij jouw onderwijs en bij de individuele leerling past.

Welke leerlingen hoeven niet deel te nemen aan een doorstroomtoets?

Volgens de Rijksoverheid hoeven de volgende (groepen) leerlingen niet deel te nemen aan een doorstroomtoets:

  • zeer moeilijk lerende leerlingen,
  • meervoudig gehandicapte leerlingen voor wie het zeer moeilijk lerend zijn een van de handicaps is,
  • leerlingen die vier jaar of korter in Nederland zijn en om die reden de Nederlandse taal onvoldoende beheersen.

Voor de meeste leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften is een aangepaste versie beschikbaar. Bij de inschrijving voor de Leerling in beeld - doorstroomtoets kun je aangeven of er leerlingen zijn die een aangepaste versie nodig hebben. Twijfel je of een andere versie geschikter is voor een leerling dan de standaardversie, raadpleeg dan de “Wegwijzer voor toetsgebruik bij leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften” via www.cito.nl/wegwijzer.

Welke versies van de Leerling in beeld - doorstroomtoets zijn beschikbaar voor leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften?

Voor de papieren afname is er een zwart-wit vergrote versie en een zwart-wit versie beschikbaar. Daarnaast is er audio-ondersteuning waarin de teksten van Lezen ook voorgelezen worden. Deze audio-ondersteuning is te combineren met alle verschillende papieren versies (regulier, zwart-wit vergroot en zwart-wit). Voor de digitale afname is audio-ondersteuning beschikbaar waarbij de teksten van Lezen voorgelezen worden.

Heeft jouw school leerlingen die blind of doof zijn (voor wie deze aangepaste versies niet voldoende zijn)? Neem dan contact op met de Klantenservice van Cito BV om de mogelijkheden te bespreken.

Uit welke onderdelen bestaat de doorstroomtoets?

De doorstroomtoets bestaat uit de onderdelen Lezen, Rekenen en Taalverzorging. Deze zijn verplicht vanuit de overheid. Deze onderdelen bevatten de volgende subdomeinen:

Lezen:

  • Techniek en woordenschat
  • Begrijpen
  • Interpreteren en evalueren
  • Samenvatten
  • Opzoeken

Taalverzorging:

  • Spelling niet-werkwoorden
  • Spelling werkwoorden
  • Leestekens

Rekenen:

  • Getallen
  • Verhoudingen
  • Meten en meetkunde
  • Verbanden
Wat doe ik als een leerling ziek is op 4 of 5 februari?

Als een leerling de papieren toets op 4 of 5 februari niet kan maken, plan je een digitale inhaaltoets in tot en met 7 maart. Ook als de leerling de eerste dag de toets wel heeft gemaakt maar de tweede dag ziek is, plan je de digitale inhaaltoets in. De leerling krijgt dan een andere versie van de toets, zodat hij of zij op een later moment een nieuwe kans krijgt met een frisse start om een eerlijk en objectief advies te krijgen. De leerling maakt dan dus dag 1 en dag 2 van de digitale toets.

De digitale inhaalperiode is van 17 februari tot en met 7 maart. Is een leerling ziek tijdens de papieren afname op 4 en 5 februari? Dan kan deze leerling de digitale toets maken in de reguliere afnameperiode. In dat geval hoeft er niet speciaal gewacht te worden tot de officiële digitale inhaalperiode.

Ik kan papier en digitaal combineren in mijn groep. Zijn de toetsen wel vergelijkbaar?

Er zijn gedeeltelijk verschillende opgaven opgenomen in de papieren en digitale toets, maar we zorgen ervoor dat de resultaten en de moeilijkheid van de toetsen vergelijkbaar zijn. Let op: een leerling kan niet een deel op papier en een deel digitaal maken. Een leerling maakt dus altijd óf de papieren of de digitale doorstroomtoets.

Waarom is in 2025 gekozen voor meerkeuzevragen bij spelling niet-werkwoorden?

Voor de Leerling in beeld – doorstroomtoets 2025 is bij het subdomein ‘spelling niet-werkwoorden’ bij de papieren versie gekozen om meerkeuzevragen te gebruiken. De meerkeuzevragen komen in de plaats van het dictee. De keuze is gemaakt om een efficiënt proces te waarborgen waarbij alle leerlingen de juiste afnames en resultaten krijgen. Met de ervaringen en uitdagingen van 2023-2024 zien wij dit als de beste voor het huidige schooljaar. We lichten dit op deze pagina graag toe.

Wat gebeurt er met de boekjes na de afname?

Na de afname komt de koerier alle materialen ophalen. De meerkeuzevragen worden automatisch nagekeken. Een team van beoordelaars kijkt de antwoorden op de open opgaven na. Dit gebeurt zeer zorgvuldig. Alle resultaten komen vervolgens via de digitale rapportages beschikbaar.

Komt er een mogelijkheid om de leerlingen voor te bereiden op de vraagstelling?

Op het platform van de doorstroomtoets (én via cito.nl/werkenmetdedoorstroomtoets) vind je voorbeeldboekjes, waarmee leerlingen zich in januari kunnen voorbereiden op de doorstroomtoets. Ook zal er voor de digitale toets een korte voorbeeldtoets beschikbaar zijn, zodat leerlingen kunnen ervaren hoe het zal zijn om de echte toets te maken. Deze zijn te vinden bij 'downloads'.

Is het mogelijk om de toetstijd te verlengen met een dag?

Nee, dit is niet mogelijk. Wel is het mogelijk om op de toetsdag zelf vaker pauzes in te lassen, mocht dat nodig zijn.

Is het mogelijk om het onderdeel Wereldoriëntatie af te nemen?

Nee, Wereldoriëntatie maakt geen deel uit van de Leerling in beeld - doorstroomtoets. Wij toetsen alleen de onderdelen die verplicht zijn, zodat de toetstijd beperkt blijft.

Is de instructie van de digitale toets ook verklankt?

Ja, de instructie is ook in gesproken vorm beschikbaar.

Kun je tijdens de afname zien bij welke vraag een leerling zich bevindt?

In het afnamescherm van de leerkracht of toetsleider kun je niet zien bij welke vraag een leerling is. Op het scherm van de leerling zie je tijdens de afname wel direct onderaan het beeldscherm bij welke vraag de leerling is.

Hoe kan ik het onderdeel Begrijpend lezen afnemen met auditieve ondersteuning?

Zodra je toegang hebt tot het platform van de Leerling in beeld - doorstroomtoets, geef je bij elke leerling aan welke toets de leerling zal maken. Je hebt de keuze uit verschillende opties, zoals papier, papier vergroot, papier zwart-wit, papier met audio, digitaal of digitaal met audio. Je kunt zo dus kiezen voor de versie op papier of digitaal met auditieve ondersteuning.

Is de Leerling in beeld – doorstroomtoets onafhankelijk van Leerling in beeld – LVS?

Ja, de doorstroomtoets van Leerling in beeld is volledig onafhankelijk van de toetsen uit het gelijknamige volgsysteem.

  • De inhoud is anders: de doorstroomtoets bevat nieuwe opgaven en de landelijke voorschriften voor de samenstelling zijn anders dan die voor de volgtoetsen.
  • De normering is anders: de normering voor de toetsadviezen en de referentieniveaus wordt jaarlijks landelijk vastgesteld. Deze normering is onafhankelijk van de normering en het verwachte toetsadvies in Leerling in beeld - LVS.
  • De eerder behaalde resultaten op toetsen van Leerling in beeld – LVS spelen geen rol bij het afnemen, normeren en rapporteren van de doorstroomtoets.

Wel is het zo dat de lay-out en vraagtypes overeenkomen met die in de toetsen van het volgsysteem. Die bekendheid kan fijn zijn voor leerlingen.

Hoe werkt de audio-ondersteuning van de papieren toets?

De audio-ondersteuning voor de papieren toets bestaat uit fragmenten met natuurlijke spraak. In de audio-ondersteuning worden ook de teksten van het onderdeel Lezen voorgelezen.

Hoe is de verdeling van de taken over de twee ochtenden?

Op dinsdagochtend starten de leerlingen met het onderdeel Rekenen (ongeveer 60 minuten), gevolgd door Lezen (ongeveer 45 minuten) en Taalverzorging (ongeveer 15 minuten). Tussen de taken Rekenen en Lezen plan je een pauze. Op woensdagochtend starten de leerlingen met het onderdeel Lezen (ongeveer 45 minuten) en Taalverzorging (ongeveer 15 minuten). Na een pauze maken de leerlingen het onderdeel Rekenen (60 minuten). De tijden zijn een richtlijn. Je leerlingen mogen ook langer over de taken doen.

Mag ik de opgaven na afloop van de toets bespreken?

De school is verantwoordelijk voor het geheimhouden van de opgaven van de Leerling in beeld - doorstroomtoets, ook ná de toetsafname. Dit is vanwege de aansluitende inhaalperiode voor leerlingen die door ziekte of persoonlijke omstandigheden de toets niet hebben kunnen maken in de reguliere afnameperiode en vanwege mogelijk hergebruik van opgaven (zie Beoordelingskader). Op basis van het eigendoms- en auteursrecht is het niet toegestaan om (delen van) de Leerling in beeld - doorstroomtoets te kopiëren of te verspreiden.

Hoe werkt de digitale afname?

De digitale afname van de doorstroomtoets is online. Vanaf half januari zie je in het scherm van het platform ‘Toets afnemen’ de inloggegevens voor alle leerlingen die een digitale toets gaan maken. Via dit scherm print je straks de persoonlijke startcodes. Vervolgens geef je elke leerling het briefje waarop de afname URL staat en de persoonlijke startcode. De leerlingen kunnen zelf inloggen. Lees ook in het pop-upscherm met uitleg op het platform bij stap 4 hoe dit in zijn werk gaat. Het pop-upscherm is beschikbaar via de ‘Help’ knop, rechts bovenin.

Is er een inhaalperiode voor de doorstroomtoets?

Als er een medische of persoonlijke reden is waarom de leerling de toets niet kan maken in de reguliere afnameperiode (tussen 27 jan en 16 feb), dan kan de leerling de toets inhalen tijdens de inhaalperiode. Dat is binnen drie weken na de reguliere afnameperiode. Als dat ook niet lukt, dan hoeft de leerling de toets niet te maken. Daarbij overlegt de school (indien mogelijk) met de ouders en de leerling. Het voorlopig schooladvies blijft dan het schooladvies, zonder eventuele heroverweging of bijstelling.

Inhaalperiode
De digitale inhaalperiode is van 17 februari tot en met 7 maart. Is een leerling ziek tijdens de papieren afname op 4 en 5 februari? Dan kan deze leerling de digitale toets maken in de reguliere afnameperiode. In dat geval hoeft er niet speciaal gewacht te worden tot de officiële digitale inhaalperiode.

Mag ik leerlingen extra tijd geven?

De doorstroomtoets kent geen tijdslimiet en het is mogelijk om pauzes te nemen. In de handleiding staat een voorbeeld van een afnameschema. Als school bepaal je zelf wanneer je start en hoe lang de pauzes zijn. Daarnaast adviseren wij om rekening te houden met speciale ondersteuningsbehoeften van leerlingen, door bijvoorbeeld een leerling meer tijd te geven, een aparte werkplek te geven of langere/meer pauzes in te lassen. Door elke leerling genoeg tijd te geven voor het maken van de doorstroomtoets krijg je een betrouwbaar resultaat. Het doel van de toets is namelijk niet om te zien hoe snel een leerling werkt. We adviseren je wel om de twee opeenvolgende dagen aan te houden.

Wat zijn de systeemvereisten voor het gebruik van de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

Voor het gebruik van de Leerling in beeld - doorstroomtoets via het platform hebben we de systeemvereisten voor je op een rij gezet.

Natuurlijk hopen we dat je geen problemen zult ondervinden tijdens de afname. Mocht dat toch het geval zijn, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.
Rapportages
Welke rapportages zijn beschikbaar bij de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

Bij de Leerling in beeld - doorstroomtoets krijg je drie rapportages: het leerlingrapport, het groepsrapport en het schoolrapport.

Het leerlingrapport geeft de volgende informatie:

  1. het toetsadvies voor het best passende vervolgonderwijs
  2. de behaalde referentieniveaus voor Lezen, Taalverzorging (1F/2F) en Rekenen (1F/1S)
  3. de domeinen per toetsonderdeel

De groeps- en schoolrapportages bevatten informatie over:

  1. de behaalde referentieniveaus
  2. toetsscores
  3. toetsadviezen
Komen de resultaten van mijn leerlingen ook in het leerlingadministratiesysteem te staan?

Ja, door middel van een beveiligde automatische koppeling sturen we de resultaten naar het leerlingadministratiesysteem van jouw school (ParnasSys of Esis).

Komt er ook een signalering in de rapportage te staan als het toetsadvies lager uitvalt dan het gegeven voorlopig advies?

Nee, er zal geen signalering verschijnen in de rapportages als het toetsadvies lager is dan het gegeven voorlopig advies. De signalering is alleen zichtbaar als het toetsadvies hoger is dan het schooladvies. Vanaf schooljaar 2023-2024 moet het schooladvies omhoog bijgesteld worden bij een hogere score op de doorstroomtoets. Alleen als een bijstelling niet in het belang van de leerling is, mag het schooladvies worden aangehouden. Wanneer er niet wordt bijgesteld, moet dat door de school worden gemotiveerd in het onderwijskundig rapport.

Kun je leerlingen uitvinken in de groepsrapportages wanneer je deze resultaten niet wilt laten meetellen?

Nee, dit is niet mogelijk. Alle leerlingen die deelnemen aan de doorstroomtoets komen terug in de rapportages.

Heeft de schoolweging invloed op de resultaten van de doorstroomtoets?

Nee, de schoolweging heeft geen invloed op de resultaten van de doorstroomtoets. De schoolweging heeft vooral betrekking op je eigen evaluatie van de resultaten op groepsniveau. Denk bijvoorbeeld aan de signaleringswaarde op 2F-niveau die bepaald wordt op basis van de schoolweging.

Hoe wordt de papieren versie nagekeken wanneer er open vragen worden gesteld?

De open vragen zullen handmatig worden nagekeken door een team van beoordelaars. Leerlingen schrijven vooraf in het boekje alle letters een keer op, zodat het handschrift goed herkenbaar is. Als de beoordelaar het handschrift van de leerling niet kan lezen, zal er een tweede of derde beoordelaar geraadpleegd worden om de vraag na te kunnen kijken. De open vragen hebben overigens wel een vaststaand antwoord. Het gaat hier namelijk om de spelling van woorden en de uitkomsten van rekenopgaven.

Ben je verplicht het voorlopig schooladvies in te vullen in de toetsomgeving van de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

Nee, je bent als school niet verplicht om het voorlopig schooladvies bij ons te registreren. Als je het voorlopig advies wél invult, help je jezelf op twee manieren. Op de eerste plaats krijg je in de rapportages snel in beeld voor welke leerlingen je dit voorlopige schooladvies moet bijstellen op basis van het hogere toetsadvies. Daarnaast lever je informatie die gebruikt wordt voor de controle van de landelijke normering van de doorstroomtoetsen. Alle toetsaanbieders zijn verplicht om ingevulde voorlopige schooladviezen door te geven.

Resultaten Leerling in beeld - doorstroomtoets

Het eerste jaar van de Leerling in beeld - doorstroomtoets zit erop en de resultaten zijn bekend. Via deze infographic vind je het landelijk gemiddelde dat je kunt vergelijken met de resultaten van jouw school. Goed om te weten: in de infographic vind je alleen het landelijk gemiddelde behaald op onze Leerling in beeld - doorstroomtoets, dus niet het gemiddelde over alle doorstroomtoetsen heen.

Sluit het verwacht toetsadvies E7 aan bij het toetsadvies op de doorstroomtoets?

Ja, over de gehele populatie sluiten beide adviezen goed op elkaar aan. Cito heeft dit onderzocht door de E7-resultaten van een grote groep leerlingen te vergelijken met hun toetsadvies op de Leerling in beeld - doorstroomtoets in groep 8.

Voor een individuele leerling kan er wel verschil zitten tussen beide toetsadviezen. De doorstroomtoets wordt vaak beter gemaakt omdat leerlingen en hun ouders meer belang hechten aan deze toets. Daarnaast kan er in een half jaar tussen E7 en M8 nog veel gebeuren, waardoor een leerling op de doorstroomtoets anders scoort dan op de LVS-toets van Leerling in beeld.

Algemeen
Wat is de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

De Leerling in beeld - doorstroomtoets is de doorstroomtoets van Cito BV en sluit aan op het leerlingvolgsysteem Leerling in beeld. De doorstroomtoets meet wat leerlingen kennen en kunnen aan het einde van het primair onderwijs op het gebied van Nederlandse taal en rekenen. De Leerling in beeld - doorstroomtoets meet de verplichte onderdelen Lezen, Taalverzorging (Spelling werkwoorden, Spelling niet-werkwoorden en Leestekens) en Rekenen. Op basis van deze informatie ontvangen leerlingen een toetsadvies voor het best passende vervolgonderwijs.

Hoe krijg ik meer informatie over de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

Via de website kun je je inschrijven voor de nieuwsbrief om meer informatie te ontvangen. Natuurlijk helpen onze collega's van klantenservice je ook graag verder.

Zijn er kosten verbonden aan de doorstroomtoetsen?

Nee, de school betaalt niets voor het afnemen van doorstroomtoetsen. De overheid neemt deze kosten voor haar rekening.

Is de Leerling in beeld - doorstroomtoets goedgekeurd?

Ja. De Leerling in beeld - doorstroomtoets is officieel toegelaten door de minister voor OCW voor een periode van vier jaar.

Is de doorstroomtoets geschikt voor leerlingen met een uitstroomprofiel richting pro/vmbo-bb?

Ja, de Leerling in beeld - doorstroomtoets is geschikt voor leerlingen met een uitstroomprofiel richting pro/vmbo-bb. De toets voldoet aan de wettelijke eisen die ervoor zorgen dat de inhoud van de toetsen geschikt is.

Het is vooral van belang om de leerlingen goed voor te bereiden op de toets en hen geen onnodige druk op te leggen. Na het maken van de doorstroomtoets is er geen verplichte heroverweging als een leerling een voorlopig schooladvies pro heeft gekregen en op de doorstroomtoets een uitstroomniveau pro/vmbo-bb laat zien. Er kan uit de toets namelijk geen enkelvoudig advies praktijkonderwijs (pro) komen, omdat voor toelating tot het praktijkonderwijs aanvullende eisen gelden op basis van IQ en leerachterstand. Voor meer hierover verwijzen we naar: Hoe wordt mijn kind toegelaten tot het praktijkonderwijs (pro)? | Rijksoverheid.nl.

Zijn er kosten verbonden aan de speciale versies van de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

Nee, er zijn geen kosten verbonden aan de speciale versies van de Leerling in beeld - doorstroomtoets. Net als bij de reguliere toetsen worden ook deze kosten gedekt door de Rijksoverheid.

Het toetsmoment vindt plaats voordat het definitieve advies wordt gegeven. Verwachten jullie dat hierdoor de druk bij de leerlingen hoger zal zijn dan bij een eindtoets in april?

De leerlingen hebben van de leerkracht al een goed onderbouwd voorlopig advies ontvangen, dus het is belangrijk dit toetsmoment niet te groot te maken. De toets is een extra middel om je advies te ondersteunen en waar nodig naar boven bij te kunnen stellen. In de oude situatie met de eindtoets werd het definitieve advies ook pas na het toetsmoment gegeven.

Waarom bevat de Leerling in beeld - doorstroomtoets alleen de onderdelen Lezen, Taalverzorging en Rekenen?

In de Regeling toetswijzer doorstroomtoets PO is beschreven aan welke inhoudelijke eisen de doorstroomtoetsen moeten voldoen. We hebben besloten onze Leerling in beeld - doorstroomtoets te beperken tot deze drie leergebieden, om de toetsbelasting zo minimaal mogelijk te houden. Leerkrachten zullen voor hun schooladvies een breder perspectief hanteren bij het kijken naar de leerling, met daarin onder meer ook de informatie uit het volgsysteem, de methodetoetsen en de dagelijkse observaties.

De doorstroomtoets meet niet alles wat een leerling kan. En dat is ook niet erg. Geen enkele toets kan alles meten. Het is wel belangrijk dat de school kijkt naar hoe een leerling de toets heeft gemaakt, maar vooral ook naar de leerling al het hele jaar op school heeft laten zien. > zie ook de animatie op deze pagina.

Wat vindt Cito van toetstrainingen voor de doorstroomtoets?

We begrijpen dat extra les een leerling kan helpen om aan een vaardigheid te werken. Maar toetsopgaven trainen om een zo hoog mogelijk toetsresultaat te behalen, raden we af. Het helpt de leerling namelijk niet om in het vervolgonderwijs te starten op een niveau dat eigenlijk niet aansluit. Bovendien kan training zorgen voor onnodige spanning en onrust bij leerlingen. Daarom nemen wij afstand van trainingsbureaus en trainingsmateriaal. En hoewel de naam soms anders doet vermoeden, bestaat er geen enkele relatie tussen trainingsbureaus of aanbieders van trainingsmateriaal en onze organisatie. In de voorbereiding op de doorstroomtoets is het wel handig voor leerlingen om een voorbeeldtoets te bekijken, gewoon om te zien hoe de toets eruitziet en hoe het werkt.

Aanmelden
Waar meld ik mij aan voor de Leerling in beeld - doorstroomtoets?

In onze webshop kun je je aanmelden. Als je al een account hebt, kun je direct inloggen en je aanmelden. Als je nog geen account hebt, vraag je eerst toegang: Inloggen of toegang aanvragen (cito.nl).

Wat gebeurt er na mijn aanmelding?

Je ontvangt eerst een automatische bevestiging, zodat je weet dat de aanmelding geslaagd is. Wij zorgen ervoor dat je account geactiveerd wordt. Zodra dit gereed is, ontvang je een mail om in te loggen op het platform als beheerder.

Ik krijg in ParnasSys of Esis een foutmelding als ik mijn leerlingen wil uploaden.

Om leerlinggegevens te kunnen uitwisselen, dien je als school of bestuur eerst het OSR mandaat te geven. De stappen voor mandateren:

  1. Als beheerder van OSR log je in met e-Herkenning in het OSR (of via Mijn DUO). NB als je zelf niet de OSR-beheerder bent, ga dan bij het bestuur na wie deze rol vervult.
  2. Na inloggen in het OSR kom je direct in het menu Mandateren.
  3. Kies + mandaat toevoegen.
  4. Selecteer DOORSTROOM – Logistiek proces doorstroomtoets po.
  5. Kies de Leerling in beeld - doorstroomtoets en sla de selectie op. Het is niet nodig om het mandaat een einddatum mee te geven.
Hoe kan ik leerkrachten van mijn school toegang geven?

Ga in het platform naar Beheer en vervolgens naar het tabblad Gebruiker uitnodigen. Na de invoer ontvangt de betreffende collega een mail om via Basispoort in te loggen.

Kan ik mij aanmelden voor de doorstroomtoets als mijn leerlingen met iPad of tablet werken?

Nee, we ondersteunen voor de Leerling in beeld – doorstroomtoets van 2024 geen afnames op iPad of tablet. Zie hier de volledige systeemvereisten.

Kan ik mij voor de Leerling in beeld – doorstroomtoets aanmelden als ik geen leerlingadministratiesysteem (LAS) heb?

Nee, wij ondersteunen enkel het uploaden van leerlingen vanuit een leerlingadministratiesysteem (LAS).

Kan een school in het buitenland zich aanmelden voor de Leerling in beeld – doorstroomtoets?

Dit kan als de school gebruikmaakt van een leerlingadministratieysteem (LAS) en een RIO-nummer heeft gekregen van de Rijksoverheid.

Dit kan als de school gebruikmaakt van een leerlingadministratiesysteem (LAS) en een RIO-nummer heeft gekregen van de Rijksoverheid. Is dit niet het geval, dan verwijzen we je graag naar de DOE-doorstroomtoets.

Kan ik mij als private niet bekostigde instelling aanmelden voor Leerling in beeld – doorstroomtoets?

Als je een RIO-nummer hebt, dan is dit mogelijk. Heb je geen OSR-mandaat, dan is er bij uitzondering een hardware token beschikbaar gesteld via DUO. Neem hiervoor contact met DUO. Deze digitale route geldt alleen voor scholen in Nederland.

Veelgestelde vragen doorstroomtoetsen en Cito

Doorstroomtoetsen en Cito
Cito is betrokken bij de ontwikkeling van twee doorstroomtoetsen. Cito BV biedt de Leerling in beeld – doorstroomtoets aan en de overheidsdoorstroomtoets DOE wordt ontwikkeld door Stichting Cito. Bekijk hieronder vragen en antwoorden.
Biedt Cito vanaf schooljaar 2023-2024 twee doorstroomtoetsen aan?

Onder de naam Cito wordt één doorstroomtoets aangeboden; de Leerling in beeld-doorstroomtoets van Cito BV, die qua inhoud en uiterlijk aansluit bij het volgsysteem Leerling in beeld. De doorstroomtoets van de overheid – DOE – wordt aangeboden onder een eigen naam en logo, met een eigen uitstraling en via een aparte website.

Waarom wordt de Leerling in beeld-doorstroomtoets ontwikkeld door Cito BV en de overheidsdoorstroomtoets DOE door Stichting Cito?

Cito bestaat uit een BV en een stichting. Binnen Cito BV voeren we marktactiviteiten uit. Passend bij het volgsysteem Leerling in beeld wordt de Leerling in beeld-doorstroomtoets aangeboden.
Binnen Stichting Cito ontwikkelen we namens de overheid alle wettelijke toetsen en examens voor het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Voor primair onderwijs is dat dus de overheidsdoorstroomtoets.

De kennis die we opbouwen binnen de stichting is beschikbaar voor onderwijs en markt. Alle toetsaanbieders, overheid en andere aanbieders, kunnen dus onder gelijke condities terecht bij Stichting Cito voor psychometrische kennis en expertise.
De activiteiten van Cito BV en Stichting Cito zijn van elkaar gescheiden, zowel juridisch en organisatorisch, als in financiële en operationele zin. Lees hier meer over onze hybride organisatie.

Wat zijn de verschillen tussen de Leerling in beeld - doorstroomtoets en de DOE?

Op deze pagina leggen we dit uit.

Leerling in beeld PO

Bestellen
Hoe bestel ik Leerling in beeld?

Bestellen is eenvoudig: via onze webwinkel bestel je een schoollicentie, geef je aan welk pakket je kiest en hoeveel leerlinglicenties je per groep nodig hebt.

Kan ik een offerte ontvangen?

Ja, dat kan zeker. Gebruik het rekenvoorbeeld onderaan de bestelpagina om snel te zien wat jouw investering wordt voor Leerling in beeld. Meer details voor jouw schoolsituatie nodig? Dan helpen onze adviseurs je graag. Stuur een mailtje naar adviespo@cito.nl, dan nemen we snel contact met je op.

Hoe bestel ik de papieren toetsen?

Zorg ervoor dat je eerst je schoollicentie, het gewenste pakket en de leerlinglicenties via onze webwinkel hebt besteld. De papieren boekjes zijn vervolgens tegen kostprijs te bestellen.

Zijn er extra kosten aan de koppeling met een LAS-systeem verbonden?

Nee, we brengen geen kosten in rekening voor de uitwisseling van gegevens met je LAS. Dit is conform de landelijke afspraken.

Welke pakketten zijn er?

We maken onderscheid tussen het pakket Basis en het pakket Compleet.

Hier lees je meer over de pakketten en verdere mogelijkheden.

Veelgestelde vraag bij overstappen op Leerling in beeld: 'Wat doen we met groep 8?

In schooljaar 2023-2024 zal groep 8 voor het eerst een doorstroomtoets maken: in februari 2024. Dit zorgt ervoor dat veel scholen dan zullen kiezen voor een B8-toetsmoment. Hoe combineer je de B8-toetsafname met de overstap naar Leerling in beeld?

1. Stap over vóór het B8-toetsmoment. Vooral handig als je ook kiest voor de Leerling in beeld-doorstroomtoets. Door de B8-afname via de Leerling in beeld-toetsen te doen, raken je leerlingen alvast bekend met deze toetsen. De opgaven van de Leerling in beeld-doorstroomtoets (zowel digitaal adaptief als papier) zijn vergelijkbaar met die van het nieuwe LVS.

2. Stap over ná het B8-toetsmoment. Handig als je liever nog de LVS 3.0-toets voor groep 8 wilt afnemen of in die periode nog geen tijd hebt om de overstap te maken en het systeem te leren kennen.

Goed om te weten:

  • Wanneer je met jouw school de overstap maakt naar Leerling in beeld, ga je direct met alle groepen over. Na de overstap kun je dus geen B8-afname meer doen met de LVS 3.0-toetsen, ook niet via het LAS.

  • Bij het bestellen van je Leerling in beeld-licentie kies je zelf je overstapmoment. Je kunt je licentie dus ruim voor je daadwerkelijke overstap bestellen.

  • Met Leerling in beeld behoud je een doorgaande vaardigheidslijn. De doorlopende lijn van LVS 3.0 naar de Leerling in beeld-toetsen zorgt ervoor dat er geen trendbreuk ontstaat.

  • Je kunt de toetsen van Leerling in beeld het hele jaar door afnemen. Wij stellen een begin-, medio-, en eindnormering voor je beschikbaar. Het is aan jouw school om te bepalen hoe vaak je wilt toetsen en wanneer je wilt toetsen. Zie ook cito.nl/afnamekalender
Afname
Hoe flexibel is Leerling in beeld? Past het ook bij mijn school?

In het nieuwe LVS maak jij de keuzes. Over hoe je toetst, wanneer je dat doet en ook over wat je precies in kaart wilt brengen. Leerling in beeld is er in twee smaken: Basis en Compleet. Met het basispakket breng je de groei van jouw leerlingen op de kernvakken in beeld. Het complete pakket biedt daarnaast ook verdiepende instrumenten en de mogelijkheid om ook de sociaal-emotionele ontwikkeling te volgen.

Kan ik op papier en digitaal toetsen?

Bij Leerling in beeld kies je zelf of je de toetsen afneemt op papier of digitaal of een combinatie daarvan. Toets je op papier dan bestel je ook de boekjes (tegen kostprijs). In deze blog lees je meer over op papier of digitaal toetsen.

Lees meer over Leerling in beeld

Zijn de digitale toetsen anders qua inhoud dan de papieren toetsen?

De digitale toetsen voor de drie kernvakken worden jaarlijks iets vernieuwd, waardoor deze qua inhoud verschillen van de papieren toetsen. Omdat we werken met onderliggende vaardigheidsschalen, heeft dat geen consequenties voor bijvoorbeeld de rapportages die de ontwikkeling van de leerling weergeven.

Lees meer over de toetsen van Leerling in beeld en blader door een inkijkexemplaar.

Welke verdiepende instrumenten zijn er?

Het is mogelijk om naast de korte basistoets voor alle leerlingen een verdiepend instrument te gebruiken voor enkele leerlingen. In Leerling in beeld download je eenvoudig een verdiepend gesprek dat bestaat uit een stappenplan met vragen. Of je zet Groeimeter in om te kijken welke leerdoelen ze wel of niet beheersen. Dit geeft je handvatten bij het verder diagnosticeren. Naast de verdiepende gesprekken beschik je binnen Leerling in beeld over deze verdiepende en verbredende instrumenten en toetsen:
Digitaal: Groeimeter, Rekenen-Basisbewerkingen, Sociaal-emotioneel functioneren en Executieve functies. 
Op papier: Begrijpend Luisteren
Op papier én digitaal beschikbaar: Woordenschat en Engels

Waarom is Begrijpend lezen nu wel auditief ondersteund?

Bij Leerling in beeld zijn de toetsen Begrijpend lezen ook digitaal beschikbaar. Dat voorzag in de mogelijkheid om de toetsen te voorzien van een auditieve ondersteuning, waardoor we een gestandaardiseerde afname kunnen faciliteren. Ons advies blijft om heel terughoudend te zijn in het aanbieden van de auditieve versie, omdat je niet meer zuiver de vaardigheid in begrijpend lezen meet en de normering niet meer kunt gebruiken. We adviseren de auditieve versie uitsluitend te gebruiken voor leerlingen met een dyslexieverklaring die in het VO ook recht hebben op deze ondersteuning. Ons advies is goed te documenteren dat de voorgelezen versie is afgenomen, zodat de uitkomsten goed geïnterpreteerd kunnen worden. De uitslag is immers niet meer te vergelijken met de landelijke groep. Het geeft je wel een indicatie van het tekstbegrip van de leerling door de jaren heen.

Hoe zit het met de tekstlengtes bij Begrijpend lezen in Leerling in beeld?

De toetsen Begrijpend lezen van Leerling in beeld bevatten - net als de toetsen Begrijpend lezen van LVS 3.0 - allerlei soorten teksten. Wat die teksten betreft, stellen we strenge eisen aan: verhoudingen tussen de tekstsoorten; diversiteit van tekstgenres; diversiteit van tekstonderwerpen; variatie tekstlengte (afwisseling van korte met langere teksten). Hiermee bereik je dat de toetsen goed aansluiten bij het leesaanbod waarmee kinderen in hun dagelijks leven in aanraking komen, dat de toets aantrekkelijk is door de diversiteit en dat kinderen niet worden benadeeld of bevoordeeld vanwege voorkennis over een onderwerp. De toetsen van Leerling in beeld zijn in co-creatie met het onderwijsveld ontwikkeld, waarbij we alle wensen van het onderwijsveld telkens hebben afgewogen op basis van inhoudelijke gronden. Een veelgehoord geluid was dat men bepaalde teksten uit de LVS 3.0-toetsen te lang vond. In combinatie met de keuze voor kortere toetsen vanwege de toetslast, hebben we ervoor gekozen om de maximale lengte van de teksten iets te verkleinen. Dit betekent dat de nieuwe toetsen Begrijpend lezen in Leerling in beeld nog steeds lange teksten bevatten, maar dat de langste teksten iets korter zijn dan die van de LVS 3.0-toetsen. Er is nog steeds veel variatie in teksten, onder meer dus wat betreft de lengte hiervan. Cito meet de leesvaardigheid van leerlingen zo op een zo efficiënt mogelijke manier en komt tegemoet aan behoeften die spelen binnen het onderwijs, zónder in te leveren op de kwaliteit en betrouwbaarheid van het meetinstrument. De toetsen Begrijpend lezen van Leerling in beeld zijn uitstekend geschikt om de leesvaardigheid van leerlingen te meten.

Hoe houdt Leerling in beeld rekening met leerlingen met extra onderwijsbehoeften?

Bij het maken van al onze LVS-toetsen houden wij hier al direct rekening mee. Dit zie je bijvoorbeeld terug in:

  • De samenwerking met leerkrachten uit het s(b)o.
  • De korte en concrete dicteezinnen, waarbij we de ik-vorm, gebiedende wijs en vraagzinnen vermijden.
  • Toetsen op maat is mogelijk.
  • Opgavenboekjes op A4-formaat, met overzichtelijke lay-out.
  • Je werkt waar het mogelijk is met dezelfde materialen voor álle leerlingen. Waar nodig werk je met eigen versies voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften.

Meer lezen over de cluster1-versies van Leerling in beeld

Staan de afnameperiodes vast?

Het afnemen van de toetsen van Leerling in beeld kan op elk moment. Je kunt de toetsen het hele jaar door afnemen. We stellen een begin-, medio- en eindnormering voor je beschikbaar. Het is aan jouw school om te bepalen hoe vaak je wilt toetsen en wanneer je wilt toetsen. Ook goed om te weten: de toetsen van Leerling in beeld zijn af te nemen op alle gangbare devices (Chromebooks, iPad en Windows PC).

Lees meer over de focus op groei

Is er audio-ondersteuning mogelijk bij de toetsen?

Ja, er zijn verschillende vormen van audio-ondersteuning mogelijk. 
- Bij Rekenen-Wiskunde wordt de audio automatisch afgespeeld bij M3, E3 en M4. Vanaf E4 is het niet meer automatisch en kan de leerling zelf kiezen of de opgaven voorgelezen worden of niet.
- Bij Taalverzorging wordt bij het onderdeel 'Spelling niet-werkwoorden' de audio automatisch afgespeeld (noodzakelijk, want dictee-opgaven). Bij de andere onderdelen (Spelling werkwoorden en Leestekens) is de audio optioneel, vergelijkbaar met Rekenen-Wiskunde: de leerling kiest zelf of de opgaven voorgelezen worden.
- Bij Begrijpend lezen zijn er van elke toets twee varianten: een reguliere versie zonder audio-ondersteuning en een versie voor dyslectische leerlingen met audio-ondersteuning. De leerkracht kiest welke leerlingen de versie met audio-ondersteuning krijgen. Bij de versie met audio-ondersteuning worden zowel de teksten als de vragen voorgelezen. Ons advies blijft om heel terughoudend te zijn in het aanbieden van de auditieve versie. We adviseren deze uitsluitend te gebruiken voor leerlingen met een dyslexieverklaring die in het VO ook recht hebben op deze ondersteuning. Houd er rekening mee dat je niet meer zuiver de vaardigheid in begrijpend lezen meet en de normering niet meer kunt gebruiken.

Toetsen op maat en digitaal adaptief toetsen, hoe zit dat?

Hoe ‘op maat’ zijn de digitale adaptieve toetsen? Hoe toets je op maat met de toetsen van Leerling in beeld? Je leest er alles over op deze pagina.

Waarom bevatten de Leerling in beeld-toetsen opgaven uit LVS 3.0?

De toetsen van Leerling in beeld bevatten een groot aantal opgaven vanuit de LVS 3.0-toetsen. Dit varieert per toets, maar kan oplopen tot twee derde van de opgaven. Leerling in beeld is ontwikkeld tijdens Covid-19, waardoor het lastig was om voldoende nieuwe opgaven op te nemen in onze normeringsonderzoeken. Daarbij wilden we graag dezelfde vaardigheidsschaal als de LVS 3.0-toetsen aanhouden, zodat er geen trendbreuk zou ontstaan. Om die redenen hebben we besloten om opgaven van de LVS 3.0-toetsen mee te nemen naar Leerling in beeld.
Ondertussen zijn we bezig met het vernieuwen van de toetsen. Nieuwe toetsen maken van goede kwaliteit kost tijd, daarom gebeurt dit in fases. Vanaf schooljaar 2026-2027 kun je nieuwe toetsen verwachten voor groep 3 t/m 5. Het jaar daarop volgen de toetsen voor groep 6 t/m 8.

Wees je er dus van bewust dat LVS 3.0-opgaven overeen kunnen komen met die van Leerling in beeld.

Hoe vul ik de vragenlijsten samen met mijn duopartner in voor de instrumenten Sociaal-emotioneel functioneren en Executieve functies?

Als je de vragenlijsten samen met je duopartner wilt invullen, dan raden we aan om gezamenlijk achter de computer te gaan zitten en hier eventueel een online meeting voor in te plannen.

Waarom zijn sommige toetsvragen zo moeilijk?

Dat horen we vaker. En dat leerlingen ‘dit nog helemaal niet aangeboden hebben gekregen’. Belangrijk is het te weten dat onze LVS-toetsen vaardigheidstoetsen zijn en geen beheersingstoetsen. De toets meet hoe vaardig een leerling is in bijvoorbeeld Rekenen-Wiskunde, Spelling of Begrijpend lezen. Oefenen voor een toets of de inhoud van de toets verwerken in het aanbod? Niet doen! Je maakt van onze vaardigheidstoetsen dan beheersingstoetsen, en daarnaast geeft dit een negatief effect op de houdbaarheid van de normering.

Technisch
Wat zijn de systeemvereisten voor het gebruik van Leerling in beeld?

Voor het gebruik van Leerling in beeld via het nieuwe Cito platform hebben we de systeemvereisten voor je op een rij gezet. Deze vereisten gelden voor het plannen van de toetsen, afnemen van de toetsen en het gebruik van de rapportages.

Natuurlijk hopen we dat je geen problemen zult ondervinden tijdens de afname. Mocht dat toch het geval zijn, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.
Zijn de toetsen ook af te nemen op Snappet?

Nee, de digitale toetsen van Leerling in beeld zijn niet af te nemen via Snappet.

Gaan alle gegevens van LVS 3.0 mee in het online platform om geen trendbreuk te krijgen?

Maak je nu gebruik van het Computerprogramma LOVS voor het invoeren van de gemaakte toetsen, dan zorgen wij ervoor dat de data in de nieuwe omgeving van Leerling in beeld komen. Indien je momenteel grotendeels of helemaal in je LAS invoert, zorgen wij samen met het LAS voor de migratie. Je geeft ons dan zelf de opdracht hiervoor.

Is er een koppeling met ParnasSys mogelijk?

Ja, dat is mogelijk. Via een DULT-koppeling wordt het berekende vaardigheidsniveau en het functioneringsniveau van alle papieren en digitale toetsen van Leerling in beeld automatisch doorgegeven aan het LAS.

Komen er in de toekomst nog meer versies van Leerling in beeld?

Met Leerling in beeld is er in de toekomst geen sprake van ‘nieuwe generaties’. Je betaalt jaarlijks een bedrag per school en per leerling, en daarbij zorgen wij dat je altijd met de meest actuele inhoud en functionaliteit werkt. Je hoeft dus nooit meer over te stappen op een nieuwe generatie van het LVS; Leerling in beeld groeit met jou en je leerlingen mee.

Rapportages
Hoe zien de rapportages eruit?

Het nieuwe LVS Leerling in beeld biedt je een nieuw, online platform waarin je gaat plannen, afnemen en analyseren. Binnen deze online omgeving vind je ook nieuwe rapportages, op verschillende niveaus. Alle gewenste informatie zie je telkens zo veel mogelijk in één overzicht gepresenteerd. Alles draait om groei bij de rapportages van het nieuwe LVS Leerling in beeld.

Kun je in het groepsoverzicht (bijvoorbeeld M7) zien welke toetsen de leerlingen gemaakt hebben en welke normering hierbij hoort, afgezet tegen het toetsmoment?

In de rapportages kun je voor verschillende weergaven kiezen. In het groepsrapport kun je in de bijbehorende tabel zien welke toetsen de leerlingen gemaakt hebben. Je ziet in de modus I-V standaard de normering op het afnamemoment, bijvoorbeeld M7 (dus V op M7). Kies je de expertversie? Dan kun je ook zien wat het niveau is op de toets die de leerling gemaakt heeft (III op M6).

Lees meer over de nieuwe rapportages

Waarom kan ik de antwoorden van de leerlingen op de vragenlijsten van Sociaal-emotioneel functioneren of Executieve functies niet inzien?

Daar is bewust voor gekozen: de antwoorden van de leerlingen kunnen niet worden ingezien zodat leerlingen zich vrij voelen om een eerlijk antwoord te geven.

Waarom is er voor de instrumenten Sociaal-emotioneel functioneren en de Executieve functies geen rapportage op groepsniveau beschikbaar (dus op klasniveau, niet op jaargroep)?

Dit is nu nog niet beschikbaar. We inventariseren op het ogenblik de wensen voor doorontwikkeling. Blijf je wensen vooral delen via klantenservice@cito.nl of via de Facebook-groep Leerling in beeld.

Welke resultaten van het instrument Sociaal-emotioneel functioneren worden meegestuurd in de Monitor Sociale Veiligheid?

De categorieën Schoolbeleving, Veilige leeromgeving en Gevoel van sociale veiligheid worden gedeeld met de Inspectie van het Onderwijs.

Hoe kan het dat de toetsresultaten niet overeenkomen met mijn beeld? / Zijn de toetsen moeilijker?

De nieuwe LVS-toetsen van Leerling in beeld zijn qua niveau vergelijkbaar met de LVS 3.0-toetsen, maar zijn korter. We zien dat sommige scholen de toetsresultaten van Leerling in beeld invoeren onder de 3.0-toetsen, qua aantal goed of fout. Dat is niet de bedoeling, want doordat de toetsen van Leerling in beeld korter zijn, klopt het resultaat niet. Niet invoeren onder ‘3.0’ dus, zowel niet wanneer je in Leerling in beeld werkt als wanneer je in ParnasSys werkt.

Hoe kan het dat leerlingen hetzelfde aantal fouten hebben, maar een ander vaardigheidsniveau?

Als je digitaal toetst of op opgaveniveau de foute antwoorden invoert, dan kan Leerling in beeld rekening houden met het gewicht van de opgave. De ene leerling heeft relatief makkelijkere opgaven goed gemaakt en de andere leerling heeft relatief moeilijkere vragen goed gemaakt. Beide leerlingen kunnen dan hetzelfde aantal fouten hebben, maar hebben toch een andere vaardigheidsscore.

Hoe wordt het verwacht toetsadvies berekend?

We bepalen het verwacht toetsadvies aan de hand van de resultaten die leerlingen aan het eind van groep 7 behalen op de Leerling in beeld-toetsen Rekenen-Wiskunde, Begrijpend lezen en Taalverzorging. Bij Taalverzorging moeten ‘spelling niet-werkwoorden’, ‘spelling werkwoorden’ en ‘leestekens’ op hetzelfde niveau worden getoetst.

Voorwaarde hierbij is dat leerlingen voor al deze vaardigheden een toets hebben gemaakt op minimaal E6-niveau. Op deze resultaten passen we een weging toe, net als bij de doorstroomtoets. Rekenen-Wiskunde en Begrijpend lezen tellen bijvoorbeeld zwaarder mee dan Taalverzorging. Die scores voorspellen beter waar een leerling succesvol terechtkomt in het voortgezet onderwijs.

Waarom is het verwacht toetsadvies altijd een dubbel advies?

De brede adviescategorieën voor het toetsadvies zijn vastgelegd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het doel hiervan is kansrijke advisering. Voor het verwacht toetsadvies op het E7-moment houden wij dezelfde brede adviescategorieën aan:

  • pro/vmbo bb;
  • vmbo bb/vmbo kb;
  • vmbo kb/vmbo gl-tl;
  • vmbo gl-tl/havo;
  • havo/vwo en
  • vwo.

Meer informatie hierover vind je in de Handreiking schooladvisering van de Rijksoverheid.

Sluit het verwacht toetsadvies E7 aan bij het toetsadvies op de doorstroomtoets?

Ja, over de gehele populatie sluiten beide adviezen goed op elkaar aan. Cito heeft dit onderzocht door de E7-resultaten van een grote groep leerlingen te vergelijken met hun toetsadvies op de doorstroomtoets in groep 8.

Voor een individuele leerling kan er wel verschil zitten tussen beide toetsadviezen. De doorstroomtoets wordt vaak beter gemaakt omdat leerlingen en hun ouders meer belang hechten aan deze toets. Daarnaast kan er in een half jaar tussen E7 en M8 nog veel gebeuren, waardoor een leerling op de doorstroomtoets anders scoort dan op de LVS-toets.

Hoe kan ik het verwacht toetsadvies interpreteren?

Het verwacht toetsadvies is bepaald op basis van toetsresultaten tijdens het E7-moment. Het is belangrijk om het verwacht toetsadvies te zien als een stukje van de puzzel die jij zelf legt om tot het voorlopig schooladvies te komen.

Komt het verwacht toetsadvies overeen met jouw beeld van de leerling? Dan kun je het verwacht toetsadvies zien als een objectief resultaat dat jouw beeld ondersteunt. Handig bij oudergesprekken! Wijkt het verwacht toetsadvies af van jouw beeld van de leerling? Dat kan. In je eigen voorlopig schooladvies neem je uiteindelijk veel meer mee dan het verwacht toetsadvies uit Leerling in beeld. Meer hierover vind je in de Handreiking schooladvisering van de Rijksoverheid.

Daarnaast is het ook goed om te kijken naar de resultaten in Leerling in beeld: heeft de leerling een disharmonisch profiel, liggen de toetsresultaten op het E7-moment in de verwachte ontwikkelingslijn, heb jij gekozen voor een enkelvoudig advies? Deze informatie kan je helpen om te bepalen hoe dit puzzelstukje in het geheel past.

Instappen
Hoe kan ik over-/instappen?

Instappen is heel gemakkelijk. Als je kiest voor Leerling in beeld, ga je eigenlijk direct met alle groepen over. Zo krijg je direct de nieuwe rapportages voor groep 3 tot en met 8. De nieuwe toetsen en verdiepende instrumenten zijn beschikbaar voor groep 3 tot en met 8 (Begrijpend Lezen, Spelling/Taalverzorging en Rekenen-Wiskunde). De doorlopende lijn van LVS 3.0 naar de Leerling in beeld-toetsen zorgt ervoor dat er geen trendbreuk ontstaat. Je behoudt dus een doorgaande vaardigheidslijn. En leerlinggegevens en eerdere toetsdata worden altijd automatisch overgezet.

Meer lezen over instappen.

Is gefaseerd overstappen nodig om een trendbreuk te voorkomen?

Nee, dat hoeft niet. De resultaten van de LVS-toetsen 3.0 en Leerling in beeld zijn met elkaar te vergelijken. Hierdoor behoud je de doorgaande lijn en blijf je jouw leerlingen en groepen volgen zonder trendbreuk.

Wat is het verschil tussen methodetoetsen en LVS-toetsen, zoals die van Leerling in beeld?

De toetsen van Leerling in beeld zijn methodeonafhankelijke toetsen en brengen één of twee keer per jaar in beeld wat de leerling weet en kan. Methodeonafhankelijke toetsen zijn vaardigheidstoetsen, wat betekent dat er opgaven van verschillende niveaus in de toets zitten, zowel makkelijke opgaven als moeilijke opgaven. Zo kan een leerkracht het verschil bepalen tussen zwakkere, gemiddelde en sterkere leerlingen. Deze toetsen meten het niveau van een leerling ten opzichte van andere leerlingen of ten opzichte van een eerdere afname. Omdat de toetsen gebruikt worden om een leerling te volgen, worden de toetsen ook wel volgsysteemtoetsen genoemd. Leerling in beeld is een leerlingvolgsysteem dat je helpt om de groei van je leerlingen op een objectieve manier te volgen. Dat ligt anders bij methode gebonden toetsen, de toetsen die bij een lesmethode horen. Dit zijn beheersingstoeten die nagaan of de leerling de (recent aangeboden) lesstof uit de methode beheerst. Bij een methodeonafhankelijke toets hoeven leerlingen niet alles goed te maken zoals bij een methode gebonden toets.

Tot wanneer is LVS 3.0 te gebruiken?

Leerling in beeld (via het nieuwe Cito platform) vervangt uiteindelijk LVS 3.0 én het Computerprogramma LOVS.

>Meer details en data vind je in de uitgaveplanning

Veelgestelde vraag bij overstappen op Leerling in beeld: 'Wat doen we met groep 8?'

In schooljaar 2023-2024 zal groep 8 voor het eerst een doorstroomtoets maken: in februari 2024. Dit zorgt ervoor dat veel scholen dan zullen kiezen voor een B8-toetsmoment. Hoe combineer je de B8-toetsafname met de overstap naar Leerling in beeld?

1. Stap over vóór het B8-toetsmoment. Vooral handig als je ook kiest voor de Leerling in beeld-doorstroomtoets. Door de B8-afname via de Leerling in beeld-toetsen te doen, raken je leerlingen alvast bekend met deze toetsen. De opgaven van de Leerling in beeld-doorstroomtoets (zowel digitaal als papier) zijn vergelijkbaar met die van het nieuwe LVS

2. Stap over ná het B8-toetsmoment. Handig als je liever nog de LVS 3.0-toets voor groep 8 wilt afnemen of in die periode nog geen tijd hebt om de overstap te maken en het systeem te leren kennen. Materialen voor LVS 3.0 kun je hier bestellen.

Goed om te weten:

  • Wanneer je met jouw school de overstap maakt naar Leerling in beeld, ga je direct met alle groepen over. Na de overstap kun je dus geen B8-afname meer doen met de LVS 3.0-toetsen, ook niet via het LAS.
  • Bij het bestellen van je Leerling in beeld-licentie kies je zelf je overstapmoment. Je kunt je licentie dus ruim voor je daadwerkelijke overstap bestellen.
  • Met Leerling in beeld behoud je een doorgaande vaardigheidslijn. De doorlopende lijn van LVS 3.0 naar de Leerling in beeld-toetsen zorgt ervoor dat er geen trendbreuk ontstaat.
  • Je kunt de toetsen van Leerling in beeld het hele jaar door afnemen. Wij stellen een begin-, medio-, en eindnormering voor je beschikbaar. Het is aan jouw school om te bepalen hoe vaak je wilt toetsen en wanneer je wilt toetsen. Zie ook cito.nl/afnamekalender.

Ondersteuning
Zijn er trainingen ter ondersteuning?

Ja, bekijk hier het volledig vernieuwde aanbod, met praktijkgerichte trainingen.

Vervolgonderwijs
Hoe krijg ik een advies over het vervolgonderwijs in Leerling in beeld (/Is er nog een Entreetoets)?

Om het verwachte toetsadvies te krijgen over het vervolgonderwijs hoef je met Leerling in beeld geen aparte Entreetoets meer af te nemen. Het advies is namelijk gewoon onderdeel van het E7-toetsmoment. Het werkt eenvoudig:
- Als je bij de leerlingen van groep 7 tijdens het E-moment in mei/juni de toetsen Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde en Taalverzorging afneemt, genereert Leerling in beeld automatisch een verwacht toetsadvies voor het best passend vervolgonderwijs. Voorwaarden zijn wel dat de leerlingen de toetsen voor deze drie vaardigheden maken én dat deze toetsen van het niveau E6, M7, E7 of B8 zijn.
- Het verwachte toetsadvies komt vanaf half mei beschikbaar in het Groepsoverzicht en het Leerlingprofiel.
- Dit verwachte toetsadvies kun je gebruiken als onafhankelijke informatiebron naast je eigen inzichten, om zelf een voorlopig schooladvies op te stellen.
- Je bepaalt als school zélf of je dit advies zichtbaar maakt op het Leerlingprofiel om te delen met ouders.
Start je dit schooljaar met Leerling in beeld? Dan hoef je dus geen Entreetoets meer af te nemen. Het verwachte toetsadvies voor het best passende vervolgonderwijs komt automatisch beschikbaar in Leerling in beeld.

Lees meer over het verwachte toetsadvies voor best passende vervolgonderwijs

Is er een Leerling in beeld - doorstroomtoets PO?

Ja, papier en adaptief digitaal. De Leerling in beeld - doorstroomtoets van Cito BV is goedgekeurd door de onafhankelijke Expertgroep Toetsen PO en door de minister toegelaten als doorstroomtoets. <Lees meer over de Leerling in beeld - doorstroomtoets

Is Leerling in beeld goedgekeurd als LVS?

De toetsen van Leerling in beeld voor groep 3 t/m 8 zijn goedgekeurd door Expertgroep Toetsen PO en door CvTE. Daarbij zijn alle toetsen ook goedgekeurd voor het lwoo en pro door Staatscourant van het Koninkrijk der Nederlanden. Let op: op de website van de publicatie staat ‘Leerling in beeld 3.0’, dit hoort ‘Leerling in beeld’ te zijn en is bij ze bekend.

Is het toegestaan om materiaal van Cito Leerling in beeld-toetsen te kopiëren of te verkopen?

Nee. De school die een van de Leerling in beeld lvs-toetsen of de Leerling in beeld-doorstroomtoets afneemt, krijgt het gebruiksrecht voor het platform van Leerling in beeld. Het eigendom van de opgaven blijft bij Cito. Op basis van het eigendoms- en auteursrecht is het niet toegestaan om (delen van) deze producten te kopiëren en/of te verspreiden (bijvoorbeeld via Marktplaats). Wordt dit opgemerkt, dan nemen wij contact op met de verspreider. Vanuit Cito wordt hierop continue gemonitord.

Het platform Leerling in beeld is de digitale omgeving waarop onder meer de toetsen met de opgaven te starten zijn. Ook als een school kiest voor een papieren lvs-toets, worden de antwoorden door de leerkracht ingevoerd op dit platform. De papieren Leerling in beeld-doorstroomtoets, die bestaat uit gepersonaliseerde, schriftelijke toetsboekjes, worden direct na afname opgehaald per koerier.

Oefenen? Dat vinden we geen goed idee.

‘Fouten maken mag, want van fouten kun je leren.’ Een o zo belangrijke pedagogische waarde. Hetzelfde geldt voor LVS-toetsen. Sterker nog: fouten maken moet. Waarom? Omdat je dan pas weet wat je nog niet kan en dus nog moet leren. In een LVS-toets is leerstof opgenomen die wel en nog niet aan bod is geweest. Dat laatste is omdat je ook de bovengemiddelde leerlingen een kans wilt geven te laten zien wat ze kunnen. LVS-toetsen zijn namelijk bedoeld om te achterhalen wat je al wel kan én wat je nog niet kan. Op basis daarvan kan de leerkracht gerichter zijn ondersteuning aanbieden aan de leerling. Oefenen voor een toets kan een vertekend beeld opleveren over de ondersteuningsbehoefte en is dus geen goed idee.

Kijken we naar de doorstroomtoets, dan zien we dat de rol van deze toets vaak onbedoeld groot wordt gemaakt. Met betaalde trainingen en extra bijles voor een zo hoog mogelijke toetsscore. Dat is niet alleen oneerlijk omdat dit niet voor iedereen is weggelegd, maar we vinden het vooral onwenselijk omdat het de leerling niet helpt.

Veelgestelde vragen over starten met Leerling in beeld PO

Overstappen naar Leerling in beeld
Waarom is er een koppeling met het LAS nodig?

Door een koppeling te maken met het LAS wordt de leerlingadministratie in Leerling in beeld automatische bijgewerkt. Zo is de bron van de leerlingadministratie altijd het LAS en hoef je alleen dat bij te werken.

Waarom moet de leerlingadministratie in zowel het Computerprogramma LOVS als in het LAS op orde gemaakt worden?

Omdat de leerlingadministratie van het Computerprogramma LOVS gematcht wordt met de leerlingadministratie vanuit het LAS.
Wij adviseren om je leerlingadministratie bij te werken via DULT of EDEXML-import.

Welke data wordt er van het Computerprogramma LOVS en/of het LAS meegenomen naar het nieuwe Cito platform en waarom?

- Historische toetsresultaten van de 3.0-toetsen worden meegenomen naar het Cito Platform, zodat de groeirapportages compleet zijn, inclusief oude toetsresultaten.

- Gerelateerde leerlinggegevens worden meegenomen omdat zonder deze gegevens (denk aan jaargroep) de toetsresultaten niet goed verwerkt kunnen worden in de rapportages.

Hoeveel tijd kost het om over te gaan naar Leerling in beeld in het nieuwe Cito platform?

Als de data in orde is in de relevante systemen (CP LOVS en/of LAS), kost het je gemiddeld een half uur, verdeeld over een aantal dagen.

Tot wanneer is het Computerprogramma LOVS nog beschikbaar?

Leerling in beeld vervangt in schooljaar 2023-2024 het Computerprogramma LOVS, de LVS 3.0-toetsen en de rapportages. Houd de uitgaveplanning in de gaten voor de exacte planning voor het uitfaseren van deze producten.

Ik maak geen gebruik van het Computerprogramma LOVS, maar heb handmatig toetsresultaten ingevoerd in mijn LAS. Kan ik die ook meenemen?

Ja, die data kunnen mee. Deze datamigratie is eenvoudig over te zetten en is een onderdeel van de stappen in de selfservice-portal. Wél dien je als school een DULT-koppeling aan te schaffen bij het LAS.

Vragen voor ouders

Ontwikkeling volgens
Hoe volg ik mijn kind in zijn/haar ontwikkeling?

Hoe ontwikkelt je kind zich? Ook als ouder wil je dat natuurlijk weten. Een betrouwbaar beeld met inzicht in mogelijkheden is belangrijk. Welke informatie draagt bij aan een goed beeld?
Observaties
Werkjes
Methodegebonden toetsen
Leerwerkhouding
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Leerlingvolgsysteem
De toetsen geven objectieve informatie over wat kinderen kunnen en hoe vaardig ze zijn, zodat je weet waar een kind staat. Leerkrachten leren hier veel van en zijn de belangrijkste schakel bij het combineren van de verschillende gegevens. De toetsen helpen ze om ieders talent te zien en eerlijke beslissingen te nemen, zodat kinderen de kans krijgen zich maximaal te ontwikkelen. Cito ondersteunt door inzicht te geven in de groei van iedere leerling.

> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Resultaten interpreteren
Hoe kan ik de toetsgegevens van mijn kind bij jullie opvragen of inzien?

Cito is geen eigenaar van de gegevens van leerlingen. De school van je kind is eigenaar van alle toetsresultaten van leerlingen en kan deze gegevens als enige inzien. Alle scholen hebben via het samenwerkingsverband of de stichting waarbij zij aangesloten zijn een verwerkersovereenkomst met ons afgesloten over de omgang met vertrouwelijke gegevens.


> Meer informatie vind je in onze privacyverklaring

Voor inzage in gegevens kun je dus contact opnemen met de school van jouw kind.

Hoe kan ik de resultaten interpreteren?

Allereerst belangrijk: je kind is meer dan een toetsresultaat en de leerkracht kijkt ook zeker op andere manieren naar de ontwikkeling van je kind. Toetsresultaten zijn een mooi hulpmiddel voor de leerkracht om jou als ouder een realistisch beeld te geven van de ontwikkeling van je kind. Een goede uitleg bij de toetsresultaten is onmisbaar. Je zal dan ook zien dat een leerkracht niet alleen naar het niveau kijkt, maar vooral kijkt naar groei.

Leerling in beeld: focus op groei!
Cito heeft een lange traditie van leerlingvolgsystemen, waarmee leerkrachten de leervorderingen van kinderen kunnen volgen op het gebied van onder andere Begrijpend lezen, Taalverzorging/Spelling en Rekenen-Wiskunde. In het nieuwe LVS Leerling in beeld ligt de focus op de brede ontwikkeling van kinderen en op hun groei.

> Leeswijzer nieuwe rapportage voor ouders

> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Wat vindt Cito ervan dat toetsen gebruikt worden als afrekenmiddel voor scholen?

Ook op schoolniveau moeten toetsresultaten een hulpmiddel zijn. Toetsgegevens zijn bruikbaar voor verantwoording, niet voor beoordeling. Doordat er bij beoordeling andere belangen gaan meespelen, zoals minimaal de ondergrens halen, verdwijnt het oorspronkelijke doel naar de achtergrond. De toets is dan niet langer meer een hulpmiddel voor verantwoording.

Bij het kijken naar toetsresultaten op schoolniveau geldt hetzelfde als bij het kijken naar toetsresultaten op leerlingniveau: toetsresultaten vormen één stukje van de puzzel. Toetsresultaten op schoolniveau moeten altijd in een context gezien worden. Betreft het bijvoorbeeld een school met een zwakke of sterke leerlingpopulatie? En hoe heeft de school het onderwijs georganiseerd? Wanneer de toetsresultaten van twee scholen met een vergelijkbare situatie, bijvoorbeeld met een vergelijkbare leerlingpopulatie, sterk verschillen dan is dat een belangrijke aanwijzing om te kijken waar de school met de lagere scores van de andere school kan leren.

> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Hoe kan ik de Leerling in beeld – doorstroomtoets inzien?

Als ouders heb je volgens de wet recht op inzage van de Leerling in beeld - doorstroomtoets die jouw kind heeft gemaakt. Inzage is mogelijk bij Cito in Arnhem, op een ingeplande datum. Wil je je aanmelden voor de inzage? Lees dan eerst alle informatie.

Lees hier de informatie over de inzage

Toetsen
Oefenen voor toetsen, is dit nodig?

Zeker op de basisschool is oefenen voor toetsen niet nodig. In de les of thuis oefenen met de lesstof, kan wel onderdeel van het leerproces zijn. Het is een samenspel tussen school, ouders en het kind of dit nodig is en in welke mate. Oefenen voor toetsen is niet nodig... Als leerkracht (en ouder!) wil je weten wat de kinderen inhoudelijk kunnen, hoe vaardig ze zijn en niet dat ze aantonen dat ze een toets goed kunnen maken. Hoe kun je wél helpen? Wat wel kan is op school kennismaken met de vraagstelling in onze toetsen en een kind voorbereiden op hoe een toetsafname gaat. Lees hier meer informatie.

> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Welke toetsen zijn er?

Je kind maakt zowel toetsen uit de lesmethodes als de toetsen van het het leerlingvolgsysteem (LVS) Leerling in beeld van Cito. Wat is het verschil?

  • De methodetoetsen (niet van Cito) zijn bedoeld om vast te stellen of je kind de lesstof die net behandeld is voldoende beheerst. De leerkracht weet zo of je kind door kan gaan in de methode of dat herhaling wenselijk is.
  • De toetsen van ons leerlingvolgsysteem hebben een ander doel: het vaardigheidsniveau van je zoon of dochter ten opzichte van leeftijdsgenoten laten zien én zijn of haar ontwikkeling nauwkeurig volgen. Is je kind gegroeid? De toetsen van een leergebied - bijvoorbeeld Spelling of Rekenen-Wiskunde - zijn door een speciale meettechniek allemaal aan elkaar gekoppeld. De score van de toets in groep 3 kun je hierdoor bijvoorbeeld vergelijken met de score van de toets in groep 4. Zo is direct duidelijk of je kind vooruit is gegaan. Onze LVS-toetsen zijn methode-onafhankelijk (horen niet bij een lesmethode), en meten de algehele vaardigheid op een bepaald domein, bijvoorbeeld woordenschat bij taalvaardigheid. Ze toetsen 'over de lesstof heen' en worden meestal twee keer per schooljaar afgenomen.

Cito ondersteunt basisscholen met deze instrumenten en toetsen:

  • observatie-instrument Kleuter in beeld
  • leerlingvolgsysteem voor groep 3 tot en met 8 (nieuw vanaf 2021-2022: Leerling in beeld, dat nóg meer de focus legt op de groei van iedere leerling. Inclusief nieuwe doorstroomtoets)
  • Centrale Eindtoets voor groep 8, gemaakt door Stichting Cito in opdracht van het College voor Toetsen en Examens

> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Mijn kind doet het heel goed op methodetoetsen, maar op LVS-toetsen niet. Hoe kan dat?

De toetsen van de methode en van Cito hebben niet hetzelfde doel. Toetsen uit de methode zijn bedoeld om te controleren of de leerlingen de lesstof beheersen. Ze zijn zo gemaakt dat het merendeel van de leerlingen vrijwel alles goed kan maken. De toetsen van Cito hebben een ander doel. Ze zijn onder meer bedoeld om het niveau van het kind te vergelijken met het niveau van zijn/haar klasgenoten. Daarom bevatten de toetsen niet alleen opgaven van lesstof die zojuist is behandeld, maar ook oude en zelfs toekomstige lesstof. Door opgaven van oude lesstof op te nemen, kan nagegaan worden of het kind de oude stof nog wel kent. En door ook moeilijkere opgaven in de toets op te nemen, kan hij/zij laten zien wat hij nog méér kent. Bovendien volgen we met onze toetsen de ontwikkeling van je zoon of dochter door de jaren heen.

Advies: ga met de leerkracht in gesprek. Hij of zij weet precies waar je kind goed en minder goed in is en heeft waarschijnlijk prima ideeën om jouw zoon of dochter verder te helpen.

> Lees meer over de zin en onzin van toetsen en scores in het basisonderwijs
> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Wat vindt Cito van toetstrainingen voor de doorstroomtoets?

We begrijpen dat extra les een leerling kan helpen om aan een vaardigheid te werken. Maar toetsopgaven trainen om een zo hoog mogelijk toetsresultaat te behalen, raden we af. Het helpt de leerling namelijk niet om in het vervolgonderwijs te starten op een niveau dat eigenlijk niet aansluit. Bovendien kan training zorgen voor onnodige spanning en onrust bij leerlingen. Daarom nemen wij afstand van trainingsbureaus en trainingsmateriaal. En hoewel de naam soms anders doet vermoeden, bestaat er geen enkele relatie tussen trainingsbureaus of aanbieders van trainingsmateriaal en onze organisatie. In de voorbereiding op de doorstroomtoets is het wel handig voor leerlingen om een voorbeeldtoets te bekijken, gewoon om te zien hoe de toets eruitziet en hoe het werkt.

Onderwijsbehoeften
Hoe houden jullie rekening met leerlingen met extra onderwijsbehoeften?

Bij het maken van al onze LVS-toetsen houden wij hier al direct rekening mee. Dit zie je bijvoorbeeld terug in:

  • De samenwerking met leerkrachten uit het s(b)o.
  • De korte en concrete dicteezinnen, waarbij we de ik-vorm, gebiedende wijs en vraagzinnen vermijden.
  • Toetsen op maat is mogelijk.
  • Opgavenboekjes op A4-formaat, met overzichtelijke lay-out.
  • Waar het mogelijk is werken we met dezelfde materialen voor álle leerlingen. Waar nodig werken scholen met eigen versies voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften.

> Lees meer over hoe we rekening houden met dyslexie
> Lees meer op de speciale pagina voor ouders

Cito voor besturen

Rapportages
Heeft Leerling in beeld een bovenschoolse rapportage?

We onderzoeken de mogelijkheden voor een nieuwe rapportage voor besturen en scholen die overgaan naar Leerling in beeld. Op dit moment zijn er nog geen voorbeelden van rapportages beschikbaar voor besturen. De rapportages op schoolniveau kun je bekijken via het inkijkexemplaar.

Hoe kunnen wij als kwaliteitsteam inzicht krijgen in het programma van de scholen?

De resultaten van Leerling in beeld kunnen helaas niet bekeken worden door besturen. Als tussenoplossing kunt u een account in Basispoort aanmaken voor Leerling in beeld. We hopen snel meer te vertellen over hoe uw bestuur de scholen bovenschools kunt volgen die de Leerling in beeld-toetsen hebben afgenomen.

Afname
Wat is de overweging tussen papier en digitaal afnemen voor scholen?

Met digitaal toetsen is er geen nakijkwerk en zijn de rapportages direct beschikbaar. Behalve tijdwinst levert digitaal toetsen ook andere voordelen op, zowel voor de leerlingen als voor de school. Denk aan gemak, toetsen op maat (adaptief), geavanceerde rapportagemogelijkheden, etc. Hierbij een aantal tips voor scholen die de keuze moeten maken tussen digitaal of op papier toetsen:

  • Kijk goed naar je eigen groep en je leerlingen: zijn ze digitaal vaardig genoeg om de toetsen digitaal te maken? Kies voor de papieren variant als dit nog niet het geval is.

  • Neem bij je keuze de normale werkwijze mee op jullie school, in jouw klas en voor specifieke vakken. Werken leerlingen voor bijvoorbeeld Begrijpend lezen altijd met papieren boeken? Dan sluiten de papieren toetsen beter aan bij jullie onderwijs. Werken jullie met een volledig digitale rekenmethode? Dan passen de digitale toetsen daar waarschijnlijk het beste bij.

  • Zorg bij de digitale afnames voor dezelfde afspraken als bij de papieren afnames, zodat de leerlingen werken op de manier die je normaalgesproken verwacht. Stimuleer bijvoorbeeld het gebruik van kladpapier, wijs ze erop dat het niet om de snelheid gaat maar dat ze goed over hun antwoord nadenken, laat ze hun antwoorden terugkijken wanneer de toets vrije navigatie toestaat.

Is het mogelijk om groep 8 de B-versie te laten toetsen in Leerling in Beeld?

Ja, dat is mogelijk. De B8-toetsen kunnen scholen tijdens de B-afname afnemen. Deze loopt vanaf het begin van het schooljaar tot 1 december.

Technisch
Hoe werkt de koppeling van Leerling in beeld met ESIS of ParnasSys?

De koppeling tussen Leerling in beeld en Esis/ParnasSys is door middel van een DULT-koppeling met Basispoort als tussenstation. Met de DULT-koppeling worden alle leerlinggegevens uit het LAS (Esis/ParnasSys) automatisch doorgezet naar Leerling in beeld en worden alle toetsresultaten vanuit Leerling in beeld automatisch doorgezet naar Esis/ParnasSys. Een DULT-koppeling kunnen scholen aanvragen bij hun LAS-aanbieder. Vanuit Cito is deze geheel gratis.

Vraagt administratie van leerlinggegevens voor SO/SBO bepaalde extra (velden) invoer voor de scholen in het LAS?

Indien de instellingen in ParnasSys met een 'S' voor Speciaal Onderwijs ingesteld staan dan passen onze rapportages zich aan op het Speciaal Onderwijs.

Trainingen
Is er een trainingsaanbod voor Leerling in beeld?

Ja, bekijk hier het volledig vernieuwde aanbod, met praktijkgerichte trainingen voor onderwijsteams.

Doorstroomtoets
Wat is er bekend over de Leerling in beeld-doorstroomtoets?

De Leerling in beeld-doorstroomtoets sluit aan op Leerling in beeld, zoals vergelijkbare opgaves. De Leerling in beeld-doorstroomtoets is goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO. Je leest op deze pagina meer over de Leerling in beeld-doorstroomtoets.

Groeimeter

Algemene vragen
Wat is Groeimeter?

Groeimeter is een online formatief toetsplatform voor Rekenen en Spelling. In Groeimeter staat groei centraal en volg je je leerlingen op hun eigen tempo en niveau. Jij bepaalt wanneer en welke leerdoelen je je leerlingen aanbiedt. Dat doe je door toetsjes voor hen klaar te zetten. Dit zijn korte, speelse toetsjes met maximaal 10 opgaven. In een paar minuten tijd weten je leerlingen of ze een leerdoel beheersen.

Voor welke groepen kan ik Groeimeter gebruiken?

Je kan Groeimeter gebruiken voor groep 3 t/m 8 in het (speciaal) basisonderwijs.

Is Groeimeter een vervanging voor de LVS-toetsen?

Groeimeter is geen vervanging voor de LVS-toetsen. Het is er wél een waardevolle aanvulling op. LVS-toetsen laten zien hoe de vaardigheid van de leerling zich ontwikkelt en hoe vaardig de leerling is in vergelijking met leeftijdgenoten. De lesstof die in de toetsen aan bod komt, omvat verschillende onderwerpen en beslaat een langere periode. De toetsjes in Groeimeter zijn beheersingstoetsjes die inzoomen op één specifiek onderwerp. Ze laten in detail zien wat de leerling al beheerst en wat nog niet. Zo krijg je in korte tijd zicht op hoe de leerling ervoor staat en kan de volgende stap in het leerproces gezet worden.

Hoe gebruik ik Groeimeter in combinatie met LVS-toetsen?
Groeimeter en de LVS-toetsen vullen elkaar prima aan.
  • Wil je bijvoorbeeld in aanloop naar een LVS-afname zicht krijgen op waar je leerlingen staan? Gebruik Groeimeter dan in de periode voorafgaand aan een LVS-afname. De leerlingen kunnen zich dan goed op de afname voorbereiden.
  • Wil je juist na een LVS-afname met je leerlingen aan de slag? Ook dan kun je van Groeimeter gebruikmaken. De leerlingen kunnen zich dan bijvoorbeeld richten op de leerdoelen die ze nog lastig vinden.
Hoe kan ik Groeimeter inzetten?

Groeimeter is flexibel van opzet. Je zet het in op een manier die voor jou fijn werkt. Met Groeimeter zet je heel eenvoudig één of meer toetsjes voor je leerlingen klaar. Je selecteert de leerdoelen die aansluiten bij de ontwikkeling van je leerlingen. Jij kiest wanneer je dat doet en voor welke leerlingen.

Kunnen leerlingen zelfstandig met Groeimeter aan de slag?
Als je toetsjes voor je leerlingen hebt klaargezet, kunnen ze met Groeimeter aan de slag. Ze kiezen zelf welke én hoeveel toetsjes ze maken. Na afloop zien de leerlingen welke leerdoelen ze hebben behaald en aan welke leerdoelen ze nog moeten werken. Natuurlijk zien ze ook de goede antwoorden.
Kun je de uitkomsten van de toetsjes makkelijk inzien?
Dat kan heel makkelijk. Jij én de leerling zien direct na het maken van een toetsje of een leerdoel beheerst wordt, wat goed en minder goed is gegaan en wat de juiste antwoorden zijn. Op het dashboard van Groeimeter zie jij daarnaast in een oogopslag welke leerdoelen door veel leerlingen zijn behaald en welke leerdoelen nog extra aandacht nodig hebben.
Inhoudelijke vragen
Op deze pagina hebben we de inhoudelijke vragen over Groeimeter voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Is Groeimeter een reken- of een spellingmethode?

Groeimeter is geen reken- of spellingmethode en bevat geen koppeling naar lesmateriaal. Je kan Groeimeter wel aanvullend op je reken- en spellingmethode inzetten. Werk je zonder methode? Dan kun je Groeimeter gebruiken om grip op leerdoelen te krijgen. Je maakt bijvoorbeeld een eigen leerlijn met leerdoelen per jaargroep aan. Met de informatie uit Groeimeter stel je daarna je lesaanbod optimaal samen.

Gebruik
Op deze pagina hebben we de veelgestelde vragen over het gebruik van Groeimeter voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice. Waar vind ik de handleiding van Groeimeter?
Waar vind ik de handleiding van Groeimeter?
In Groeimeter is een online handleiding opgenomen. Daarin vind je handige instructievideo’s die je helpen om je weg te vinden als je in het gebruik van Groeimeter ergens tegenaan loopt.
Een papieren handleiding is niet beschikbaar
Kan ik in Groeimeter leerdoelen selecteren?

Het is heel eenvoudig om in Groeimeter leerdoelen te selecteren. Dit kan:

  • Per leerling
  • Voor je hele groep
  • Voor een deel van de groep, bijvoorbeeld voor alle leerlingen die op weg zijn naar 1F.

Je kunt hierbij ook leerdoelen uit verschillende jaargroepen selecteren, precies wat aansluit bij elke leerling.

Kan ik zelf leerdoelen aan Groeimeter toevoegen?
Je kunt wél een eigen lijst maken met leerdoelen, maar je kunt geen eigen leerdoelen aan Groeimeter toevoegen.
Online gebruik
Op deze pagina hebben we de veelgestelde vragen over het online gebruik van Groeimeter voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Is Groeimeter webbased?

Groeimeter is webbased en te gebruiken op verschillende devices, zoals een laptop en een Chromebook.

Passende perspectieven
Op deze pagina hebben we de veelgestelde vragen over Passende Perspectieven in Groeimeter voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Zijn de leerroutes van Passende Perspectieven in Groeimeter opgenomen?
In Groeimeter Rekenen zijn leerdoelen opgenomen die aansluiten bij leerroute 1, 2 en 3 van Passende Perspectieven. Leerlingen die extra tijd nodig hebben of moeite hebben om referentieniveau 1F te halen, kunnen toetsjes maken die bij hun niveau aansluiten. De leerroutes van Passende Perspectieven zijn niet opgenomen in Groeimeter Spelling.

Kleuter in beeld

Algemene vragen
Wat is Kleuter in beeld en hoe werkt het?

Kleuter in beeld is een observatietool om je kleuters en groep te volgen in hun ontwikkeling. De tool volgt de kleuters met behulp van observaties (leerkrachtroute) voor de ontwikkelingsgebieden Sociaal-Emotioneel, Motoriek, Taal en Rekenen. Wil je bij Taal of Rekenen meer inzicht of is er verdieping nodig bij hoe een kleuter zich ontwikkelt op een bepaald onderdeel? Maak dan gebruik van de kindroute en zet de speelse verdiepende activiteiten en opdrachten in, op papier of digitaal.

Gebruiksvriendelijke rapportages geven je inzicht op kind- en groepsniveau, en op de verschillende subdomeinen. De groei staat hierbij altijd centraal. De rapportages hebben een signalerende functie en geven handvatten voor je handelen in de groep.

> Jij hebt de regie bij Kleuter in Beeld. Bekijk de routes. 
> Bekijk hoe Kleuter in beeld werkt. 
> Bekijk hoe Kleuter in beeld eruitziet.  
> Lees meer op cito.nl/kleuterinbeeld

Waar is de normering op gebaseerd?

Het beeld van kinderen wordt niet bepaald door te vergelijken met een landelijke referentiegroep zoals je dit misschien kent van de toetsen Taal en Rekenen voor Kleuters. Daar werd gekeken naar de vaardigheid van kleuters in vergelijking met een landelijke referentiegroep (At/m E of I t/m V).
De normering van Kleuter in beeld is gebaseerd op inhoud. Waar staat een kleuter als je kijkt naar de leerlijn? Tijdens een standaardbepaling hebben onderwijsprofessionals (leerkrachten groep 1 en 2 en experts) voor de verschillende taalaspecten bepaald wat doorgaans gezien wordt bij een kleuter eind groep 1 en bij een kleuter eind groep 2. Onze psychometrische afdeling heeft deze informatie samen met de data uit de verschillende onderzoeken met behulp van psychometrische modellen samengebracht tot een normering.

Waarom kiezen voor Kleuter in beeld?

Kleuter in beeld vormt precies de middenweg tussen objectiviteit en de professionele regie van de leerkracht. De tool is kort en krachtig waar mogelijk (leerkrachtroute) en uitgebreid waar nodig (kindroute). Je kiest zelf welk deel van Kleuter in beeld je gaat gebruiken. Van sommige kleuters heb je voldoende gezien om een indruk te krijgen van de ontwikkeling en is de leerkrachtroute voldoende. Bij andere kleuters heb je misschien aanvullende informatie nodig en zet je de kindroute in.

Het systeem geeft je een beeld van de groei van een kleuter en laat zien waar het kind staat in de leerlijn. Je krijgt inzicht in de verschillende (sub)domeinen en ontvangt informatie op groepsniveau. Kleuter in beeld is daarnaast gescreend door leerkrachten en intern begeleiders uit het (s)bo.

Door onze jarenlange expertise op psychometrisch gebied hebben wij de belangrijkste observatiepunten, activiteiten en opdrachten geselecteerd. Op deze manier is de tool kort én krachtig, maar ook wetenschappelijk onderbouwd. Het is dan ook goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO.

Kleuter in beeld sluit bovendien naadloos aan bij Leerling in beeld. Beide systemen hebben vergelijkbare uitgangspunten en zijn technisch aan elkaar gekoppeld. Kleuter in beeld is onder meer gebaseerd op de leerlijnen en doelen van SLO en Expertisecentrum Nederlands.

Is het veld betrokken bij de ontwikkeling?

Zeker! Kleuter in beeld maakten we samen met meer dan duizend onderwijsprofessionals uit het veld. Zo hebben we alle wensen voor een kleuterobservatietool in kaart gebracht. Ook betrokken we het veld bij zaken als de standaardbepaling. Denk hierbij aan vragen als: hoe bepaal je voor observatiepunten de grenzen wat een kleuter eind groep 1 moet kunnen? De mening van experts, leerkrachten en intern begeleiders legden we naast de leerlijnen (o.a. SLO en Expertisecentrum Nederlands) en psychometrische gegevens. Zo zijn er op basis van de inhoud objectieve standaarden bepaald.

We verbeteren Kleuter in beeld continu op basis van gebruikerswensen. Zo is het nu mogelijk om vanuit Leerling in beeld direct naar de resultaten van Kleuter in beeld te gaan. Ook kunnen groepsrapportages geprint worden en kan er binnen de verschillende rapportages gesorteerd worden op functioneringsniveau en symbool. Daarnaast is de observatietool nu breder inzetbaar in het s(b)o.

Bestellen
Is het mogelijk om maar één of enkele onderdelen van Kleuter in beeld te bestellen?

Ja, dat kan! Kijk hier voor de mogelijkheden en prijzen.

Observaties
Hoeveel tijd kost het gebruik van Kleuter in beeld?

Allereerst: wij vinden het belangrijk dat jij als leerkracht de regie behoudt over hoe je het instrument inzet. Je kiest zelf welk deel van het instrument je gaat gebruiken. Van sommige kleuters heb je voldoende gezien om een indruk te krijgen van de ontwikkeling. Van andere kleuters heb je misschien aanvullende informatie nodig. Voor deze kleuters kun je een aanvullende opdracht of activiteit inzetten die meer informatie geeft over een bepaald subdomein, bijvoorbeeld woordenschat binnen Taal.

Per ontwikkelingsgebied zal de afname van de leerkrachtroute per kind ongeveer 8 tot 10 minuten duren. Voor veel kleuters zal de leerkrachtroute voldoende zijn. Bij Taal en Rekenen kan je gebruik maken van de kindroute als er kleuters zijn waarover je meer informatie nodig hebt. Je kiest dan voor één of meer opdrachten of activiteiten uit de kindroute. Een activiteit duurt ongeveer 15 minuten, een opdracht duurt digitaal 10 minuten en op papier ongeveer 15- tot 20 minuten.

Hoe vaak observeer ik met Kleuter in beeld?

Vanuit de inspectie wordt aangegeven dat je goed zicht moet hebben op de ontwikkeling van kinderen. Je volgt je groep systematisch en op een gestandaardiseerde wijze. Hoe vaak en wanneer bepaal je zelf. Bij Kleuter in beeld kun je denken aan 1 of 2 keer per schooljaar.

Hoe wordt objectiviteit gewaarborgd?

Door middel van onderzoek valideerden we de leerkrachtroute aan de kindroute: meten deze hetzelfde? We onderzochten de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid van de observatiepunten in de kindroute: komen de observaties van leerkrachten voldoende overeen met de observaties van onafhankelijke beoordelaars? Op deze manier zorgen we dat de over het algemeen wat subjectievere observaties zo objectief mogelijk zijn. Het instrument is dan ook goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO.

Inhoudelijke vragen
Kun je Kleuter in beeld kort omschrijven?

Kleuter in beeld volgt de kleuters met behulp van observaties (leerkrachtroute) voor de ontwikkelingsgebieden Sociaal Emotioneel, Motoriek, Taal en Rekenen. Bij Taal of Rekenen meer inzicht of verdieping nodig over hoe een kleuter zich ontwikkelt op een bepaald onderdeel? Maak dan gebruik van de Kindroute en zet de speelse verdiepende activiteiten en opdrachten in, op papier of digitaal. Gebruiksvriendelijke rapportages geven je uiteindelijk inzicht op kind- en groepsniveau, en op de verschillende subdomeinen. De groei staat hierbij altijd centraal! De rapportages kunnen een signalerende functie hebben, geven handvatten voor je handelen in de groep en houden je een spiegel voor.

Bekijk deze pagina om te zien hoe Kleuter in beeld eruit ziet.

Welke taaldomeinen observeer ik met Kleuter in beeld – Taal?
Hoe kies ik voor de opdrachten het juiste niveau voor een kleuter? Hoe zijn de verschillende niveauversies opgebouwd?

Jij stelt per subdomein vast welk niveau het beste bij het kind past. Bij de opdrachten zijn er 3 verschillende versies voor verschillende niveaus:

* = niveau groep 1

** = niveau midden groep 2

*** = niveau eind groep 2

Dit betekent dat een kind uit groep 1 bijvoorbeeld ook de opdrachten van het niveau midden groep 2 kan maken, als een kind op een bepaald subdomein volgens jouw inschatting wat voorloopt op andere kinderen. Bij de 4 activiteiten zijn er geen verschillende niveauversies. Voor de kinderen in groep 1 en 2 kunnen dezelfde activiteiten en observatieformulieren gebruikt worden.

Hoe kiezen wij de woorden bij woordenschat?

We selecteerden woorden uit verschillende woordenlijsten. We startten met de Basiswoordenlijst Amsterdamse Kleuters (BAK). De BAK is bedoeld om tot een minimale woordenschat van 2000 woorden te komen. Gemiddeld begrijpen kinderen van 5 en 6 jaar echter tussen de 6000 tot 8000 woorden (Goorhuis & Schaerlaekens, 2000). Wij zagen in de onderzoeken terug dat veel kinderen al veel woorden kenden. Daarom hebben we ook Digiwak en Basilex geraadpleegd. Voor alle woorden geldt dat we feedback van kleuterleerkrachten meewogen bij de selectie van de woorden. Verder hadden we als uitgangspunt dat de woorden in een foto of tekening ‘te vangen’ moesten zijn, en dat de woorden aansloten bij verschillende thema’s, zoals eten & drinken, verkeer en dieren. Met deze selectie krijg je een indruk van de vaardigheid van je kleuters op het gebied van woordenschat. We raden af om deze woorden expliciet op te nemen in het aanbod en te oefenen voorafgaand aan de opdrachten, omdat je dan de vaardigheid niet meer goed kunt meten.

Welke rekendomeinen observeer ik met Kleuter in beeld – Rekenen?
Hoe kies ik voor de opdrachten Taal en Rekenen het juiste niveau voor een kleuter?

Je stelt per subdomein vast welk niveau het beste bij de kleuter past. De opdrachten zijn beschikbaar in drie niveaus:

  • * = niveau groep 1
  • ** = niveau midden groep 2
  • *** = niveau eind groep 2

Dit betekent dat een kleuter uit groep 1 bijvoorbeeld ook de opdrachten van het niveau midden groep 2 kan maken. Dit kan als een kleuter op een bepaald subdomein volgens jouw inschatting wat voorloopt op andere kleuters. Bij de activiteiten zijn er geen verschillende niveauversies. Voor de kleuters in groep 1 en 2 kunnen dezelfde activiteiten en observatieformulieren gebruikt worden.

Wat is de betekenis van de symbolen bij Kleuter in beeld?

Kleuter in beeld werkt met symbolen. Het symbool geeft een signaal over hoe een kleuter het in die observatieperiode heeft gedaan, het zegt dus niks over de groei. Het zorgt ervoor dat je bijvoorbeeld in één oogopslag ziet of een kleuter extra aandacht nodig heeft.

Bij Taal en Rekenen verschijnt een symbool wanneer álle subdomeinen zijn ingevuld. Het symbool geeft weer hoe de kleuter het in die observatieperiode heeft gedaan op het totaal van de subdomeinen. Voor het bepalen van dit totaalsignaal is gekeken naar de functioneringsniveaus in relatie tot de observatieperiode. Er zijn drie verschillende symbolen: 

  • Boven verwachting: hardloper
  • Volgens verwachting: plantje
  • Onder verwachting: oogje

Bij Sociaal-Emotioneel krijg je voor elk van de drie subdomeinen (Sociaal gedrag, Welbevinden en Speelwerkhouding) een symbool. Bij Motoriek krijg je voor elk van de twee subdomeinen (Grove motoriek en Fijne motoriek) een symbool. Er zijn drie verschillende symbolen:

  • Volgens verwachting: plantje
  • Onder verwachting: oogje
  • Extra aandacht: belletje
Hoe zet ik de leerkrachtroute in?

De digitale leerkrachtroute vind je in Kleuter in beeld online. Je kunt de leerkrachroute op twee manieren inzetten. Je kiest de wijze die jij het prettigst vindt:

  1. Per kleuter vul je de gehele (of een deel van de) leerkrachtroute in
  2. Je observeert per onderdeel (bijvoorbeeld Spreken), vult dit per kleuter in en gaat dan naar het volgende onderdeel
Hoe zet ik de kindroute in?

Gebruik de kindroute bij Taal of Rekenen als je twijfelt over de vaardigheid van een kleuter op een bepaald subdomein, of als je meer informatie wilt. Bij deze route komen dezelfde subdomeinen aan bod als in de leerkrachtroute, maar nu betrek je de kleuter erbij. 

Je legt de kleuter digitale of papieren opdrachten voor of voert samen speelse activiteiten uit. De activiteiten of opdrachten plan je in via Kleuter in beeld. Je ziet later in de rapportages terug of een resultaat gebaseerd is op je eigen observatie vanuit de leerkrachtroute (1 blokje) of vanuit een activiteit op opdracht vanuit de kindroute (2 blokjes).

Vragen over het gebruik
Op deze pagina hebben we de vragen over het gebruik van Kleuter in beeld voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Wanneer zet ik bij Taal en Rekenen de leerkrachtroute in en wanneer de kindroute?

Gebruik de (digitale) leerkrachtroute als je al een goed beeld hebt van een kleuter. Dit kan voor alle subdomeinen of een deel ervan. De route is volledig gebaseerd op jouw observaties over een langere periode (dus geen momentopname).

Gebruik bij Taal en Rekenen de kindroute als je twijfelt over de vaardigheid van een kleuter op een bepaald subdomein of als je meer informatie wilt. Bij deze route komen dezelfde subdomeinen aan bod, maar nu betrek je de kleuter erbij. Je legt de kleuter digitale of papieren opdrachten voor of voert samen speelse activiteiten uit.

Als je liever gebruik maakt van eigen opdrachten en activiteiten, dan is dit natuurlijk ook mogelijk. In dat geval vul je daarna de leerkrachroute in. In de rapportages zie je welke route is uitgevoerd: 1 blokje staat voor de leerkrachtroute en 2 blokjes voor de kindroute.

Hoe zet ik de leerkrachtroute in?

De digitale leerkrachtroute vind je in Kleuter in beeld online. Je kunt de leerkrachroute op twee manieren inzetten. Je kiest de wijze die jij het prettigst vindt:

  1. Per kleuter vul je de gehele (of een deel van de) leerkrachtroute in.
  2. Je observeert per onderdeel (bijvoorbeeld Spreken), vult dit per kleuter in en gaat dan naar het volgende onderdeel.
Hoe zet ik de kindroute in?

Gebruik de kindroute bij Taal en Rekenen als je twijfelt over de vaardigheid van een kind op een bepaald subdomein, of als je meer informatie wilt. Bij deze route komen dezelfde subdomeinen aan bod als in de leerkrachtroute, maar nu betrek je het kind erbij. Je legt het kind digitale of papieren opdrachten voor of voert samen speelse activiteiten uit. De activiteiten of opdrachten plan je in via Kleuter in beeld online. Je ziet later in de groepsrapportage terug of een resultaat gebaseerd is op je eigen observatie vanuit de leerkrachtroute of vanuit een activiteit of opdracht vanuit de kindroute.

Hoe neem ik de activiteiten af?

De activiteiten kun je binnen de setting van je groep uitvoeren. Plan de activiteit op een rustig moment, wanneer de rest van de kleuters zoveel mogelijk zelfstandig spelen. Geef aan je groep duidelijk aan dat je even niet gestoord kunt worden. Je zou hiervoor een symbool of een voorwerp kunnen gebruiken.

Merk je onrust in de groep? Zet de activiteit met de kleuter dan op een ander moment voort. Vind je het prettiger om bepaalde activiteiten buiten je groep te doen of is het voor een bepaalde kleuter beter om niet al te veel afleiding te hebben? Probeer dan iets te regelen met een collega.

Wanneer en hoe vaak in het jaar observeer ik met Kleuter in beeld?

Kleuter in beeld kan het hele jaar door afgenomen worden. Je bepaalt zelf wanneer je de kleuters gaat observeren. Vind je het belangrijk om alle kleuters uit jouw groep in één rapportage terug te zien, let er dan op dat je alle kleuters binnen een bepaalde periode geobserveerd hebt. De online omgeving werkt met drie observatieperiodes in een schooljaar:

  • Begin: augustus - november
  • Medio: december - maart
  • Eind: april - juli

Handig: je bepaalt zelf hoe vaak en wanneer je de kleuters gaat observeren. Zo kun je de domeinen afnemen in verschillende periodes. Vanuit de inspectie wordt aangegeven dat je goed zicht moet hebben op de ontwikkeling van kleuters. Je volgt je groep systematisch en op een gestandaardiseerde wijze.

We geven hier een voorbeeld voor groep 2:

  • B-periode: Sociaal-Emotioneel
  • M-periode: Motoriek, Taal en Rekenen
  • E-periode: Sociaal-Emotioneel, Taal en Rekenen
Is Kleuter in beeld in te zetten bij leerlingen uit groep 3 en uit het s(b)o?

Ja, alle vier domeinen van Kleuter in beeld kunnen worden ingezet bij leerlingen uit groep 3 en het s(b)o. Voor Taal en Rekenen wordt per subdomein een functioneringsniveau berekend. Het is voor leerlingen uit groep 3 en het s(b)o alleen niet mogelijk om een symbool voor het totaal van de subdomeinen te krijgen, omdat deze symbolen gebaseerd zijn op kleuters in groep 1 en 2. 

Bij Motoriek is het symbool dat getoond wordt, gebaseerd op leeftijd. Bij Sociaal-emotioneel is het symbool voor elk van de subdomeinen gekoppeld aan een jaargroep. Om het symbool voor leerlingen met jaargroep S of jaargroep 3 te laten bepalen, kies je zelf voor jaargroep 1 of 2. Wanneer de leerkrachroute ingevuld is, verschijnt er een venster waarbij je kunt kiezen voor jaargroep 1 of 2. Daarna wordt automatisch een symbool bepaald.

Kunnen de ingevulde observaties uit een afnameperiode automatisch meegenomen worden naar de volgende afnameperiode, zodat ik die alleen maar hoef aan te passen?

Nee, dat kan niet. Dat is ook een bewuste keuze. Kleuters ontwikkelen zich sprongsgewijs. Het is belangrijk dat leerkrachten zich bij het invullen niet laten leiden door automatisme, maar elke periode blanco de observaties invullen, gebaseerd op de afgelopen periode, voor een zo betrouwbaar mogelijk beeld.

Kan ik in één periode bij hetzelfde onderdeel zowel de leerkrachtroute als de kindroute afnemen?

Nee, dat kan niet. Wanneer je als leerkracht al weet wat de vaardigheid van een kleuter is, is het niet meer nodig om ook de kindroute af te nemen. Alleen als je informatie mist over de vaardigheid of twijfelt over de vaardigheid van een kleuter, kun je ervoor kiezen om de kindroute af te nemen.

Als je al wel de leerkrachroute hebt ingevuld, kun je deze eenvoudig verwijderen door in de groepsvoortgang nogmaals op de leerkrachtroute te klikken en vervolgens op het gereedschapsicoontje linksonder.

Kunnen mijn collega en ik de leerkrachtroute los van elkaar invullen?

Ja, dat kan. Als je de leerkrachtroute van een subdomein deels invult, klik je op sluiten. De ingevulde observatiepunten worden dan opgeslagen en je kunt op een later moment verdergaan. Jouw collega kan vervolgens de observatiepunten die jij ingevuld hebt doorlopen. Als je helemaal klaar bent met het invullen van een subdomein en je bent het samen eens over dat wat ingevuld is, klik je op bevestigen. Dan wordt het niveau automatisch berekend.

Hoeveel tijd kost het gebruik van Kleuter in beeld?

Dit hangt vooral van je eigen voorkeuren af. We vinden het belangrijk dat jij als leerkracht de regie behoudt over hoe je Kleuter in beeld inzet. Je kiest zelf welk deel van Kleuter in beeld je gaat gebruiken. Van sommige kleuters heb je voldoende gezien om een indruk te hebben van de ontwikkeling en is de leerkrachtroute voldoende. Van andere kleuters heb je misschien aanvullende informatie nodig en zet je de kindroute in.

Per domein zal de afname van de leerkrachtroute per kleuter ongeveer 8 tot 10 minuten duren. Voor veel kleuters zal de leerkrachtroute voldoende zijn. Bij Taal en Rekenen kan je gebruik maken van de kindroute wanneer er kleuters zijn waarover je meer informatie nodig hebt. Je kiest dan voor één of meer activiteiten of opdrachten. Een activiteit duurt ongeveer 15 minuten, een opdracht duurt digitaal 10 minuten en op papier ongeveer 15 tot 20 minuten.

Vragen over de online omgeving
Op deze pagina hebben we de vragen over de online omgeving van Kleuter in beeld voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Wat is Kleuter in beeld online?

Kleuter in beeld online is een webbased applicatie waarin jij als leerkracht registreert, plant en inzicht hebt in de rapportages. De observatie die start vanuit de Leerkrachtroute kun je direct digitaal invullen.

Voer je met één of meer kleuters de Kindroute uit, dan plan je online de opdrachten of activiteiten voor deze kleuters. Digitale opdrachten worden automatisch verwerkt in Kleuter in beeld online. Bij de papieren opdrachten verwerk je het aantal goed in Kleuter in beeld online. Bij de activiteiten kun je ervoor kiezen het observatieformulier direct digitaal in te vullen, of eerst op papier en daarna de ingevulde observatiepunten over te nemen in Kleuter in beeld online. Rapportages zijn direct in te zien in Kleuter in beeld online.

Kan ik in Kleuter in beeld online eigen notities maken?

Ja, het is mogelijk om notities te maken voor een hele groep op een bepaald subdomein óf voor één kleuter op een subdomein. De envelop wordt blauw als er een notitie is gemaakt. Je kunt de notitie maken of teruglezen door op de envelop te klikken. Ook op de kindrapportage verschijnt de notitie die je gemaakt hebt voor de desbetreffende kleuter.

Kan ik al voor het hele jaar alle observaties inplannen?

Nee, dit is niet mogelijk. Je kunt alleen voor de observatieperiode van het huidige moment (begin, midden of eind) observaties inplannen. Als de volgende observatieperiode start en je hebt nog observaties open in de vorige periode, moet je deze opnieuw plannen voor de nieuwe periode.

Kunnen de ingevulde observaties uit een afnameperiode automatisch meegenomen worden naar de volgende afnameperiode, zodat ik die alleen maar hoef aan te passen?

Nee, dat kan niet. Het is op dit moment alleen mogelijk om elke periode blanco in te vullen, zonder dat deze gebaseerd zijn op de afgelopen periode.

Wat is het verschil tussen de leerkracht- en ouderversie bij het maken van een pdf?

Je kunt de kindrapportage opslaan als pdf en printen per kleuter of voor een groep kleuters. Er is een leerkracht- en een ouderversie beschikbaar.

  • In de ouderversie van Taal en Rekenen worden het symbool voor het totaalsignaal, de gevolgde route bij Taal en Rekenen en persoonlijke notities niet getoond.
  • In de ouderversie voor Sociaal-Emotioneel en Motoriek worden de notities en de ingevulde leerkrachtroute niet getoond.
Inspectie en Expertgroep toetsen PO (voorheen COTAN)
Op deze pagina hebben we de vragen over Inspectie en Expertgroep toetsen PO voor je op een rij gezet. Hopelijk staat jouw vraag ertussen. Zo niet, neem dan contact op met de klantenservice.
Waar is de normering op gebaseerd?

Het beeld van kleuters wordt niet bepaald door te vergelijken met een landelijke referentiegroep, zoals je dit misschien kent van de toetsen Taal en Rekenen voor Kleuters. Daar werd gekeken naar de vaardigheid van kleuters in vergelijking met een landelijke referentiegroep (A t/m E of I t/m V). De normering van Kleuter in beeld Taal en Rekenen is niet gebaseerd op een vergelijking met leeftijdsgenoten, maar op inhoud. Waar staat een kleuter als je kijkt naar de leerlijn?

Tijdens een standaardbepaling hebben onderwijsprofessionals (leerkrachten groep 1 en 2 en experts) voor de verschillende taal- en rekenaspecten bepaald wat doorgaans gezien wordt bij een kleuter eind groep 1 en bij een kleuter eind groep 2. Onze psychometrische afdeling heeft deze informatie samen met de data uit de verschillende onderzoeken met behulp van psychometrische modellen samengebracht tot een normering gebaseerd op inhoud.

Is Kleuter in beeld goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO /COTAN?

Alle vier domeinen (Taal, Rekenen, Sociaal-Emotioneel en Motoriek) zijn officieel goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO/COTAN (Expertgroep Toetsen PO).

Toetsen mogen niet meer, Kleuter in beeld wél?

Vanaf augustus 2023 mogen scholen voor het volgen van de ontwikkeling van kleuters geen gebruik meer maken van schoolse toetsen met opgavenboekje, pen en papier (Onderwijsinspectie, 2022). Scholen moeten aan de hand van observaties nagaan hoe hun kleuters er voor staan. Hiervoor kunnen zij observatie-instrumenten gebruiken die door de Expertgroep zijn goedgekeurd. Dit is vastgelegd in de wet die in februari 2022 door het parlement is aangenomen en zo is het ook geformuleerd door de inspectie. Kleuter in beeld is een observatie-instrument en is goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO en sluit daarom goed aan op de nieuwste wetgeving en het huidige inspectiekader.

Hoe wordt de objectiviteit gewaarborgd?

Door middel van onderzoek valideerden we de leerkrachtroute aan de kindroute: meten deze hetzelfde? We onderzochten de interbeoordelingsbetrouwbaarheid van de observatiepunten in de kindroute: komen de observaties van leerkrachten voldoende overeen met de observaties van onafhankelijke beoordelaars?

Op deze manier zorgen we dat de over het algemeen wat subjectievere observaties zo objectief mogelijk zijn. Het instrument is dan ook goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO.

Doorgaande lijn
Er is een doorgaande lijn tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld, waarom is er geen groeilijn?

Elke leerling kent een eigen ontwikkeling die je wilt observeren (groep 1 en 2) en volgen (groep 3 t/m 8). Kleuter in beeld is een observatie-instrument en Leerling in beeld een volginstrument met toetsen als basis, inclusief bijbehorende vaardigheidsscores. Dat is én blijft een belangrijk verschil. Een groeilijn in vaardigheidsscores is dus niet mogelijk en ook niet wenselijk. Kinderen ontwikkelen zich sprongsgewijs, vooral in de eerste jaren van de basisschool. Groep 3 geeft de mogelijkheid om met een frisse start te beginnen.

We spreken van een doorgaande lijn omdat je vanuit Leerling in beeld eenvoudig kan switchen naar de rapportages van Kleuter in beeld. Door deze doorgaande lijn kun je zelf zicht houden op de ontwikkeling van de leerlingen. Daarnaast is het belangrijk om eenduidig te blijven kijken naar de leerlingen gedurende de hele basisschool. Kleuter in beeld en Leerling in beeld zijn dan ook gebaseerd op dezelfde uitgangspunten.

Waarom is een doorgaande lijn tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld nu wel mogelijk?

Toen Kleuter in beeld ontwikkeld werd, bestond Leerling in beeld nog niet. Inmiddels wordt Leerling in beeld door veel scholen gebruikt. Er zijn veel overeenkomsten tussen beide volgsystemen. Zowel Kleuter in beeld als Leerling in beeld gaan uit van:

  • Een breder kindbeeld
  • Vergelijkbare vaardigheden (bij Kleuter in beeld gaat het om voorlopers)
  • Basisdeel en verdieping, regie ligt bij de leerkracht
  • Functioneringsniveaus
  • Groei staat centraal
  • Gebruik van dezelfde symbolen
  • Objectiviteit gegarandeerd

Vanuit scholen kregen we vaak de vraag of er een doorgaande lijn mogelijk is tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld. Voor beide systemen is het waardevol om tussen beiden te kunnen switchen. Beide volgsystemen zijn daarom aan elkaar gekoppeld. De overeenkomsten in uitgangspunten én de technische koppeling zorgen voor een doorgaande lijn tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld.

Wat houdt de technische koppeling tussen Leerling in beeld en Kleuter in beeld in?

Er is een technische koppeling van Leerling in beeld naar Kleuter in beeld. In het dashboard van Leerling in beeld is een nieuwe knop toegevoegd: ‘Open Kleuter in beeld’. Deze knop is zichtbaar voor intern begeleiders en leerkrachten van groep 1-2-3.

Als je op de knop klikt, wordt er een nieuw tabblad in de browser geopend. In dat nieuwe tabblad word je rechtstreeks doorgestuurd naar Kleuter in beeld. Heb je een licentie voor Kleuter in beeld? Dan kom je direct in het dashboard van Kleuter in beeld, zonder dat je nog een keer hoeft in te loggen (ook wel single sign-on genoemd).

Wat zijn de voordelen van de doorgaande lijn tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld?

Beide instrumenten gaan uit van vergelijkbare uitgangspunten. Het is fijn als kleuterleerkrachten en leerkrachten van groep 3 tot en met groep 8 dezelfde taal spreken. Denk hierbij aan functioneringsniveaus en het gebruik van dezelfde symbolen.

De kindrapportages eind groep 2 bevatten onder meer de functioneringsniveaus en de groei op de verschillende subdomeinen. Dit geeft belangrijke input voor de overgang naar groep 3. Daarnaast kan het heel waardevol zijn voor de leerkracht en intern begeleider van groep 3 om terug te kijken naar de resultaten van deze leerling tijdens de kleutertijd.

Een voorbeeld hiervan is een leerling waarbij het technisch lezen achterblijft. Hoe zit het met de voorlopers/deelvaardigheden van technisch lezen? Dan hebben we het over Fonologisch bewustzijn en Letterkennis. In de rapportage van Kleuter in beeld kan bekeken worden hoe de leerling het in groep 1 en 2 deed op deze subdomeinen. Ook kan in groep 3 opnieuw de kindroute ingezet worden om na te gaan in hoeverre de deelvaardigheden van Technisch lezen op dit moment beheerst worden. Dit geeft input om het onderwijs te optimaliseren.

Wat zijn de overeenkomsten tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld?

Zowel Kleuter in beeld als Leerling in beeld gaan uit van:

  • een breder kindbeeld
  • vergelijkbare vaardigheden, zoals Rekenen en Taal
  • basisdeel en verdieping, de regie ligt bij de leerkracht
  • rapportages met functioneringsniveau
  • de groei staat centraal
  • gebruik van dezelfde symbolen
  • objectiviteit is geborgd
Wat zijn de verschillen tussen Kleuter in beeld en Leerling in beeld?
  • Kleuter in beeld is een observatietool zonder gebruik van vaardigheidsscores. Leerling in beeld is een volginstrument met toetsen als basis, inclusief bijbehorende vaardigheidsscores.
  • Bij Kleuter in beeld is de normering gebaseerd op inhoud, niet op de vergelijking met leeftijdsgenoten. Bij Leerling in beeld is er wel een relatieve normering, waarbij de leerlingen met leeftijdsgenoten worden vergeleken.
  • Bij Kleuter in beeld geven de symbolen een signaal weer dat aangeeft hoe de kleuter het heeft gedaan in die specifieke periode. Het symbool ‘plantje’ geeft bijvoorbeeld aan dat het niveau van de kleuter op dat moment volgens verwachting is op een bepaald (sub)domein. Het zegt dus niks over de groei. De symbolen die gebruikt worden bij Leerling in beeld geven de groei weer van de leerlingen in vergelijking met de normgroep. Bijvoorbeeld de leerling groeit gemiddeld, dit wordt weergegeven door het symbool ‘plantje’.
  • Bij Kleuter in beeld kun je de notities altijd op een later moment inzien. Dit betekent dat een leerkracht van bijvoorbeeld groep 3 de notities, die gemaakt zijn in voorgaande schooljaren, nog terug kan lezen. Bij Leerling in beeld kun je opmerkingen noteren bij het leerlingprofiel, deze kun je opslaan of afdrukken als pdf. De opmerkingen blijven niet zichtbaar, dat betekent dat je de opmerkingen op een later moment niet meer kan bekijken.

Leerling in beeld VO

Vragen over het bestellen
Hoe bestel ik licenties voor de nieuwe modules van Leerling in beeld VO?

Via onze webwinkel bestel je per leerling een licentie voor de verschillende modules. Dit zijn de (deels) nieuwe modules:

Breed leerlingbeeld
De module breed leerlingbeeld toets je digitaal. Je bestelt per leerling één licentie die geldt voor leerjaar 1 t/m 3. Daarvoor krijg je toegang tot:

1.
Een vragenlijst voor sociaal-emotioneel functioneren;
2. Een vragenlijst voor leer-werkhouding;
3. De mogelijkheid om beide vragenlijsten twee keer per jaar af te nemen bij leerlingen in leerjaar 1, 2 en 3.

Module Cognitieve capaciteitentest
De Cognitieve capaciteitentest toets je digitaal. Een licentie staat gelijk aan één toetsafname, per leerling. Beschikbaar vanaf 1 januari 2025.

Module Taalverzorging
De module Taalverzorging toets je digitaal. Voor elk afnamemoment bestel je (per leerling) een licentie. De afnamemomenten vallen samen met Toets 0 t/m 3. Taalverzorging is beschikbaar vanaf 1 januari 2025.

Hoe bestel ik licenties voor de basismodule van Leerling in beeld VO?

Leerling in beeld VO werkt met een licentiemodel. De basismodule van Leerling in beeld VO omvat vier volgtoetsen voor de kernvakken. Je bestelt per leerling een licentie, via onze webwinkel. Dat doe je apart voor elke toets (Toets 0, 1, 2 en 3). De licenties staan los van de niveauversie die je af wil nemen.

Digitale toetsafname: je plant de digitale toetsen in via Cito Portal. Ga in het menu naar Digitaal Toetsen. Behalve de licenties zelf zijn er geen kosten.

Papieren toetsafname: je kunt opgavenboekjes en tekstboekjes bestellen via de webwinkel, tegen bijkomende kosten. De antwoordbladen bestel je via Cito Portal. Ga in het menu naar Bestellen. Aan het bestellen van de antwoordbladen zijn geen extra kosten verbonden, deze zijn inclusief in de leerlinglicentie.

Afnemen
Is het afnemen van toetsen via iPads mogelijk?

Ja, Leerling in beeld VO werkt ook op iPads. Afname is mogelijk op iPads met iOS 11 of hoger, via de browser Safari.

Wanneer kan ik de toetsen dit schooljaar afnemen?

In onze vernieuwde routekaart zie je wanneer je de verschillende toetsen en vragenlijsten kunt afnemen.

Welke toetsen worden met audio ondersteund?

Bij Toets 0, Toets 1, Toets 2 en Toets 3, de modules van Breed leerlingbeeld en de cognitieve capaciteitentest is het mogelijk om auditieve ondersteuning toe te kennen. Dit doe je bij het inplannen. Auditieve ondersteuning houdt in dat de leerling de vragen en bronteksten bij Nederlands en Engels kunnen beluisteren. Je beslist zelf voor welke leerlingen je auditieve ondersteuning inplant. Bijvoorbeeld voor leerlingen met dyslexie.

Kan ik met Leerling in beeld VO op papier en digitaal toetsen?

Voor Toets 0-3 is de keus aan jou: je kunt deze digitaal en/of op papier afnemen. De nieuwe modules Breed leerlingbeeld, Taalverzorging en de Cognitieve capaciteitentest kun je alléén digitaal afnemen.

Worden de nieuwe modules onder Leerling in beeld VO ook met audio ondersteund?

Ja.

Bij de cognitieve capaciteitentest is audio-ondersteuning alleen beschikbaar bij de inleiding en uitleg. Er is geen audio-ondersteuning voor het beantwoorden van de opgaven, omdat een leerling daar weinig bij hoeft te lezen.

Hoe werkt audio-ondersteuning bij taalverzorging?

Bij de module Taalverzorging is het gebruik van audio-ondersteuning noodzakelijk voor alle leerlingen. Onder andere vanwege het dictee dat onderdeel is van de toets.

Je hoeft de audio-ondersteuning niet te activeren tijdens het inplannen van de taak. Het is automatisch voor alle leerlingen beschikbaar.

Wat als ik ben vergeten audio-ondersteuning in te stellen?

Als je tijdens de afname erachter komt, dat je bent vergeten aan te geven dat een leerling audio-ondersteuning nodig heeft, kun je dat alleen nog activeren door de leerling de afname te laten afbreken. Vervolgens kun je bij het plannen kiezen om de afname te resetten. Daarna kan de leerling de taak hervatten en vervolgens de overige taken maken. Taken die eenmaal zijn ingeleverd, kunnen niet meer worden gereset.

Hoeveel tijd krijgen leerlingen voor het maken van de toetsen en is er een maximale afnametijd?

Leerlingen zijn niet verplicht om de toetsen binnen een bepaalde tijd af te leggen. Houd in het rooster rekening met de volgende afnametijden:

Basismodule

Afnametijd

Taak 1: Nederlands lezen en woordenschat

45 à 50 minuten

Taak 2: Nederlands lezen en woordenschat

45 à 50 minuten

Taak 3: Engels lezen en woordenschat

45 à 50 minuten

Taak 4: Engels lezen en woordenschat

45 à 50 minuten

Taak 5: Rekenen-wiskunde

45 à 50 minuten

Taak 6: Rekenen-wiskunde

45 à 50 minuten

Optionele taken (alleen digitaal)

Afnametijd

Taak Taalverzorging

45 à 50 minuten

Taak sociaal-emotioneel functioneren (module Breed leerlingbeeld)

10 à 15 minuten

Is de leerling niet klaar binnen de tijdsduur van een taak? Dan kun je meer tijd geven om de taak alsnog af te ronden

Krijgen leerlingen met dyslexie extra tijd?

Er is geen maximale tijdsduur voor het afleggen van de toetsen of invullen van de vragenlijsten. Je kunt leerlingen met dyslexie (of om een andere reden) extra tijd geven.

Ben ik verplicht om beide vragenlijsten die bij de module Breed leerlingbeeld horen af te nemen?

Nee, dat is niet verplicht. Je kunt ervoor kiezen om alleen de vragenlijst over sociaal-emotioneel functioneren of alleen die voor leer-werkhouding af te nemen.

In welke periode neem ik de vragenlijsten voor de module Breed leerlingbeeld af?

Eén keer in de herfst en/of één keer in de lente.

In welke periode neem ik de Cognitieve capaciteitentest af?

We adviseren voor de Cognitieve capaciteitentest geen specifieke periode.
De adviesperiode voor de cognitieve capaciteitentest is maart tot en met juli.

Hoe vaak neem ik de Cognitieve capaciteitentest af?

De module Cognitieve capaciteitentest toets je tijdens de hele onderbouwperiode maar één keer bij een leerling.

Ik zie een leerling niet in de planner staan. Hoe voeg ik een leerling toe?

Herhaal de stap om het gehele EDEXML-bestand opnieuw in te lezen, inclusief de ontbrekende leerling. Als je dat doet, verschijnt de leerling in de planner. Voor de eerder ingelezen leerlingen hoef je niet opnieuw een planning en startcodes te genereren, alleen voor deze ene leerling.

Voorbereiding
Hoe werkt het beheer van Leerling in beeld VO?

De coördinator van de volgtoetsen op jouw school kan zichzelf en andere collega’s toegang geven tot rapportages via een beheeromgeving. Jouw school kan er ook voor kiezen twee beheerders aan te wijzen. Hoe je dat regelt, lees je in de handleiding beheermodule

Let op!
De gegevens van alle leerlingen en klassen importeer je via EDEXML in gebruikersbeheer van Leerling in beeld VO. Daarna koppelt het systeem de leerlingen en klassen in Cito Portal automatisch aan de digitale planner en de digitale omgeving voor het bestellen van antwoordbladen.

Hoe kan ik de motivatie van leerlingen voor de toetsen verhogen?

Sommige leerlingen zijn gespannen of minder gemotiveerd voor de toetsen van Leerling in beeld VO. Dan helpt een goede voorbereiding. Onze tips en mentorlessen hierbij kunnen de inzet van je leerlingen verhogen.

Rapportages
Waarop is de benchmark van het Cito Volgsysteem gebaseerd?

De benchmark is gebaseerd op toetsafnames met tienduizenden leerlingen. We actualiseren de benchmark regelmatig.

Kan ik leerlingrapportages in bulk printen?

Ja, dat kan. Volg de onderstaande stappen:

1. Ga voor het printen van meerdere leerlingrapportages naar het tabblad van de leerlingrapportages.

2. Kies eerst een toets, bijvoorbeeld Toets 1.

3. Als je alleen de rapportages van een bepaalde klas uit wilt printen, selecteer dan die klas. Wil je de rapportages van alle klassen uitprinten? Dan maak je bij ‘klas’ geen keuze.

4. Klik vervolgens rechtsboven op ‘Opslaan Toets 1, alle klassen alle niveaus’. Dan hoef je alleen nog de zipfile uit te pakken, alles te selecteren en te printen.

Is het exporteren van gegevens uit de rapportages naar een csv-bestand mogelijk?

Voor Toets 0, Toets 1, Toets 2 en Toets 3 en de optionele modules is het in de rapportage-omgeving mogelijk om via het tabblad Analyse & beheer de resultaten te downloaden als csv-bestand.

Na de digitale afnames kun je de resultaten direct inzien en exporteren. Na de papieren afname verwerkt Cito de antwoordbladen in maximaal 10 werkdagen waarna de resultaten in de rapportage-omgeving verschijnen.

Waarom gebruikt Cito functioneringsniveaus in plaats van percentielscores?

We hebben jarenlang gewerkt met percentielscores, maar het bleef altijd lastig uit te leggen. Wat het extra moeilijk maakt, is dat een percentielscore op havo-niveau naar een ander vaardigheidsniveau verwijst dan precies dezelfde score op vwo-niveau. Functioneringsniveaus zijn een stuk gemakkelijker uit te leggen, vooral aan leerlingen en ouders.

Wil je klasgemiddeldes van verschillende schooljaren vergelijken?

Bij het klassenoverzicht kun je een schooljaar kiezen. Vervolgens kun je klassenoverzichten van verschillende schooljaren met elkaar vergelijken.

Kan ik leerwinst in kaart brengen?

Bij de mentor, vak- en domeinrapportages kun je groepsrapportages van vorig schooljaar opvragen door de rapportages te selecteren van eerder gemaakte toetsen. Zo kun je van een tweede klas ook opvragen hoe deze heeft gepresteerd op Toets 0 en Toets 1.


Ook kun je bij ons gratis managementrapportages aanvragen per school via het formulier: pilot managementrapportage. In deze rapportage kun je zien hoeveel procent van de leerlingen een bepaald referentieniveau haalt voor Nederlands leesvaardigheid en Rekenen-wiskunde op achtereenvolgens Toets 0 t/m 3.

Kan een leerling voor de meeste vaardigheden onder niveau scoren en toch geen signalering krijgen bij de gewogen totaalprestatie?

Ja, dat kan.

Omdat we de gewogen totaalprestatie berekenen op basis van het aantal goede antwoorden op de hele toets. Daarbij wegen de goede antwoorden voor vaardigheden die belangrijk zijn voor doorstroom naar het derde leerjaar (zoals bijvoorbeeld rekenen-wiskunde en Nederlands leesvaardigheid) wat zwaarder bij Toets 0 t/m 2.

Vervolgens kijken we hoe het aantal goede antwoorden zich verhoudt tot de scores van de landelijke benchmark. Hoort een leerling landelijk gezien bij de 15 procent zwakst scorende leerlingen? Dan krijgt hij een roze uitroepteken. Dit gebeurt meestal pas als leerlingen op bepaalde vakken twee niveaus onder toetsniveau scoren en dit niet compenseren met een score op of boven niveau voor andere vakken.

Hoe worden de referentieniveaus en de ERK-niveaus berekend?

De referentieniveaus zijn berekend met behulp van een koppelingsonderzoek waarbij toetsopgaven uit Leerling in beeld VO zijn afgenomen in combinatie met opgaven uit de wettelijk vastgestelde 'Referentiesets taal en rekenen'.

Dit koppelingsonderzoek is voor het laatst uitgevoerd in het voorjaar van 2021. De resultaten zijn toegepast in de rapportages van het schooljaar 2021-2022. Voor Engels geldt dat we een standaardbepaling hebben uitgevoerd om de prestatiestandaarden te bepalen. Daarbij is de '3DC-methode' gebruikt.

Hoe vergelijk ik resultaten van onderwijsrichtingen van verschillende leerjaren met elkaar?

Dit kan op twee manieren:

1. Vergelijk de klasgemiddeldes van verschillende schooljaren met elkaar via het klassenoverzicht.

2. Vraag de gratis managementrapportages bij ons aan via het formulier pilot managementrapportage.

Waar vind ik de rapportages voor de module Breed leerlingbeeld? En vergelijkt de rapportage de afname met een eerdere afname, of wordt die overschreven?

Leerjaar 1: afname herfst bij leerling-, mentor- en vakrapportage Toets 0, afname voorjaar bij rapportage Toets 1

Leerjaar 2: afname herfst bij leerling-, mentor- en vakrapportage Toets 2, afname voorjaar overschrijft afname herfst en staat bij leerling- en mentorrapportage Toets 2. In de vakrapportage van Toets 2 is de groei in beeld ten opzichte van de vorige afname. Alle resultaten zijn ook te downloaden in een csv-bestand.

Leerjaar 3: afname herfst bij leerling-, mentor- en vakrapportage Toets 3, afname voorjaar overschrijft afname herfst en staat bij leerling- en mentorrapportage Toets 3. In de vakrapportage van Toets 3 is de groei in beeld ten opzichte van de corige afname. Alle resultaten zijn ook te downloaden in een csv-bestand.

Waarom zie ik geen rapportage van de leerling?

Als een leerling minder dan 20 procent van de vragen beantwoordt, komt er geen rapportage. Wanneer een leerling bij de basismodule minder dan 80 procent maar meer dan 20 procent van de vragen beantwoordt, verschijnt er een markering.

Als de leerling één van de twee taken per onderdeel niet maakt, is het advies deze alsnog te maken. Zijn alle taken ingeleverd? Dan is het helaas niet meer mogelijk om de toets te resetten.

Hoe komt het dat leerlingen soms een lager referentieniveau halen bij Toets 0 dan voor de eindtoets van het primair onderwijs?

We zien dat leerlingen gemiddeld voor Nederlands leesvaardigheid en rekenen-wiskunde wat zwakker scoren op Toets 0 dan voor de eindtoets in het basisonderwijs. Opmerkelijk, omdat we onze producten zo samenstellen dat de referentieniveaus in het primair en in voortgezet onderwijs hetzelfde zijn.

Dit doen we door de toetsen op gezette tijden aan elkaar te koppelen. Het ligt dus niet aan de toetsen of aan de moeilijkheid daarvan, maar waaraan dan wel?

De verklaring ligt waarschijnlijk in de setting waarin de toetsen worden afgenomen.

De eindtoets basisonderwijs is een high-stakes toets. Hierbij zijn de afnamecondities op school uitstekend. Leerlingen zijn goed voorbereid en enorm gemotiveerd, want er hangt veel af van het resultaat. Toets 0 is daarentegen een low-stakes toets. De afnamecondities, voorbereiding en motivatie zijn over het algemeen minder, waardoor de prestaties ook wat minder zijn.

Dit is een algemeen bekend fenomeen. Je kunt hier met je school wel een rol in spelen. Hoe meer waarde docenten (en ouders) hechten aan de resultaten, hoe belangrijker de toets wordt voor de leerlingen.

Hoe zit het met de doorlopende leerlijn vanuit primair onderwijs bij leerlijn bij Leerling in beeld VO?

Voor Nederlands leesvaardigheid, Engels leesvaardigheid en Rekenen-wiskunde, kan er een doorlopende leerlijn worden gemaakt op basis van de referentieniveaus. Voor Breed Leerlingbeeld geldt dat de opzet van het instrument en de wijze van rapporteren overeenkomt.

Hoe zet je Leerling in beeld VO in voor het trainen van leesvaardigheid?

Dit staat in de handreiking die we hebben gemaakt voor docenten Nederlands. Je vindt er uitleg over wat de rapportages betekenen, hoe je leerlingen selecteert voor remediëring of extra uitdaging en welk stappenplan je kunt volgen om je lessen vorm te geven. De handreiking staat vol met links naar tools die je direct kunt inzetten in je les.

Bestellen
Hoe zet ik gegevens vanuit het instrument sociaal-emotioneel functioneren door naar de inspectie? En wat moet ik daarvoor doen?

Je geeft bij ons een akkoord nadat je de rapportage op schoolniveau hebt ingezien. Wij sturen dan de resultaten door naar de inspectie. De rapportage op schoolniveau en de mogelijkheid voor akkoord geven, verschijnt in de loop van dit schooljaar.

Wat is het verschil tussen Cito Volgsysteem VO en Leerling in beeld VO?

Vanaf schooljaar 2024/25 heeft het Cito Volgsysteem voor het voortgezet onderwijs een nieuwe naam: Leerling in beeld VO.

Met Leerling in beeld VO krijg je, net als met Cito Volgsysteem VO (de oude naam van het systeem), zicht op de leervorderingen voor de kernvakken. Dit is de basismodule. Daarnaast heb je de mogelijkheid om extra modules te bestellen, namelijk Taalverzorging, Breed leerlingbeeld en de cognitieve capaciteitentest (beschikbaar uiterlijk vanaf 1 januari 2025). Met de extra modules krijg je meer inzicht in je leerling en maakt je het plaatje compleet.

Cito Volgsysteem VSO en PrO

Bestellen
Wat zijn de kosten voor het Volgsysteem VSO Arbeid/ PrO en Dagbesteding?

Basiskosten voor dit volgsysteem zijn:

  • € 163,55 voor de VSO en PrO Docentmap
  • € 288,85 voor de analyses in Computerprogramma LOVS

Voor VSO Arbeid/PrO betaal je:

€ 0,80 per afname Taalverzorging
€ 3,15 per afname Begrijpend lezen
€ 3,15 per afname Rekenen-Wiskunde

Voor VSO Dagbesteding betaal je:

€ 3,15 per afname Mondelinge taal
€ 3,15 per afname Rekenen

Deze prijzen zijn exclusief btw. Als je de VSO en PrO Docentmap hebt aangeschaft, kun je ook gebruikmaken van de Werkplekmatcher. Dit gratis instrument vind je op MijnCito.

Afname
Voor welke leerlingen zijn de toetsen van het Volgsysteem VSO Arbeid/ PrO en Dagbesteding bedoeld?

De toetsen van het volgsysteem VSO Arbeid/Pro en Dagbesteding zijn voor leerlingen uit het praktijkonderwijs en voor leerlingen uit het vso die toewerken naar vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding. Het gaat om leerlingen van 12 tot 20 jaar.

Zijn de toetsen van het Cito Volgsysteem VSO en PrO ook webbased?

Ja, de toetsen voor VSO en PrO zijn overgezet naar de cloud en nu webbased.

Is het mogelijk om de toetsen VSO Arbeid/ PrO en Dagbesteding op proef te ontvangen?

Het is niet mogelijk de toetsen op proef te ontvangen. Op de pagina's over het volgsysteem zijn wel filmpjes te vinden over ervaringen van scholen met de toetsen én filmpjes over de toetsen zelf.  In de filmpjes zijn ook voorbeeldopgaven opgenomen. Ook kun je via adviesvo@cito.nl een zichtexemplaar van de handleiding opvragen. 

Wat is de afnameperiode van het Volgsysteem VSO Arbeid/ PrO en Dagbesteding?

Het advies is om de toetsen in november en/of april (een half jaar later) af te nemen. Een ander moment is ook prima, omdat de normering niet aan de momenten in november en april is gekoppeld. Je kunt dus zelf de meest geschikte afnameperiode kiezen.

Rapportages
Waarom worden bij de toetsen Spelling niet-werkwoorden en Spelling werkwoorden de functioneringsniveaus lager dan M6 of M7 niet nader gespecificeerd?

De toetsen Taalverzorging van het Volgsysteem VSO/PrO zijn gekoppeld aan de toetsen van het pakket Taalverzorging voor het primair en speciaal onderwijs (2015).

In dit pakket zijn toetsen Spelling niet-werkwoorden voor groep 6 tot en met 8 opgenomen en toetsen Spelling werkwoorden voor groep 7 en 8. Daarom kunnen we bij de toetsen Taalverzorging voor VSO/PrO alleen uitspraken doen over die functioneringsniveaus. Scoort een leerling uit het VSO of PrO lager dan een gemiddelde leerling medio groep 6 uit het primair onderwijs? Dan vind je functioneringsniveau <M6 terug op de rapportage.

Tips bij functioneringsniveau >M6 of >M7

Als een leerling functioneringsniveau <M6 (spelling niet-werkwoorden) of <M7 (spelling werkwoorden) heeft behaald, kijk dan naar:

Groei. Hoe ontwikkelt de leerling zich? Hoe verhoudt deze ontwikkeling zich tot het ontwikkelingsperspectief? Gebruik hiervoor het alternatieve leerlingrapport. Komt de behaalde groei overeen met de geplande groei, dan heb je een bevestiging dat het aanbod bij de leerling past. Maakt de leerling minder of meer groei door? Overweeg dan om het aanbod bij te stellen.

Categorieën. Zijn er categorieën waarbij de leerling hoger of lager scoort dan verwacht? En welke fouten maakt een leerling? Gebruik hiervoor het antwoordenoverzicht leerling en/of het categorieënoverzicht groep; deze geven een (globale) indruk van de categoriefouten. Lees de kijkwijzers in hoofdstuk 3 van de handleiding voor meer handvatten voor het handelen.

Goed om te weten! De categorieën voor Spelling niet-werkwoorden zijn gebaseerd op de indeling voor groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs. De categorieën 1 tot en met 3 worden niet bevraagd, omdat dit klankzuivere, eenlettergrepige doelwoorden betreft, die geen spellingmoeilijkheid met zich meebrengen. De categorieën 4 tot en met 48 van Spelling niet-werkwoorden zijn in grote lijnen als volgt verdeeld over de toetsen:

Toets *: categorie 4 t/m 21
Toets **: categorie 21 t/m 31
Toets ***: categorie 31 t/m 48

Kijk- en luistertoetsen

Bestellen
Wat betaal je voor de nieuwe Kijk- en luistertoetsen?

Per eindexamenleerling op jouw schoollocatie betaal je één vast bedrag per taal. Met de licenties kun je met alle leerlingen in desbetreffende taal binnen jouw school toetsen afnemen via het toetsplatform. Het aantal eindexamenleerlingen wordt na een jaar geverifieerd aan de hand van DUO-aantallen. Bekijk hier het rekenvoorbeeld

Via welk online platform komen de Cito Kijk- en luistertoetsen beschikbaar?

In Woots kun je de Cito Kijk- en luistertoetsen digitaal afnemen of de materialen streamen en printen voor papieren afname. Bekijk hier de support website van Woots om een beeld te krijgen van de mogelijkheden. Bekijk hier de playlist met allerlei demo's om een beeld te krijgen van hoe het werkt.

Wat krijg je voor een leerlinglicentie?

Je bestelt de licenties voor jouw gewenste taal voor de eindexamenleerlingen van alle niveaus op jouw schoollocatie. Daarmee krijg je toegang tot alle voorbereidingstoetsen en het examenmateriaal van alle niveaus van de bestelde taal.

Hoe kan ik op de hoogte blijven van de ontwikkelingen, taalnieuws van Cito?

Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief.

Waar staan de systeemeisen?

Lees het antwoord hier op support.woots.nl.

Waar vind ik de nieuwe schoolexamens?

Deze vind je in Woots in de bibliotheek onder de tegel ‘Schoolexamens 24/25’. Die van Nederlands staan erin vanaf september. De nieuwe schoolexamens voor de moderne vreemde talen staan daar voor je klaar vanaf begin januari 2025. Al het oudere materiaal staat per taal in een aparte bibliotheek. Bekijk de video

Waaruit bestaat de Kijk- en luistertoets Nederlands?

Die bestaat uit drie onderdelen: tekstbegrip, fictie, (kritisch kijken en) luisteren. Bekijk de video

Let op: bij de schriftelijke afname neem je deze onderdelen afzonderlijk af. Na afname moet de score op elk onderdeel door de docent opgeteld worden voor de totaalscore. In de normeringstabel kun je zien welk cijfer hoort bij deze totaalscore. De normering vind je hier. Bij digitaal kun je op dezelfde manier te werk gaan. Er is vanaf dit schooljaar ook een digitale variant waarin alle drie de onderdelen in één toets staan. Deze toets duurt dan dus ruim anderhalf uur (in de reguliere versie), en kan niet gepauzeerd worden. Voordeel is dat je maar één toets hoeft in te plannen, en dat je na afname meteen het cijfer dat hoort bij de behaalde totaalscore krijgt. Deze variant vind je in de schoolexamenbank, als je zoekt op het trefwoord ‘volledig’.

Voorbereiden
Wanneer zijn de nieuwe schoolexamens 2024-2025 voor de moderne vreemde talen beschikbaar?

In januari 2025 staan ze klaar in Woots.

Wat houdt de globale vraagvorm voor Engels, Duits en Frans in?

Bij havo Engels en vwo Duits, Engels en Frans zit er een onderdeel 'globaal' in de Kijk- en luistertoetsen. Bij deze vraagvorm krijgt de leerling een langer video- of audiofragment van maximaal 10 minuten te zien. Pas na het fragment krijgen de leerlingen de vragen over dit fragment te zien. De vragen gaan over de hoofd- en de belangrijkste bijzaken uit het fragment. Bereid jouw leerlingen voor op dit onderdeel (digitaal of schriftelijk) met de oefenfragmenten in de oefenbank in Woots.

Waar vind ik oefenmateriaal voor het onderdeel voorspellend (kijken en) luisteren voor vmbo gt?

In de oefenbank Engels vind je drie voorbeeldfragmenten voor voorspellend (kijken en) luisteren voor vmbo gt. Je vindt ze door in de zoekbalk de term ‘voorspellend’ in te vullen. Je kunt de fragmenten zowel digitaal (individueel) als klassikaal (op papier) afnemen.

Hoe stel ik mijn profiel in?

Lees het antwoord hier op support.woots.nl.

Hoe maak ik programma’s aan?

Lees het antwoord hier op support.woots.nl.

Voor welke leerlingen is het voorbereidend materiaal beschikbaar?

Het voorbereidend materiaal mag je ook inzetten voor leerlingen die niet in het eindexamenjaar zitten, zonder extra kosten. Bekijk ook het overzicht voor het schoolbreed inzetten van de materialen.

Hoe komen mijn klassen en leerlingen in Woots?

Als je Somtoday hebt, kun je in een aantal stappen een koppeling maken tussen de gegevens in Somtoday en Woots. Je kunt uit Magister Excellijsten per klas exporteren die je in Woots kunt uploaden. Je kunt ook zelf Excellijsten aanmaken. Lees hier meer informatie.

Waar staan de opgavenboekjes in versie 1, 2 en 3 en de mediabestanden?

Deze vind je bij een ingeplande schriftelijke toets onder ‘Instellingen’ (menu bovenin) en vervolgens bij ‘Bijlagen’ (menu links). Zie op deze pagina welke bijlagen je bij Nederlands en welke bijlagen je bij moderne vreemde talen nodig hebt. Bekijk de video

Zijn de opgavenboekjes en mediabestanden te downloaden?

Ja, zowel de mediabestanden als de opgavenboekjes in de schoolexamenbank (van het lopende schooljaar en de twee schooljaren ervoor) in 3 versies te downloaden. In de oefenbank kun je de mediabestanden streamen en de gepersonaliseerde opgavenboekjes printen en scannen.

Wat heb ik nodig om het schoolexamen op papier af te nemen met de resultaten in Woots?

- Gepersonaliseerde opgavenboekjes. 
- De mediabestanden van de verschillende onderdelen. Deze kun je streamen of downloaden. 

Let op: de bijlagen staan van elk niveau steeds bij het onderdeel tekstbegrip. Niet ook nog bij fictie en/of (kritisch kijken en) luisteren.

Wat heb ik nodig om het schoolexamen op papier af te nemen en zelf na te kijken?

- De handleiding met de sleutels voor versie 1, 2 en 3 en de normering. 
- De opgavenboekjes in versie 1, 2 en 3. 
- De mediabestanden van de verschillende onderdelen. Deze kun je streamen of downloaden.

Let op: de bijlagen staan van elk niveau steeds bij het onderdeel tekstbegrip. Niet ook nog bij fictie en/of (kritisch kijken en) luisteren. 

Wat heb ik nodig om het schoolexamen voor moderne vreemde talen op papier af te nemen met de resultaten in Woots?

- Gepersonaliseerde opgavenboekjes. 
- De mediabestanden van de verschillende onderdelen. Deze kun je streamen of downloaden.

Waar vind ik de materialen van de Luistervaardigheidstrainer?

Na het bestellen van de Luistervaardigheidstrainer voor de talen Spaans, Frans en/of Duits, vind je dit materiaal onder de tegel ‘Luistervaardigheidstrainer’ in Woots. Lees voor gebruik de instructie voor leerlingen en de instructie voor jou als docent. De Luistervaardigheidstrainer voor Spaans is gratis, omdat er in die taal minder materiaal voorhanden is.

Waar staan de handleidingen?

Alle handleidingen (soms ook ‘tekstboekjes’ genoemd) vind je in de Bijlagen van de ingeplande schriftelijke toets. In de handleiding vind je de sleutels, de transcripten, en bij Nederlands ook de normering.

Afname
Op welke devices kan ik de digitale toetsen afnemen?

Je kunt de digitale Kijk- en luistertoetsen en de Luistervaardigheidstrainer op alle devices afnemen. Zowel de schoolexamens als de oefentoetsen en skill-level-toetsen.

Hoe kun je een digitale afname beveiligen?

In de browser heeft de leerling tijdens het maken van toetsen ook toegang tot andere functies op de computer. Er kan bijvoorbeeld een extra tabblad geopend worden in de browser om naar een andere website te gaan. Of er kan tekst geselecteerd die automatisch naar het Nederlands vertaald wordt. In de Chrome-browser is het mogelijk Engelstalige input automatisch te laten ondertitelen.
Dit is allemaal niet wenselijk bij een afname van een Kijk- en luistertoets. Het is onmogelijk voor Cito om met één oplossing te komen. Door de hoeveelheid aan uiteenlopende devices en besturingssystemen is het vrijwel onmogelijk om één lockdown succesvol in alle toetsen van Cito te integreren. Het zou de school ook met een omvangrijke installatielast opzadelen.

Lockdownmogelijkheden
Je kunt bij digitaal toetsen een hoop beveiligen door een zogenaamde lockdown. Neem hiervoor contact op met de IT-afdeling van jouw school, geef dit artikel door en vraag ze het in te richten. In alle gevallen moet je de werking van de toets onder een lockdown-oplossing testen. Dit i.v.m. de specifieke technische omstandigheden die op jouw school gelden.

Standaardoplossingen
Een lockdown is te realiseren met een heel scala aan standaardoplossingen. De meeste MDM (Mobile Device Management) oplossingen, zoals Google Classroom, hebben hiervoor standaardvoorzieningen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om via de Kiosk mode van Chrome een snelkoppeling te creëren en die op iedere PC te plaatsen, wanneer mogelijk gepusht via Google Suite. Bij het openen van Chrome start daarmee woots.nl in 'full screen', waarbij andere tabbladen niet bereikbaar zijn en de terug-knop niet beschikbaar is.

Cloudwise
Ben je op zoek naar een partij die met je meedenkt over een totaaloplossing rondom veilig toetsen? Cloudwise staat voor je klaar! Van hardware, zoals beheerde apparaten en (tijdelijke) laptopkarren, tot aan software zoals beheer van systemen en veilig toetsen met de lockdown-omgeving "COOL-Check". Deze oplossing kun je ook als specifieke dienst afnemen.

Schoolyear
Onze partner Schoolyear heeft hiervoor een eenvoudige beveiligde omgeving ontwikkeld om ervoor te zorgen dat de toetsen eerlijk zullen verlopen. Een docent kan zelf je toets met Woots beveiligen, zonder dat hier ICT-skills voor nodig zijn.
Met deze veilige omgeving, is het nóg makkelijker om een toets met Woots af te nemen in ieder lokaal op ieder device. Schoolyear is geschikt voor beheerde schoolcomputers of op laptops die van de leerling zelf zijn (BYOD). Dit combineren is ook mogelijk.”

Zie voor meer info ook Woots support: Cito Kijk- en luistertoetsen – Woots

Is woordenboekgebruik toegestaan bij de afname?

Het is niet toegestaan om bij de afname van een KLT het woordenboek te gebruiken, of om de leerlingen voor aanvang van de toets de opgaven al door te laten lezen. De KLT is zo ontworpen en geproeftoetst dat beide hulpmiddelen niet nodig zijn.

Is er bij een digitale afname een pauze tussen het audio-/videodeel, hoe zit het met de vrije navigatie en extra tijd?

Nee, de digitale toets loopt in één stuk door. Uit ervaringen met andere digitale toetsen bleek het concentratieniveau bij de leerlingen dusdanig hoog, vanwege het eigen scherm en de koptelefoon, dat dat geen problemen opleverde. Vanaf nu is er vrije navigatie in alle digitale toetsen. Dat betekent dat de leerling meer regie heeft tijdens de afname en zelf bepaalt wanneer hij/zij naar een volgende opgave gaat of terug klikt. Ook fragmenten of stukjes van fragmenten zijn terug te luisteren m.u.v. de onderdelen ‘globaal’ voor moderne vreemde talen en ‘tekstbegrip’ en ‘luisteren’ voor Nederlands. Er is een maximum tijd waarin de toets afgerond moet worden. Die blijft bovenin zichtbaar. De maximale tijd bij digitale toetsen voor leerlingen met recht op verlenging is 20% langer dan de maximale tijd voor de reguliere leerlingen. Een digitale Kijk- en luistertoets duurt vijf minuten langer dan de schriftelijke afname, vanwege de vrije navigatie. Lees deze instructie voor het instellen van extra tijd.

Waar vind ik de antwoordsleutels?

De correctiesleutels voor de schriftelijke afname worden op maandag 27 januari na de laatste afnamedag van de afnameweek in Woots bij de bijlagen gepubliceerd. Dit om het vroegtijdig lekken van antwoorden te voorkomen.

Op welke manieren kan ik Kijk- en luistertoetsen afnemen?

Lees het antwoord hier op support.woots.nl.

Welke Kijk- en luistertoetsen vind ik op het toetsplatform?

Voor elk taal vind je in het toetsplatform de Kijk- en luistertoetsen voor alle niveaus terug tot en met 2015. Dit zijn de volledige Kijk- en luistertoetsen. Er zijn ook kleinere toetsen samengesteld, met verschillende moeilijkheidsgraad. Hiermee kun je binnen één lesuur je leerlingen voorbereiden op het schoolexamen.

Hoe lang duurt de afname van een gewone Kijk- en luistertoets?

De lengte verschilt per toets. De tijdsduur staat bij alle toetsen in de beschrijving genoemd.

Ik zie korte toetsen staan met skill level 1, 2 en 3. Wat voor toetsen zijn dit?

We hebben voor alle niveaus* en alle jaargangen sinds 2015 voorbereidingstoetsen samengesteld. Hiermee kunnen de leerlingen zich gericht en binnen één lesuur voorbereiden op het schoolexamen. Deze voorbereidingstoetsen zijn alleen digitaal af te nemen. Je kunt ze zelfs als huiswerk opgeven. We nemen als voorbeeld een havo-klas. Voor deze havo-leerlingen zijn er drie voorbereidingstoetsen in verschillende niveaus:

 Skill level 1-toetsen zijn makkelijke toetsen (instapniveau);
 Skill level 2-toetsen bevatten opgaven die de gemiddelde havo-leerling prima zou moeten kunnen maken;  
 Skill level 3-toetsen zijn pittige toetsen, waar vaak ook vwo-opgaven in zullen zitten bedoeld voor de havo-leerling die een extra uitdaging nodig heeft.

Dit geldt niet voor Nederlands. Daarvoor zijn geen voorbereidende toetsen met verschillende skill levels beschikbaar.

Hoe lang duurt de afname van de skill level-/deeltoetsen?

De lengte verschilt per toets. De tijdsduur staat bij de meeste toetsen in de beschrijving.

Zijn er ook versies voor leerlingen met dyslexie en dove of slechthorende leerlingen?

Bij digitale afname geldt sinds 2021/2022 een maximum tijd waarin het schoolexamen afgerond moet zijn. Deze maximale tijd is voor leerlingen mét dyslexie langer dan voor leerlingen zonder dyslexie. 
Bij papieren afname kies je bij het audio- en videomateriaal voor de versie voor leerlingen met dyslexie.

Als je een leerling hebt die doof of slechthorend is en je wil de Cito Kijk- en luistertoets afnemen, dan zijn er aantal mogelijkheden.

Ondertitelde versie videodeel afnemen
Je kunt de leerling de ondertitelde versie van het videodeel laten maken. Je vindt de ondertitelde versie in de bijlagen, waar ook de reguliere audio- en videodelen en de opgavenboekjes staan.
De ondertitelde versie is niet beschikbaar voor digitale afname, alleen voor schriftelijke afname.

Audiodeel afnemen door transcripten voor te lezen
Je kunt eventueel ook het audiodeel door de docent voor laten lezen, zodat de leerling kan liplezen. De docent gebruikt hiervoor de transcripten van de fragmenten die in de handleiding staan (ook bij de bijlagen).

Eigen normering aanmaken
Je kunt vervolgens een eigen normering aanmaken, voor alleen het videodeel, of voor audio- en videodeel samen. Ga als volgt te werk:
1. Vermenigvuldig de behaalde score (het aantal goede antwoorden) van de leerling met 9.
2. Deel vervolgens dat getal door het totaal aantal opgaven dat de leerling gemaakt heeft (videodeel alleen of video- en audiodeel).
3. Tel hier vervolgens 1 bij op.

Dat is het cijfer. Dit is een standaard cijferberekeningsformule, die in ieder geval geen strengere normering oplevert dan de reguliere normering van de Cito Kijk- en luistertoetsen.

Kunnen leerlingen ook alle Kijk- en luistertoetsen in Woots zien?

Nee, leerlingen zien alleen de toetsen die de docent voor hen klaarzet. De docent geeft aan op welke datum en op welk tijdstip de toets openstaat.

Mogen de leerlingen aantekeningen maken tijdens de afname van de Kijk- en luistertoetsen?

Er mogen aantekening gemaakt worden. Bij de Kijk- en luistertoetsen Nederlands raden we het zelfs aan, maar de keus is natuurlijk aan jou. Het maken van aantekeningen heeft alleen zin bij langere fragmenten. Het maken van aantekeningen is wel belangrijk in het trainingstraject, in de voorbereidende fase.

Wat te doen als je een technische storing hebt tijdens de schoolexamenafname?

Probeer dan de mediabestanden en de opgavenboekjes in 3 versies te downloaden.

Zijn er adviesdata of is er een vaste afnameperiode voor de Kijk- en luistertoets Nederlands?

Er zijn geen adviesdata voor de Kijk- en luistertoets Nederlands. Je kunt deze toets het hele schooljaar afnemen.

Hoe los je foutmeldingen op na het uploaden?

Lees hier wat je moet doen als er foutmeldingen zijn.

Waar staan de bijlagen?

Bij een ingeplande toets staan ze onder ‘Instellingen’ (menu bovenin) en vervolgens ‘Bijlagen’ (menu links).
Bekijk de video

Wat zijn de afnamedata in 2025 van schoolexamens voor de moderne vreemde talen?
Wat houdt de globale vraagvorm voor Engels, Duits en Frans in?

Bij havo Engels en vwo Duits, Engels en Frans zit er een onderdeel 'globaal' in de Kijk- en luistertoetsen. Bij deze vraagvorm krijgt de leerling een langer video- of audiofragment van maximaal 10 minuten te zien. Pas na het fragment krijgen de leerlingen de vragen over dit fragment te zien. De vragen gaan over de hoofd- en de belangrijkste bijzaken uit het fragment. Bereid jouw leerlingen voor op dit onderdeel met de oefenfragmenten. Hier staan de oefenfragmenten

Mijn leerling kan de toets niet inleveren: wat moet ik doen?

Als dit gebeurt, dan is waarschijnlijk de maximale tijd om de toets te maken overschreden. Omdat dan de afnameplanning gesloten is, moet je het volgende doen om de toets alsnog in te leveren:
- zet de afnameplanning in Woots open;
- laat desbetreffende leerling de toets inleveren (als dit niet lukt, kan de beheerder zijn/haar account overnemen volgens deze instructie en de toets alsnog inleveren);
- sluit de afnameplanning in Woots.
De toetsresultaten zijn binnen 30 minuten zichtbaar in Woots.

Rapportages
Hoe zit het met privacy, wat gaat Cito doen met al die gegevens?

Cito heeft geen inzage in de scores/cijfers van scholen, dat hebben alleen de scholen zelf. Lees hier de privacyverklaring.

Mijn leerling kan de toets niet inleveren: wat moet ik doen?

Dan kun je de toets van de leerling handmatig innemen door de leerling te verplaatsen naar de kolom 'ingeleverd'. Lees voor meer informatie deze instructie 'Afname monitoren in Woots'

Krijg ik een score of een cijfer?

Na afname van elke toets krijgt de leerling de behaalde score gerapporteerd. Er verschijnt alleen een cijfer bij toetsen die genormeerd zijn. Dat is altijd alleen bij de volledige schoolexamens, zowel voor de moderne vreemde talen als voor Nederlands. Bij alle losse onderdelen (audiodeel/videodeel/skilllevels bij de moderne vreemde talen, tekstbegrip/fictie/(kritisch kijken en) luisteren bij Nederlands) wordt alleen een score gerapporteerd.

Normeren
Waar vind ik de normering voor schoolexamens?

De Kijk- en luistertoetsen van Cito worden landelijk genormeerd. Heb je digitaal getoetst of toetsboekjes ingescand en geüpload in Woots? Dan vind je in Woots het behaalde cijfer en/of de ERK-indicatie. Voor het nieuwe schoolexamen 2024/2025 verschijnt bij de gemaakte toets het betreffende cijfer, zodra de normering bekend is. Is de normering er nog niet, dan verschijnt er alleen een score. Van de vorige Kijk- en luistertoetsen Nederlands, Engels, Duits, Spaans en Frans vind je hier de normeringstabellen voor het zelf nakijken van toetsen.

Wanneer zijn de adviesnormen 2025 van de schoolexamens voor moderne vreemde talen bekend?

De adviesnormen voor de nieuwe lichting schoolexamens MVT worden altijd na de afnameweek vastgelegd. De normering verschijnt op z’n laatst in week 6. Heb je digitaal afgenomen, dan verschijnt bij de gemaakte toets het betreffende cijfer. Heb je op papier afgenomen en ga je zelf de toetsen nakijken? Ga naar deze pagina voor de normeringstabellen. Daar vind je ook een toelichting op de adviesnormen.

Hoe bepalen jullie bij de Kijk- en luistertoetsen waar de grens onvoldoende/voldoende (de cesuur) ligt?

We werken bij de Kijk- en luistertoetsen niet met een N-term die scores omzet in cijfers. N-termen horen bij de centrale examens. Bij de Kijk- en luistertoetsen werken we met een ander systeem, namelijk met een vaardigheidsschaal. Wij leggen elk jaar de cesuur op hetzelfde vaardigheidsniveau. Oftewel: je moet in 2023 even goed zijn in kijk- en luistervaardigheid Engels om een voldoende te halen als in 2019 bijvoorbeeld. Hierdoor stellen we elk jaar zoveel mogelijk dezelfde eisen. En dat is wel zo eerlijk.

Voor leerlingen
Hoe komt een Kijk- en luistertoets tot stand?

Wij maken onze toetsen met een team van toetsconstructeurs. Mensen die bij Cito werken en het hele jaar door bezig zijn om materiaal te zoeken of te maken, en daar opgaven bij te bedenken. Soms halen we het materiaal van omroepen, soms nemen wij zelf interviews af of schrijven we teksten die we laten inspreken.

Al dat materiaal leggen we voor aan een adviescommissie. Daarin zitten docenten die lesgeven in het voortgezet onderwijs. Wij vragen hun dan te kijken of ze het materiaal geschikt vinden voor leerlingen: is het interessant, is het niet te moeilijk, wordt er niet te snel gesproken? Als zij akkoord geven, gaan wij fragmenten selecteren uit het materiaal en er meerkeuze-opgaven bij bedenken. We bespreken de opgaven intensief met elkaar. De fragmenten (audio of video) worden gemonteerd door de media-afdeling van Cito. Dat gaat weer naar de adviescommissie, die gevraagd wordt om het toetsonderdeel te maken. Zij geven dan allerlei soorten kritiek: het goede antwoord moet duidelijker, het woordgebruik van de opgaven moet eenvoudiger of korter, één van de foute antwoorden moet minder vals gemaakt worden, enzovoort. Wij passen de opgaven dan een laatste keer aan. 

Vervolgens wordt het toetsonderdeel geproeftoetst. Dat gebeurt door middel van een steekproef onder leerlingen voor wie de toets bedoeld is: vwo 6, havo 5 of vmbo 4. Honderden leerlingen in heel Nederland maken dan de opgaven. Voor hen is dit een goede manier om te oefenen voor de ‘echte’ Kijk- en luistertoets. Voor ons is het dé manier om te zien hoe moeilijk de opgaven nu echt zijn en of de opgaven eerlijk meten. We vragen ook feedback aan de docenten die de proeftoetsen afnemen. Na zo’n proeftoets vallen er altijd een aantal opgaven af. Opgaven die te moeilijk waren, of veel te makkelijk. Opgaven die onduidelijk waren, of waarbij door heel veel leerlingen maar wat werd gegokt. Alleen de opgaven die goed functioneerden, worden uiteindelijk opgenomen in een Kijk- en luistertoets.

Doordat wij de Kijk- en luistertoetsen zo samenstellen uit opgaven uit de proeftoetsen, kunnen we goed voorspellen hoe moeilijk de Kijk- en luistertoets is. Deze informatie nemen we mee bij de normering van de Kijk- en luistertoetsen.

Hoe komt de normering tot stand?

Als je een Kijk- en luistertoets maakt, komt er allereerst een score uit. Een leerling heeft bijvoorbeeld 26 van de 35 opgaven goed. Dan weet je alleen nog niet welk cijfer daarbij hoort. Om die score te kunnen vertalen naar een cijfer, is een normering nodig. Om uit te leggen hoe wij dat doen, moeten we eerst wat theorie uitleggen.

De score die je behaalt op een Kijk- en luistertoets is eigenlijk een weergave van hoe goed je bent in kijkluistervaardigheid. Iemand die bij de Kijk- en luistertoets Duits havo 12 goede antwoorden heeft gegeven is minder ‘Duits kijkluistervaardig’ dan iemand die op die toets 30 goede antwoorden had. Wij vinden het belangrijk dat, ongeacht in welk jaar je de Kijk- en luistertoets maakt, en of je de papieren of digitale toets maakt, je dezelfde kijkluistervaardigheid moet laten zien om een voldoende te halen. Omdat wij vrij goed weten hoe moeilijk de toets is, weten we ook bij welke score je genoeg kijkluistervaardigheid hebt laten zien om een voldoende te halen. En dat is niet altijd bij dezelfde score. Hoe kan dat?

Een voorbeeld: de toets Frans vwo 2022 had 35 opgaven en je had een voldoende bij score 24. De toets Frans vwo 2023 heeft ook 35 opgaven, maar daar heb je pas een voldoende bij score 26. Dat lijkt niet eerlijk, alsof er strenger is genormeerd. Maar er is niet strenger genormeerd. De toets Frans vwo 2023 was dan iets makkelijker dan die van 2022. Als een toets makkelijker is, dan moet je meer scorepunten halen om de voldoende te ‘verdienen’. Je hebt dan, in dit voorbeeld, pas met score 26 bewezen dat je de kijkluistervaardigheid hebt die wij altijd eisen om een voldoende te halen. Bij de moeilijkere toets uit 2022 had je met score 24 al bewezen dat je genoeg kijkluistervaardigheid had.

Maar stel dat de toetsen Frans vwo uit 2022 en 2023 wel exact even moeilijk zijn. Dan moet de grens tussen onvoldoende en voldoende (=de cesuur) bij dezelfde score liggen. Maar als de toets van 2023 drie opgaven meer bevat, dan zal de grens tussen onvoldoende en voldoende bij de toets uit 2023 ook drie scorepunten hoger liggen.

Samengevat: als je bij de ene toets bij score 26 een 7,1 had, betekent dat dus niet altijd dat je bij de toets van een ander jaar bij score 26 ook weer een 7,1 hebt.

We normeren nooit strenger, we versoepelen wanneer nodig

In principe leggen we dus bij elke toets de lat bij dezelfde vaardigheid als vorige jaren. Als we na de afnameweek zien dat dat prima cijfers oplevert, dan is duidelijk dat we die normering één op één over kunnen nemen. Als de toets goed gemaakt is, dan zal het landelijke gemiddelde hoger uitvallen, en/of is het percentage leerlingen dat een onvoldoende haalt lager. Maar: als we zien dat met de normering het landelijke gemiddelde opeens lager dan een 6,0 is, en/of dat meer dan 40% van de leerlingen een onvoldoende gaat scoren, dan grijpen we in. We versoepelen dan de normering: we leggen de lat iets lager, zodat er weer acceptabele, landelijke cijfers verschijnen. Dit zullen we dan wel vermelden bij het publiceren van de normering.

Wat houdt de ERK-indicatie eigenlijk in?

De Kijk- en luistertoetsen zijn geen ERK-toetsen zoals de toetsen van Goethe, Cambridge of DELF. In 2013 zijn de Kijk- en luistertoetsen door buitenlandse experts bij een zogenaamde ‘standaardsetting’ gekoppeld aan de ERK-niveaus. Hierdoor kunnen we op basis van het cijfer dat je gehaald op de Kijk- en luistertoets een indicatie geven op welk ERK-niveau je zit. Dit geeft dus een idee van je ERK-niveau, maar is geen bewijs ervan.

Missie en maatschappelijke betrokkenheid

Missie en maatschappelijke betrokkenheid
Cito noemt zichzelf een maatschappelijke organisatie? Hoe zit dat?

Als Cito dragen we met overtuiging en passie bij aan kansengelijkheid en onderwijskwaliteit voor krachtig onderwijs. We zetten al onze expertise en ervaring in om producten te ontwikkelen die leraren ondersteunen en waarmee leerlingen objectief kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben. Daar doen we samen met onderwijsprofessionals, stakeholders en bedrijfsleven ons uiterste best voor.

Kansengelijkheid hoor je vaker. Wat is het verband met Cito?

‘Kansengelijkheid’ is precies dé drijfveer waarom Cito in 1968 is opgericht. Het onderwijs was in die tijd nog niet zo toegankelijk. Kinderen uit betere kringen hadden meer kansen in het vervolgonderwijs. Met de ontwikkeling van de Cito-toets wilden we dat veranderen. Die moest leerlingen een andere kans geven om te laten zien waar hun kracht lag en zorgen voor objectieve gegevens voor een eerlijk schooladvies. We zijn er trots op dat de Cito-toets het doorstroombeleid naar het voortgezet onderwijs kon openbreken. En ook al is er sindsdien veel veranderd, nog steeds streven we ernaar om met onze toetsen en examens eerlijk inzicht te geven in wat leerlingen kunnen, ongeacht wie ze zijn.

Cito geeft via haar divisie CitoLab invulling aan het label ‘kennisorganisatie’. Wat heeft het onderwijs daaraan?

Best veel, eigenlijk. Het label geeft aan dat we beschikken over specifieke en unieke expertise. En die kennis delen we met anderen. Binnen CitoLab doen we voortdurend toegepast wetenschappelijk onderzoek naar onderwijskundig meten en het gebruik van data in de klas. We zijn hierover transparant en geven bijvoorbeeld in een openbaar meerjarenbeleidsplan aan wat onze innovatiethema’s zijn en hoe ons werkprogramma eruitziet. Door nieuwe inzichten terug te geven aan het onderwijs, stakeholders en de markt, zorgen we ervoor dat deze breed beschikbaar komen. Wij zien dit als onze verantwoordelijkheid om het onderwijs verder te helpen.

Cito zegt voor en met het onderwijs te werken. Weet Cito voldoende wat er in het onderwijs leeft?

Zeker! Niet alleen hebben veel van onze medewerkers onderwijservaring, ook maken we onze meet- en volginstrumenten samen met onderwijsprofessionals. Zo ontwikkelen we samen met leraren toets- en examenopgaven, die daarmee aansluiten op de dagelijkse praktijk uit het onderwijs. En testen heel veel scholen onze nieuwe versies van toetsproducten of prototypes voor volledig nieuwe instrumenten. Op allerlei manieren zoeken en onderhouden we contact met het onderwijs. Ook de organisatie van congressen, onze eigen leerlingenraad en de intensieve samenwerking met universiteiten, ketenpartners, stakeholders en overheid horen daarbij.

Corona heeft behoorlijke impact gehad op het onderwijs. Hoe heeft Cito bijgedragen?

Op basis van onze expertise hebben we het onderwijs zo goed mogelijk bijgestaan. Zo hebben we docenten vo ondersteund met een handreiking voor het opstellen van resultaatverbeteringstoetsen, toen de centrale examens in het schooljaar 2019-2020 niet doorgingen. Hebben we toetsingsvormen aangeboden aan docenten voor schoolexamens op afstand, met praktische tips voor het veilig afnemen van die schoolexamens. Ook is regelmatig onderzoek gedaan naar de effecten van schoolsluiting en afstandsonderwijs in coronatijd. Zowel voor het basisonderwijs als voor het voortgezet onderwijs. Zie webpagina: Impact van corona (cito.nl). Naast het aanreiken van vele praktische handvatten, organiseerden we eveneens vaak online vraagsessies voor leraren en docenten.

Cito is overtuigd dat toetsen waarde toevoegen voor de onderwijspraktijk. Toch is er ook kritiek. Wat doen jullie ermee?

Wij geloven dat het gebruik van data op scholen bijdraagt tot minder ongelijkheid en eerlijke kansen. Deze data kunnen onder andere verzameld worden met toetsen. De informatie die daarmee beschikbaar komt kan gebruikt worden om volgende stappen te zetten bij het leren en ontwikkelen. Hierdoor krijgt iedere leerling de kans om objectief zichtbaar te maken wat hij of zij geleerd heeft.

Gebruikers vinden het prettig om met onze producten te werken en voelen zich geholpen en gezien. Maar we horen ook de kritiek die wordt geuit op het gebruik van toetsen. En hoewel we hiervoor niet als enige verantwoordelijk zijn, voelen we wel de verantwoordelijkheid om vanuit onze expertise te kijken wat er beter kan. Het maakt dat we kritisch kijken naar onze producten, naar de uitwerking ervan in de praktijk en hoe we onze producten beter kunnen laten aansluiten bij deze tijd. Want we willen in beweging blijven om te helpen het onderwijs beter te maken.

We beseffen dat toetsen niet allesomvattend zijn. En dat kan ook niet. Er is geen enkele toets die recht doet aan alles wat een kind heeft geleerd. Dit betekent niet dat we de waarde van toetsen teniet moeten doen. Maar we vinden het wel belangrijk dat toetsresultaten in een brede context worden gezien en altijd door mensen worden geïnterpreteerd

Omdat de wereld snel verandert en wij alleen dat natuurlijk niet kunnen bijhouden, staan we altijd open voor samenwerking. Voor de verbinding met buiten.

Oefenen voor Cito-toetsen, is dat eerlijk?

We begrijpen dat extra les een leerling kan helpen om aan een vaardigheid te werken. Maar extra toetsopgaven trainen om een zo hoog mogelijk toetsresultaat te behalen, raden we af. Het helpt de leerling namelijk niet om in het vervolgonderwijs te starten op een niveau dat eigenlijk niet aansluit. Bovendien kan trainen zorgen voor onnodige spanning en onrust bij leerlingen. Daarom nemen wij afstand van trainingsbureaus en trainingsmateriaal. En hoewel de naam soms anders doet vermoeden, bestaat er geen enkele relatie tussen trainingsbureaus of aanbieders van trainingsmateriaal en onze organisatie. In de voorbereiding op een toets is het wel handig voor leerlingen om een voorbeeldtoets te bekijken, gewoon om te zien hoe de toets eruitziet en hoe de toets werkt.

Organisatie en governance

Organisatie en governance
Cito is van de overheid, toch?

Nee, niet meer. We zijn in 1968 gestart als overheidsorganisatie, maar werden in 1999 geprivatiseerd. We zijn dus zeker niet meer ván de overheid, maar werken deels nog wel vóór de overheid. Het gaat hier bijvoorbeeld om de centrale examens, de Centrale Eindtoets en toetsen die met subsidie worden gemaakt.

Cito is een hybride organisatie. Wat betekent dat?

Dit betekent dat onze organisatie bestaat uit een Stichting en een BV. Via Stichting Cito verrichten we onze wettelijke en publieke taak. Binnen Cito BV ontplooien we marktactiviteiten die passen bij onze maatschappelijke missie. De activiteiten van Stichting Cito en Cito BV zijn strikt en transparant van elkaar gescheiden. Zowel in juridisch en organisatorische, als in financiële en operationele zin. Wil je meer hierover weten? Kijk dan op de webpagina Organisatiestructuur.

Cito heeft dus een wettelijke, publieke én maatschappelijke taak. Dat klinkt ingewikkeld.

Het betekent dat we drie typen producten en diensten leveren voor het onderwijs en beroepsgroepen. Het maken van centrale toetsen en examens voor de overheid is onze wettelijke taak. Die opdracht is vastgelegd in de wet. We vinden het onze publieke taak om onze kennis te delen en onze expertise in te zetten om het onderwijs (en het toetsen) van morgen te verbeteren, bijvoorbeeld via onderzoek of innovaties. Het zorgen voor eerlijk beoordelen en toetsen door het leveren van bijvoorbeeld volgsystemen, examens en trainingen aan organisaties in het onderwijs, maar ook aan bedrijven en instellingen, zien we als onze maatschappelijke taak. Elke taak is belegd bij een eigen divisie: onze wettelijke taak bij Cito CTE, onze publieke taak bij CitoLab en onze maatschappelijke taak bij Cito BV.

Krijgt Cito subsidie om toetsen te maken?

Cito krijgt subsidie voor het werk dat we doen voor de overheid. We leveren ook producten en diensten waarvoor we géén subsidie ontvangen. Het gaat dan om de volgsystemen en schoolexamens die we ontwikkelen in eigen beheer, en om toetsen, examens, trainingen en advies in opdracht van overheden (via aanbesteding), brancheverenigingen en bedrijven. Deze activiteiten hebben we ondergebracht in Cito BV.

Kan Cito eigen producten ontwikkelen met overheidssubsidie?

Nee, dat kan niet. Onze wettelijke taken vinden plaats in Stichting Cito, onze andere activiteiten in Cito BV. Zo houden we geldstromen en taken gescheiden. Transparantie hoort bij een maatschappelijke kennisinstelling als Cito. Hierop wordt toegezien door één overkoepelende Raad van Toezicht, die weer wordt ondersteund door adviesraden voor funderend onderwijs, beroepsonderwijs en beroepsbeoefenaren én een wetenschappelijke adviesraad.

Maakt Cito winst met het maken van toetsen en examens?

Daar kunnen we kort over zijn: Cito heeft geen winstoogmerk. Het rendement dat we maken met onze activiteiten in Cito BV, wordt daar gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten.

Heeft Cito voordeel door te werken voor de overheid?

De kennis die we binnen Stichting Cito opdoen door te werken voor de overheid, houden we niet voor onszelf. We delen die kennis met de markt en maken prototypes breed beschikbaar. Zo voorkomen we oneerlijke concurrentie. Zie ook de webpagina CitoLab.

Centrale examens

Centrale examens vo
Ik ben docent. Waar vind ik meer informatie over centrale examens en waar kan ik terecht als ik een vraag of een klacht heb?

Informatie
Ben je docent of examensecretaris, ga dan naar Examenblad voor uitgebreide informatie over de centrale examens. Algemene informatie vind je op deze website van de Rijksoverheid.

Vragen en klachten
Heb je als docent vragen over centrale examens tijdens de examenperiode? Neem dan contact op met het Examenloket.

Ik ben eindexamenleerling. Waar vind ik meer informatie over centrale examens en waar kan ik terecht als ik een klacht heb?

Informatie
Ben je eindexamenleerling, ga dan naar Mijneindexamen voor uitgebreide informatie over de centrale examens. Kijk voor je voorbereiding ook op Lerenvoorhetexamen. Ouder(s)/verzorger(s) kunnen met hun vraag contact opnemen met Ouders & Onderwijs.

Klachten
Heb je een vraag of een klacht over een centraal examen? Neem dan contact op met de LAKS klachtenlijn.

Examens

Ep-examens
Hoe kan ik mij aanmelden voor een examen bij Cito of BCN?

Aanmelden voor een examen kan door het aanmaken van een persoonlijk account op Cito Portaal. Met uw eigen account kunt u boekingen maken, inzien en beheren. Betaling gaat alleen via Ideal en de factuur ontvangt u per mail en in uw portaal. Wilt u een examen omboeken of annuleren? Dat kan kosteloos tot een dag vóór de examendatum.

Ik heb een voucher ontvangen. Hoe kan ik deze inwisselen?

U kunt uw voucher inwisselen tijdens het maken van een boeking in het Cito Portaal.

Van welk exameninstituut krijg ik mijn bewijs van vakbekwaamheid en wie geeft mijn gegevens door aan QBISnl?

ISSO stopt per direct met het verzenden van een kopie Bewijs van Vakbekwaamheid (BvV) aan kandidaten.
Een kandidaat die zijn/haar BvV kwijt is, moet worden verwezen naar het Centraal Register Techniek (Zoeken op Vakmensen (centraalregistertechniek.nl)).

Als u het laatst geslaagde examen bij Cito heeft gemaakt en daardoor uw bewijs van vakbekwaamheid heeft behaald, dan krijgt u dit bewijs van ISSO. Wij geven dan ook uw gegevens door aan ISSO.

Uitslag examen
Voor de examens EP-W/U ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail en in uw portaal.
Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen gemaakt bij Cito of BCN?

Voor de examens EP-W/U ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail en in uw persoonlijke omgeving in het Cito portaal.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen gemaakt bij Lamark?

Voor de examens EP- W/U ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail.

Klacht/bezwaar indienen
Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.

De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven.
Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

U kunt zich hier aanmelden voor inzage.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen één maand na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar ISSO, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag. Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een bezwaar indienen?

Bent u het niet eens met de uitslag van uw examen, dan kunt u tot 6 weken na definitieve uitslag een bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.

Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie bij ISSO. Binnen 3 maanden ontvangt u een antwoord. De kosten voor het indienen van een bezwaar zijn € 153,67 (incl. btw).

Wordt uw bezwaar gegrond verklaard en bent u daardoor alsnog geslaagd, dan ontvangt u dit bedrag natuurlijk retour. Blijft u echter alsnog gezakt voor het examen, dan vindt er geen restitutie plaats. Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Examen omboeken of annuleren
Hoe kan ik mijn aanmelding voor mijn EP-examen bij Cito of BCN omboeken of annuleren?

U kunt uw examen kosteloos omboeken of annuleren tot een dag vóór het examen. Log hiervoor in op uw persoonlijk portaal.

Hoe kan ik mijn aanmelding voor mijn EP-examen bij Lamark omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via Lamark.
De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Boeking annuleren of omboeken voor uw examendatum?

Examen bij Lamark

Wilt u een examen bij Lamark omboeken of annuleren? Dat kan kosteloos tot zeven dagen vóór de examendatum. Dit kan via Lamark. De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Examen bij Cito of onze partner BCN

Maakt u een examen bij Cito in Arnhem? Of heeft u zich via Cito Portaal ingeschreven bij een locatie van BCN in Amsterdam, Eindhoven of Zwolle? Dan kunt u het examen tot een werkdag van tevoren kosteloos omboeken of annuleren. Log hiervoor in op uw persoonlijk portaal.

Let op:

  • Maandag examen? U kunt tot donderdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Dinsdag examen? U kunt tot vrijdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Woensdag examen? U kunt tot maandag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Donderdag examen? U kunt tot dinsdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Vrijdag examen? U kunt tot woensdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.

Examen omboeken/annuleren vlak voor het examen?

Wilt u een examen bij Lamark binnen zeven dagen vóór het examen annuleren of omboeken? Of wilt u een examen bij Cito of onze partner BCN binnen een werkdag vóór het examen annuleren of omboeken? Let op: dan geldt het wijzigingstarief van € 62,- excl. btw (€ 75,- incl. btw). Deze omboeking of annulering regelt u door een mail te sturen naar exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld daarin:

  • uw naam;
  • uw geboortedatum;
  • de naam van het examen;
  • de oorspronkelijke examendatum;
  • en – bij een omboeking – de nieuwe examendatum.

Zorg ervoor dat uw aanvraag bij ons binnen is vóór het examen dat u wilt verzetten of annuleren.

Medisch Rekenen

Over de online omgeving Medisch Rekenen, ondersteuning en koppelingen
Is er technische ondersteuning?

Ja, uiteraard. Eerst wordt u geholpen bij de aansluiting van de toetsomgeving op uw LMS. Daarna krijgt u een uitgebreide training op welke wijze u Medisch Rekenen optimaal kunt inzetten voor uw organisatie. Als klant is er vanzelfsprekend een klantenservice die uw vragen adequaat kan beantwoorden.

Ik maak gebruik van een eigen Learning Management systeem. Kan ik dit koppelen aan Medisch Rekenen?

Ja, ons toetsplatform ondersteunt alle meest voorkomende koppelingen. Vanzelfsprekend begeleiden we het technische proces om deze technische koppelingen tot stand te brengen.

Op welk niveau wordt er getoetst in Medisch Rekenen?

We toetsen op 2 niveaus: de 3F-norm (mbo niveau) en de Landelijke Norm.

Sluiten oefenen en toetsen in Medisch Rekenen op elkaar aan?

Jazeker, Medisch Rekenen is een geïntegreerd oefen- en toetssysteem.

Zijn de toetsen in Medisch Rekenen adaptief?

Nee, de toetsen zijn lineair. Dit geeft kandidaten een beter gevoel bij wat ze beheersen. Ook kan een kandidaat zo heen en terug bewegen in een toets.

Kan ik als individu examen doen?

Nee, dit is (nog) niet mogelijk. Voor nu adviseren we u uw werkgever te vragen naar de mogelijkheden.

Voor wie is Medisch Rekenen bedoeld?

Voor professionals in de gezondheidszorg, veelal werkzaam in ziekenhuizen, verpleeghuizen, apotheken, thuiszorg-organisaties. Daarnaast voor toekomstige zorgprofessionals via en onderwijsinstellingen.

Alfa-toetsen

Alfa-toetsen
Kan ik een proefset of zichtzending van opgavenboekjes ontvangen?

Helaas kunnen we je niet voorzien van volledige opgavenboekjes. Wel kun je een goede indruk krijgen van zowel de toetsen via een aantal voorbeeldopgaven en bijbehorende handleidingen. 

Waarom zijn er geen Alfa C-opgavenboekjes?

In plaats van de eerdere Alfa C-opgavenboekjes is de Niveautoets A1 ontwikkeld. Alfa C komt overeen met niveau A1 van het Raamwerk Nt2. De nieuwe Niveautoets A1 toetst dan ook hetzelfde als de oude Alfa C-toets.

Voor wie zijn de toetsen bedoeld?

Bij de ontwikkeling van de toets hebben wij de brede doelgroep van anderstalige afabetiseringscursisten en -leerlingen voor ogen gehad. Hierbij gaan we ervan uit dat de cursist* over een zekere mondelinge taalvaardigheid beschikt. Voor niet-aanspreekbare nieuwkomers is de toets minder geschikt, omdat de instructies soms niet begrepen zullen worden. Eventueel kan een tolk ingezet worden.

Hoe zijn de toetsen tot stand gekomen?

De voorstudie bestond uit meerdere diepte-interviews en een literatuuronderzoek, waarin onderzocht is of de toenmalige Alfa-toetsen (2007) nog actueel waren en in hoeverre deze aangepast moesten worden voor een nieuwe uitgave. Naar aanleiding van deze voorstudie is door een onafhankelijk marktonderzoeksbureau een marktonderzoek uitgevoerd om de wensen en behoeften van de doelgroep, het Nt2-werkveld, in kaart te brengen. De uitkomst van het marktonderzoek heeft er toe geleid dat de opzet van de nieuwe toetsmatrijs is gevalideerd en verder verfijnd. De nieuw ontwikkelde en aangepaste opgaven zijn voorgelegd aan experts op het gebied van alfabetisering Nt2. Op basis van deze bevindingen zijn de opgaven bijgesteld en is de ‘try-outversie’ van de toets ontwikkeld.

Voor de try-out hebben we diverse onderwijsinstellingen op verschillende locaties in het land bezocht: ROC’s, Taalinstituten en ISK-scholen. De toetsen zijn voorgelegd aan cursisten en leerlingen die al een alfabetiseringstraject volgden. Tijdens de try-out werd geobserveerd hoe de afzonderlijke toetsopgaven functioneerden. Hierbij is gelet op de moeilijkheid van de opgaven, de aansluiting op de belevingswereld, de instructietaal en de afnameduur. Ook kregen de docenten van de alfabetiseringsklas tijdens de try-out de gelegenheid om de opgaven en de docentenhandleiding te evalueren. Na analyse van de gegevens werd duidelijk waar aanpassingen gewenst waren en welke opgaven vervangen zouden moeten worden. Op basis hiervan zijn de opgaven en handleiding bijgesteld.

Sluiten de Alfa-toetsen aan op het raamwerk?

Om vorderingen in een taalleerproces te kunnen meten of beoordelen hebben we ijkpunten nodig. In het Nt2-onderwijs worden ijkpunten gehanteerd die zijn beschreven in het Raamwerk Nt2. Het Raamwerk Nt2 is een bewerking van het Common European Framework of Reference, een Europese niveaubeschrijving voor vaardigheid in de vreemde talen. Er bestaat (nog) geen Europees Raamwerk voor alfabetisering. Voor de alfabetisering in het Nederlands als tweede taal, is het Raamwerk Alfabetisering NT2 ontwikkeld. De Alfa-toetsen zijn gebaseerd op het Raamwerk Alfabetisering Nt2.

In het Raamwerk Alfabetisering Nt2 worden drie niveaus beschreven: Alfa A, Alfa B en Alfa C. Het niveau Alfa C loopt parallel aan niveau A1 van het Raamwerk Nt2. Na het behalen van de niveaustap Alfa A beheerst men het alfabetisch principe. Na Alfa B kan men effectiever lezen en schrijven doordat clusters en morfemen als geheel gelezen en geschreven kunnen worden. Na Alfa C is het lezen en schrijven zodanig geautomatiseerd dat het in de verdere taalverwerving geen stagnaties meer veroorzaakt.

Het Raamwerk Alfabetisering loopt door tot niveau Alfa C omdat het alfabetiseringsniveau op niveau Alfa B nog niet is voltooid. Als we er vanuit zouden gaan dat de alfacursisten* na Alfa B met de geletterde cursisten* mee kunnen in een groep op weg naar A1, dan lopen we het risico dat het leerproces zal stagneren omdat de alfacursist* het proces van lezen en schrijven nog onvoldoende geautomatiseerd heeft. We adviseren een alfacursist* pas na het behalen van niveau A1 op de vaardigheden lezen en schrijven door te laten stromen naar een regulier traject.

Hoe gaan afname en beoordeling in zijn werk?

In de handleiding vind je de algemene aanwijzingen voor afname. Daarnaast is per taak uitgewerkt welke hulp wel of juist niet gegeven mag worden en hoe er gescoord dient te worden. Dat wil niet zeggen dat wij ervan uitgaan dat iedereen de toets kan afnemen. De instructie moet flexibel worden aangepast aan het niveau van de leerling en kleine signalen van begrip of onbegrip moeten door de toetsleider worden opgepikt. Wij gaan er dan ook van uit dat de toets wordt afgenomen door een deskundige, zoals de Nt2-docent.

Tijdens de afname van de toets vult de toetsleider het scoreformulier in. Dit kan zowel op papier als digitaal (beide scoreformulieren zijn op de Cito Portal te vinden). Bij een aantal taken is er een voorbeeldopgave. Deze opgaven staan duidelijk aangegeven in de handleiding en op het scoreformulier. Bij deze voorbeeldopgave mag zoveel hulp aangeboden worden om het principe van de taak duidelijk te maken.

Na het afnemen van de toets behaalt de cursist* een score. In de handleiding staat een tabel waarin de behaalde score gekoppeld kan worden aan een schaal: beheerst het niveau, is op weg naar het niveau of beheerst het niveau niet. Het scoreformulier is zo ingedeeld dat het direct zichtbaar is welke taken technische vaardigheden bevatten en welke taken functionele vaardigheden. Dit geeft de docent extra inzicht in het beheersingsproces van de cursist of leerling. Ook is er ruimte op het scoreformulier om observaties te noteren over bijvoorbeeld het lees- en schrijftempo van de cursist of leerling.

Bodemenergie

Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Bodemenergie omboeken of annuleren?
Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Bodemenergie omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via uw persoonlijke omgeving. Log in op uw persoonlijke portaal.

Wijzigen van een examendatum binnen 7 dagen kan tegen een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Je logt in op je klantportaal en kiest voor Productaanbod. Selecteer onder type ‘Additionele kosten’ en dan ‘Toepassen’. Hierna kies je voor ‘administratiekosten’ behorend bij het examen wat je wenst te verplaatsen. We ontvangen graag een mail zodra je de betaling hebt gedaan via exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld hierin de volgende gegevens en we gaan voor je aan de slag:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen Bodemenergie?

Voor het examen Bodemenergie ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail en in uw portaal. Bent u geslaagd? Dan ontvangt u voor het examen een certificaat.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.
De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven.
Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

U kunt zich hier aanmelden voor inzage.

Hoe kan ik mij aanmelden voor het examen Bodemenergie?

Aanmelden voor een examen kan via https://cito-ex.viperonline.nl. Met uw eigen account kunt u boekingen maken, inzien en beheren. Betaling gaat alleen via Ideal en de factuur ontvangt u per mail en in uw portaal. Examens annuleren of omboeken kan tot 7 dagen voor uw gekozen examendatum.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen drie maanden na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar Branchevereniging Bodemenergie, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag.
Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een beroep/bezwaar indienen?

U kunt uw onderbouwde bezwaar mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl. Wij sturen uw bezwaar vervolgens door naar de examencommissie. U ontvangt binnen 3 maanden een antwoord. Aan een bezwaar maken zijn geen kosten verbonden.

Bent u het niet eens met de beslissing naar aanleiding van uw klacht, dan kunt u tot 2 weken na definitieve uitslag een beroep/bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde beroep/bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.
Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie. Binnen 2 maanden ontvangt u een antwoord. Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Wat is de geldigheidsduur van een certificaat Bodemenergie?

Het certificaat Bodemenergie is onbeperkt geldig.

Legionellapreventie-adviseur

Legionellapreventie-adviseur A
Hoe kan ik mij aanmelden voor het examen Legionellapreventie-adviseur A of B?

Aanmelden kan op onze website, aan de rechterkant kiest u voor aanmelden.

Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Legionellapreventie-adviseur A omboeken of annuleren?

Examen bij Lamark

Wilt u een examen bij Lamark omboeken of annuleren? Dat kan kosteloos tot zeven dagen vóór de examendatum. Dit kan via Lamark. De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Examen bij Cito of onze partner BCN

Maakt u een examen bij Cito in Arnhem? Of heeft u zich via Cito Portaal ingeschreven bij een locatie van BCN in Amsterdam, Eindhoven of Zwolle? Dan kunt u het examen tot een werkdag van tevoren kosteloos omboeken of annuleren. Log hiervoor in op uw persoonlijk portaal.

Let op:

  • Maandag examen? U kunt tot donderdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Dinsdag examen? U kunt tot vrijdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Woensdag examen? U kunt tot maandag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Donderdag examen? U kunt tot dinsdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Vrijdag examen? U kunt tot woensdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.

Examen omboeken/annuleren vlak voor het examen?

Wilt u een examen bij Lamark binnen zeven dagen vóór het examen annuleren of omboeken? Of wilt u een examen bij Cito of onze partner BCN binnen een werkdag vóór het examen annuleren of omboeken? Let op: dan geldt het wijzigingstarief van € 62,- excl. btw (€ 75,- incl. btw). Deze omboeking of annulering regelt u door een mail te sturen naar exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld daarin:

  • uw naam;
  • uw geboortedatum;
  • de naam van het examen;
  • de oorspronkelijke examendatum;
  • en – bij een omboeking – de nieuwe examendatum.

Zorg ervoor dat uw aanvraag bij ons binnen is vóór het examen dat u wilt verzetten of annuleren.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen Legionellapreventie-adviseur A?

Voor het Legionella A examen ontvangt u de definitieve uitslag binnen vier weken per mail. Als u binnen één jaar geslaagd bent voor deel A en B ontvangt u het certificaat 'Legionellapreventie-adviseur'.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag. U kunt zich hier aanmelden voor inzage.
De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Inschrijven inzage
U kunt zich inschrijven voor een inzage door een account aan te maken in Cito Portaal. Meld u aan voor een inzage via de volgende stappen:

  1. Kies in productaanbod voor Legionellapreventie-adviseur
  2. Kies vervolgens voor inzage Legionellapreventie-adviseur en kies eenvoudig een tijdsblok dat u uitkomt
Inschrijven voor inzage

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven. Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen één maand na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar ISSO, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag. Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een bezwaar indienen?

Bent u het niet eens met de uitslag van uw examen, dan kunt u tot 6 weken na definitieve uitslag een bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.
Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie bij ISSO. Binnen 3 maanden ontvangt u een antwoord. De kosten voor het indienen van een bezwaar zijn € 153,67 incl. btw.
Wordt u bezwaar gegrond verklaard, dan ontvangt u dit bedrag natuurlijk retour.
Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Legionellapreventie-adviseur B
Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Legionellapreventie-adviseur B omboeken of annuleren?

Examen bij Lamark

Wilt u een examen bij Lamark omboeken of annuleren? Dat kan kosteloos tot zeven dagen vóór de examendatum. Dit kan via Lamark. De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Examen bij Cito of onze partner BCN

Maakt u een examen bij Cito in Arnhem? Of heeft u zich via Cito Portaal ingeschreven bij een locatie van BCN in Amsterdam, Eindhoven of Zwolle? Dan kunt u het examen tot een werkdag van tevoren kosteloos omboeken of annuleren. Log hiervoor in op uw persoonlijk portaal.

Let op:

  • Maandag examen? U kunt tot donderdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Dinsdag examen? U kunt tot vrijdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Woensdag examen? U kunt tot maandag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Donderdag examen? U kunt tot dinsdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Vrijdag examen? U kunt tot woensdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.

Examen omboeken/annuleren vlak voor het examen?

Wilt u een examen bij Lamark binnen zeven dagen vóór het examen annuleren of omboeken? Of wilt u een examen bij Cito of onze partner BCN binnen een werkdag vóór het examen annuleren of omboeken? Let op: dan geldt het wijzigingstarief van € 62,- excl. btw (€ 75,- incl. btw). Deze omboeking of annulering regelt u door een mail te sturen naar exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld daarin:

  • uw naam;
  • uw geboortedatum;
  • de naam van het examen;
  • de oorspronkelijke examendatum;
  • en – bij een omboeking – de nieuwe examendatum.

Zorg ervoor dat uw aanvraag bij ons binnen is vóór het examen dat u wilt verzetten of annuleren.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen Legionellapreventie-adviseur B?

Voor het Legionella B examen ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail. Als u binnen een jaar geslaagd bent voor deel A en B, ontvangt u het certificaat ‘Legionellapreventie-adviseur’.

Niet geslaagd voor uw examen? Dan krijgt u van ons 15% korting op uw herkansing.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag. U kunt zich hier aanmelden voor inzage.

De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven.
Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen één maand na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar ISSO, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag. Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een bezwaar indienen?

Bent u het niet eens met de uitslag van uw examen, dan kunt u tot 6 weken na definitieve uitslag een bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.
Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie bij ISSO. Binnen 3 maanden ontvangt u een antwoord. De kosten voor het indienen van een bezwaar zijn € 153,67 incl. btw.
Wordt u bezwaar gegrond verklaard, dan ontvangt u dit bedrag natuurlijk retour.
Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Warmtepompen

Warmtepompen
Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Warmtepompen omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via Lamark.
De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Wijzigen van een examendatum binnen 7 dagen kan tegen een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Stuur hiervoor een mail naar exameninschrijvingen@cito.nl met de volgende gegevens:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen Warmtepompen?

Voor het examen Warmtepompen ontvangt u de definitieve uitslag binnen vier weken per mail.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.

U betaalt € 61,71 incl. BTW voor het inzien van uw examenwerk.
De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven.
Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

U kunt zich hier aanmelden voor inzage.

Hoe kan ik mij aanmelden voor het examen Warmtepompen?

Aanmelden kan op onze website, aan de rechterkant kiest u voor aanmelden.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen één maand na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar ISSO, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag. Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een bezwaar indienen?

Bent u het niet eens met de uitslag van uw examen, dan kunt u tot 6 weken na definitieve uitslag een bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.
Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie bij ISSO. Binnen 3 maanden ontvangt u een antwoord. De kosten voor het indienen van een bezwaar zijn 164,34 incl. btw.
Wordt u bezwaar gegrond verklaard, dan ontvangt u dit bedrag natuurlijk retour.
Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Noodverlichtingsdeskundige

Noodverlichtingsdeskundige
Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen Noodverlichtingsdeskundige omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via uw persoonlijke omgeving. Log in op uw persoonlijke portaal.

Wijzigen van een examendatum binnen 7 dagen kan tegen een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Je logt in op je klantportaal en kiest voor Productaanbod. Selecteer onder type ‘Additionele kosten’ en dan ‘Toepassen’. Hierna kies je voor ‘administratiekosten’ behorend bij het examen wat je wenst te verplaatsen. We ontvangen graag een mail zodra je de betaling hebt gedaan via exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld hierin de volgende gegevens en we gaan voor je aan de slag:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het examen Noodverlichtingsdeskundige?

Voor het examen Noodverlichting ontvangt u de definitieve uitslag binnen zes weken per mail en in uw portaal. Bent u geslaagd dan ontvangt u het certificaat 'Noodverlichtingsdeskundige'.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.
U betaalt € 71,76 incl. BTW voor het inzien van uw examenwerk.
De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven.
Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

U kunt zich hier aanmelden voor inzage.

Hoe kan ik mij aanmelden voor het examen Noodverlichtingsdeskundige?

Aanmelden voor een examen kan via https://cito-ex.viperonline.nl. Met uw eigen account kunt u boekingen maken, inzien en beheren. Betaling gaat alleen via Ideal en de factuur ontvangt u per mail en in uw portaal. Examens annuleren of omboeken kan tot 7 dagen voor uw gekozen examendatum.

Kan ik een klacht indienen?

Een klacht over een examen mag u mailen naar exameninschrijvingen@cito.nl (binnen één maand na ontvangst definitieve uitslag). Klachten over de organisatie van het examen nemen wij zelf in behandeling. Overige klachten worden doorgestuurd naar WijTechniek, waarbij wij uw aanspreekpunt blijven. Belangrijk om u te realiseren: een klacht kan nooit leiden tot aanpassing van een uitslag. Lees meer over klachten in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hoe kan ik een bezwaar indienen?

Bent u het niet eens met de uitslag van uw examen, dan kunt u tot 6 weken na definitieve uitslag een bezwaar indienen. Mail uw onderbouwde bezwaar naar exameninschrijvingen@cito.nl.
Uw bezwaar wordt in behandeling genomen door de examencommissie bij WijTechniek. Binnen 3 maanden ontvangt u een antwoord. De kosten voor het indienen van een bezwaar zijn € 175,94 incl. btw.
Wordt u bezwaar gegrond verklaard, dan ontvangt u dit bedrag natuurlijk retour.
Lees meer over bezwaar maken in hoofdstuk 6 van het examenreglement.

Hypothecair planners

Hypothecair planners
Hoe kan ik mij aanmelden voor het theorie-examen Erkend Hypothecair Planner?

Aanmelden voor het theorie-examen bij Lamark kan via onze website. Op deze pagina kiest u voor aanmelden aan de rechterkant.

Hoe kan ik mijn aanmelding voor het theorie-examen Erkend Hypothecair Planner omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via Lamark.
De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Wijzigen van een examendatum binnen 7 dagen kan tegen een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Je logt in op je klantportaal en kiest voor Productaanbod. Selecteer onder type ‘Additionele kosten’ en dan ‘Toepassen’. Hierna kies je voor ‘administratiekosten’ behorend bij het examen wat je wenst te verplaatsen. We ontvangen graag een mail zodra je de betaling hebt gedaan via exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld hierin de volgende gegevens en we gaan voor je aan de slag:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het theorie-examen?

U ontvangt de definitieve uitslag van het theorie-examen NVHP binnen twee weken per mail.

Wanneer ben ik geslaagd voor het theorie-examen Erkend Hypothecair Planner?

Wanneer u voor beide theorie-examens minstens 17* punten (een 4,8) haalt (onafgerond), mag u het assessment doen.

* Heeft u voor de theorie-examens minder dan een 5 behaald, dan zal uw praktijkexamen, naast de gebruikelijke onderdelen, bestaan uit een extra mondeling onderdeel (ca. 15 minuten). Hierin besteden de assessoren specifiek aandacht aan een aantal onderwerpen die in uw theorie-examen onvoldoende zijn beantwoord. Mocht dit extra mondelinge onderdeel toch als onvoldoende worden beoordeeld, dan moet u alsnog het theorie-examen/de theorie-examens herkansen om te slagen.

Kan ik mijn examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.

U kunt zich inschrijven voor een inzage door een account aan te maken in Cito Portaal. Meld u aan voor een inzage via de volgende stappen:

  1. kies in het menu voor productaanbod
  2. kies vervolgens voor inzage NVHP examen en kies eenvoudig een tijdsblok dat u uitkomt

U betaalt € 81,15 inclusief BTW voor het inzien van uw examenwerk.

Beveiliging burgerluchtvaart

Beveiliging burgerluchtvaart
Hoe kan ik mijn aanmelding voor het examen omboeken of annuleren?

Omboeken
U boekt een inschrijving kosteloos om tot en met acht kalenderdagen voor de examendatum. Kijk op onze website bij Inschrijving omboeken.
Wijzigen van een examendatum kan binnen 7 dagen voor een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Je logt in op je klantportaal en kiest voor Productaanbod. Selecteer onder type ‘Additionele kosten’ en dan ‘Toepassen’. Hierna kies je voor ‘administratiekosten’ behorend bij het examen wat je wenst te verplaatsen. We ontvangen graag een mail zodra je de betaling hebt gedaan via exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld hierin de volgende gegevens en we gaan voor je aan de slag:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Annuleren
U annuleert een inschrijving tot en met acht kalenderdagen voor de examendatum via Boeking annuleren | Lamark.

Wanneer krijg ik de uitslag van het examen?

U ontvangt direct na het examen een voorlopige uitslag. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. Ongeveer 2 weken na afname van het theorie- examen worden de uitslagen en eventueel behaalde certificaten naar de opleider verzonden.
De opleider verstrekt de uitslag (en eventueel het certificaat) aan de kandidaat.

Wat is de afnametijd van het examen?

De BOBB en Security Manager examens duren maximaal 60 minuten. Het Security Supervisor examen duurt 45 minuten.

Waaruit bestaat het examen?

Het BOBB examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen. Om een voldoende te halen moeten tenminste 28 vragen goed beantwoord zijn. Het Security Manager examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen. Om een voldoende te halen moeten minstens 32 vragen goed beantwoord zijn. Het Security Supervisor examen bestaat uit 30 vragen. Om een voldoende te behalen moeten tenminste 24 vragen goed beantwoord zijn.

TK-PE-Elektrolassen

U vindt hier het antwoord op de meest gestelde vragen over de theorie-examens PE Elektrolassen en Lastoezichthouder. Mocht uw vraag hier niet bij staan, neem dan gerust contact op met onze Klantenservice.

Inschrijven examens
Hoe kan ik mij inschrijven voor een theorie-examen PE-Elektrolassen?

U kunt zich inschrijven voor een examen met een toegangscode. De toegangscode krijgt u van uw opleidingsinstituut. U kiest voor het examen voor PE-elektrolassen of Lastoezichthouder en krijgt na aanmelding een bevestigingsmail.

Hoe kan ik mijn inschrijving voor een theorie-examen PE-Elektrolassen of Lastoezichthouder omboeken of annuleren?

Annuleren of omboeken van uw examen is mogelijk tot 7 dagen voor het examen. Dit kan via Lamark. De link om uw boeking te wijzigen vindt u in uw boekingsbevestiging die u per e-mail heeft ontvangen van Lamark.

Wijzigingen binnen 7 dagen voor uw examen?
Wijzigen van een examendatum binnen 7 dagen kan tegen een wijzigingstarief van € 62,- ex btw (€ 75,- incl. btw). Je logt in op je klantportaal en kiest voor Productaanbod. Selecteer onder type ‘Additionele kosten’ en dan ‘Toepassen’. Hierna kies je voor ‘administratiekosten’ behorend bij het examen wat je wenst te verplaatsen. We ontvangen graag een mail zodra je de betaling hebt gedaan via exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld hierin de volgende gegevens en we gaan voor je aan de slag:

  • uw naam,
  • uw geboortedatum,
  • examen,
  • oorspronkelijke examendatum,
  • nieuw gewenste examendatum.

Vanzelfsprekend moet uw aanvraag binnen zijn voorafgaand aan het examen dat u wilt verzetten.

Kan ik mijn theorie-examen inzien?

Als u bent gezakt is inzage in het eigen werk mogelijk tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag.

U kunt zich inschrijven voor een inzage door een account aan te maken in Cito Portaal. Meld u aan voor een inzage via de volgende stappen:

  1. kies in het menu voor productaanbod
  2. kies vervolgens voor inzage PE-Elektrolassen en kies eenvoudig een tijdsblok dat u uitkomt

U betaalt € 52,90 inclusief BTW voor het inzien van uw examenwerk.

De inzage vindt plaats op het kantoor van Cito in Arnhem en is persoonlijk. Er wordt dus niemand anders toegelaten dan alleen de kandidaat zelf.

Let op: U mag geen (onderdelen van) vragen en antwoorden overschrijven, kopiëren, scannen of fotograferen. Er wordt geen uitleg of berekening van het antwoord gegeven. Heeft u kladpapier nodig omdat u zelf een berekening/tekening of aantekening wilt uitwerken, dan krijgt u dat van ons. Het kladpapier mag u niet meenemen en moet ingeleverd worden bij het verlaten van de ruimte. Helaas kunnen wij het u ook niet meer toesturen.

Wetenschappelijke verantwoording

Groep 3, 4 en 5
Kleuters
Groep 3, 4 en 5
Groep 6, 7 en 8
Beoordelingen lvs-toetsen
Kleuters
Groep 3, 4 en 5

LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 4

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 4

LVS-toetsen toelichting DMT voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

DMT voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 4

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Basisbewerkingen voor groep 3 tot en met 8

LVS-toetsen AVI voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 3

LVS-toetsen Rekenen-Basisbewerkingen voor groep 3 tot en met 8

LVS-toetsen toelichting AVI voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 3

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 3

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 4

LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 5

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 3

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 4

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 5

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 5

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 3

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 5

LVS-toetsen Begrijpend Luisteren voor groep 4

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Luisteren voor groep 4

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 digitaal voor groep 5

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 digitaal voor groep 3

LVS-toetsen Spelling 3.0 digitaal voor groep 5

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 3

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 4

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 5

LVS-toetsen Spelling 3.0 digitaal voor groep 3

LVS-toetsen Begrijpend Luisteren voor groep 5

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 5

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 digitaal voor groep 4

Groep 6, 7 en 8

LVS-toetsen toelichting DMT voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

DMT voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 7

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 8

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 7

LVS-toetsen Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 6

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Basisbewerkingen voor groep 3 tot en met 8

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 8

LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 7

LVS-toetsen AVI voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 7

LVS-toetsen Rekenen-Basisbewerkingen voor groep 3 tot en met 8

LVS-toetsen toelichting AVI voor groep 3 tot en met halverwege groep 8

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 digitaal voor groep 6

LVS-toetsen Taalverzorging 3.0 voor groep 6,7 en 8

LVS-toetsen Begrijpend Luisteren voor groep 8

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 7

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 8

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Lezen 3.0 voor groep 6

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Luisteren voor groep 8

LVS-toetsen toelichting Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 6

LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde 3.0 voor groep 6

LVS-toetsen Spelling 3.0 digitaal voor groep 6

LVS-toetsen Begrijpend Luisteren voor groep 7

LVS-toetsen Spelling 3.0 papier voor groep 6

LVS-toetsen Spelling 3.0 digitaal voor groep 7

LVS-toetsen Spelling 3.0 digitaal voor groep 8

LVS-toetsen toelichting Taalverzorging 3.0 voor groep 6,7 en 8

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Luisteren voor groep 7

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 6

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 7

LVS-toetsen toelichting Spelling 3.0 papier voor groep 8

LVS-toetsen Begrijpend Luisteren voor groep 6

LVS-toetsen toelichting Begrijpend Luisteren voor groep 6

LVS Entreetoets voor groep 6

LVS toelichting Entreetoets voor groep 6

Waarom draagt Cito bij aan het ontwikkelen van doorstroomtoetsen?

Op basis van onze jarenlang opgebouwde kennis en psychometrische achtergrond weten we hoe complex het ontwikkelen en normeren van een toets is. Maar onze bijdrage is juist vanuit de overtuiging dat informatie uit toetsresultaten kan bijdragen aan het met vertrouwen zetten van de volgende stap. En dat daardoor iedere leerling de kans krijgt om objectief zichtbaar te maken wat hij of zij geleerd heeft.

Wat is de waarde van de doorstroomtoets als deze maar beperkt toetst?

Natuurlijk beseffen we dat de doorstroomtoets niet allesomvattend is. Dat kan ook niet. Dat geldt voor alle toetsen. Maar wij geloven wel dat data die onder meer verzameld wordt met toetsen, bijdraagt aan eerlijke kansen. Wij vinden het belangrijk dat toetsresultaten altijd in een brede context moeten worden gezien en door mensen geïnterpreteerd. Daarom is de rol van de leerkracht ook zo essentieel. Door de doorstroomtoets op deze manier in te zetten, krijgt het de waarde zoals van oorsprong bedoeld is.

Is bij de doorstroomtoets sprake van relatieve normering?

Nee. Het toetsadvies wordt niet gebaseerd op resultaten van andere groep 8’ers uit hetzelfde schooljaar, ofwel er wordt niet relatief genormeerd. Voor het toetsadvies wordt gekeken naar twee onderzoeken waarbij enerzijds de vergelijking wordt gemaakt met voorgaande jaren en anderzijds vooruit gekeken wordt tot de derde klas op de middelbare school.

Ligt de verdeling van toetsadviezen over de schoolniveaus op voorhand vast?

Nee. Over de jaren heen verschuift de verdeling van de toetsadviezen, maar niet zo veel. Dat is ook logisch, omdat de groep leerlingen die de doorstroomtoets maakt door de jaren heen redelijk vergelijkbaar is. En het is niet zo dat het ene jaar leerlingen veel vaardiger of veel minder vaardig zijn dan in een ander jaar.

Kan een leerling met een hoger toetsadvies door toetstraining, de plaats innemen van iemand anders?

Nee dat kan niet. Het aantal toetsadviezen per schoolniveau is niet beperkt. Een leerling krijgt het toetsadvies dat het beste aansluit.

Waarom wordt de Leerling in beeld-doorstroomtoets ontwikkeld door Cito BV en de overheidsdoorstroomtoets DOE door Stichting Cito?

Cito bestaat uit een BV en een stichting. Binnen Cito BV voeren we marktactiviteiten uit. Passend bij het volgsysteem Leerling in beeld wordt de Leerling in beeld-doorstroomtoets aangeboden. Binnen Stichting Cito ontwikkelen we namens de overheid alle wettelijke toetsen en examens voor het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Voor primair onderwijs is dat dus de overheidsdoorstroomtoets.

De kennis die we opbouwen binnen de stichting is beschikbaar voor onderwijs en markt. Alle toetsaanbieders, overheid en andere aanbieders, kunnen dus onder gelijke condities terecht bij Stichting Cito voor psychometrische kennis en expertise. De activiteiten van Cito BV en Stichting Cito zijn van elkaar gescheiden, zowel juridisch en organisatorisch, als in financiële en operationele zin. Lees hier meer over onze hybride organisatie.

Citoshare in Teams

Authenticator-app
Hoe kan ik mijn Authenticator-app weer werkend krijgen op mijn nieuwe smartphone?

Om je Authenticator weer te laten werken, moet er een reset worden uitgevoerd door ons bij Cito. Je kunt deze aanvragen door het contactformulier op deze webpagina in te vullen en daarbij het vakje aan te vinken voor de reset van je Authenticator. We zullen de reset zo snel mogelijk voor je uitvoeren, zodat je weer kunt inloggen met je nieuwe smartphone. Hiervoor krijg je bij de eerste keer dat je opnieuw inlogt een QR-code, om de app weer te kunnen koppelen.

Let op: zorg ervoor dat je gebruik maakt van de Microsoft Authenticator-app en niet een andere Authenticator-app.

Hoe configureer ik de Authenticator-app als ik de QR-code niet kan scannen?

Voordat je verder gaat, controleer of je de juiste Authenticator-app gebruikt. De authenticator-app die je nodig hebt, is van Microsoft.

Indien je smartphone te oud is, of als je geen smartphone hebt, kan authenticatie worden uitgevoerd via sms-controle.

Inloggen
Hoe kan ik toegang krijgen tot Teams nadat ik de uitnodigingsmail heb ontvangen, maar niet kan inloggen?

Als je problemen ondervindt met inloggen, probeer dan eerst in te loggen via de browser en selecteer https://teams.microsoft.com.
Als dit niet lukt, neem dan contact met ons op. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je niet kunt inloggen. Geef bij je melding de volgende informatie mee:

  1. Kun je de situatie reproduceren? Zo ja, welke stappen onderneem je precies in het programma en bij welk onderdeel loop je vast?
  2. Beschrijf duidelijk alle stappen die je in het programma neemt.
  3. Verschijnt er een foutmelding? Zo ja, dan ontvangen wij hiervan graag een screenshot.
Waarom kan ik geen Microsoft account aanmaken?

Sommige e-mailadressen, zoals die eindigen op (kpn)planet.nl, kunnen beperkingen hebben waardoor het mogelijk is dat je geen toegang kunt krijgen. Als je problemen ondervindt met het gebruik van een specifiek e-mailadres, raden we aan om een ander e-mailadres te gebruiken.

Als je hulp nodig hebt bij het oplossen van dit probleem, neem dan contact met ons op via het contactformulier of stuur een e-mail naar ons.

Kan ik een ander e-mailadres gebruiken om in te loggen dan degene die ik heb opgegeven?

We kunnen je e-mailadres voor je wijzigen. Gelieve de volgende informatie aan ons door te geven via het contactformulier of per e-mail:

Onderwerp: Wijziging e-mailadres Citoshare
Oud e-mailadres:
Nieuw e-mailadres:

Wat moet ik doen als ik geen mail ontvangen heb voor toevoeging aan een team?

Je ontvangt normaal gezien een e-mail dat je bent toegevoegd aan een team in Microsoft Teams. Het kan voorkomen dat deze e-mail niet wordt ontvangen, wat een probleem kan zijn van Microsoft zelf. Het is belangrijk om te weten dat deze e-mail niet nodig is om aan de slag te kunnen gaan.

Na het afmelden bij Teams moet je kunnen kiezen voor 'Stichting Cito Instituut voor toetsontwikkeling' en zo toegang krijgen tot de aan jou gekoppelde team(s).

Als het team zichtbaar is, is het bovenstaande niet van toepassing.

Wat moet ik doen als ik geen uitnodigingsmail heb ontvangen?

Als je de e-mail niet hebt ontvangen, controleer dan eerst de SPAM-map in je mailbox, mogelijk is de e-mail per ongeluk daar terechtgekomen. Het is ook mogelijk dat de e-mail door jouw organisatie is geblokkeerd. In dat geval raden we aan om contact op te nemen met jouw IT-afdeling voor verdere assistentie.

Indien de e-mail niet in de SPAM-map staat en niet geblokkeerd is door jouw organisatie, controleer dan of het opgegeven e-mailadres correct is. Als dit niet heeft geholpen, laat het ons dan alsjeblieft weten! We zullen het intern verder onderzoeken.

In welke landen is het toegestaan om in te loggen op Citoshare in Teams?

Inloggen op Citoshare is mogelijk vanuit veilige landen, waaronder de landen van de Europese Unie.

Landen buiten de EU waar je in kan loggen:
Noorwegen
Liechtenstein
IJsland
USA
UK
ABC + SSS eilanden (Nederlandse Antillen).
Kirgizië

Als het noodzakelijk is om buiten de genoemde landen te werken met Citoshare, kun je een verzoek indienen via het contactformulier onderaan de webpagina. We zullen onderzoeken of dit mogelijk is en nemen contact met je op als dit is goedgekeurd of afgewezen.

De doorstroomtoets helpt om door te stromen
We zoomen kort in op enkele vragen met antwoorden:
Wat is de rol van de doorstroomtoets?

De resultaten van de doorstroomtoets zijn voor de leerkracht extra informatie om het definitieve schooladvies te bepalen. (Zie ook Handreiking schooladvisering.) De doorstroomtoets is niet allesomvattend. Dat kan ook niet. Dat geldt voor alle toetsen. Wij geloven wel dat data die onder meer verzameld wordt met toetsen, bijdraagt aan eerlijke kansen. Wij vinden het belangrijk dat toetsresultaten altijd in een brede context worden gezien en door mensen worden geïnterpreteerd. Daarom is de rol van de leerkracht ook zo essentieel.

Waarom wordt er niet alleen vertrouwd op de professionaliteit van de leerkracht?

We komen niet aan de professionaliteit van de leerkracht. De toetsresultaten ondersteunen de leerkracht bij het bepalen van het schooladvies. De rol van de leerkracht vinden we heel belangrijk. Want toetsresultaten moeten altijd in een brede context worden gezien en door mensen worden geïnterpreteerd. Zouden we geen toetsen meer afnemen, dan kan het oordeel van de leerkracht te subjectief zijn. En zou de focus alleen liggen op de toets en het behalen van een zo hoog mogelijke score, dan wordt dat oordeel enorm belangrijk. Het is dan ook niet het een of het ander, maar de combinatie van toetsresultaat en oordeel van de leerkracht die bijdraagt aan kansengelijkheid.

Waarom kijkt de doorstroomtoets alleen naar taalverzorging en rekenen?

Rekenen, taalverzorging en lezen zijn verplichte onderdelen in een doorstroomtoets. Dat staat beschreven in de wet. Deze cognitieve vaardigheden zijn goed objectief te meten. Onafhankelijk van de leerkracht. De toetsresultaten geven een goede voorspelling voor het verdere verloop van de onderwijsloopbaan van de leerling. Ook wordt op basis van toelatings- en doorstroomonderzoek gekeken of de toetsadviezen overeenkomen met de niveaus waar leerlingen terecht zijn gekomen na 3 jaar middelbare school.

Wat klopt wel en wat klopt niet? (Animatie)

Er wordt veel gepraat over de doorstroomtoets. Omdat we merken dat niet altijd alles klopt wat er wordt verteld, hebben we deze animatie gemaakt. Hierin lichten we drie stellingen toe:

  1. De doorstroomtoets meet niet alles wat ik kan – dat klopt
  2. Voor mijn toetsadvies maakt het uit hoe mijn vriendjes de doorstroomtoets hebben gemaakt – dat klopt niet
  3. Er is een vast aantal toetsadviezen voor elke onderwijsrichting. Dus ik moet extra m’n best doen – dat klopt niet
Animatie
Hoe kijkt Cito naar de ervaren toetsdruk?

Natuurlijk kunnen we ons voorstellen dat het maken van een doorstroomtoets voor leerlingen best spannend kan zijn. Maar tegelijkertijd moet je er ook de juiste waarde aan hechten. De doorstroomtoets is geen eindpunt in de ontwikkeling van een leerling. De toets geeft advies aan de leerkracht over doorstroom naar een richting in het vervolgonderwijs die op dat moment het beste aansluit. In het vervolgonderwijs ontwikkelen leerlingen zich verder.

Toch zien we helaas dat de rol van de doorstroomtoets vaak onbedoeld groot wordt gemaakt. Met betaalde trainingen en extra bijles voor een zo hoog mogelijke toetsscore. Dat is niet alleen oneerlijk omdat dit niet voor iedereen is weggelegd, maar we vinden het vooral onwenselijk omdat het de leerling niet helpt.

Welk beeld laten de Leerling in beeld-doorstroomtoets en DOE zien in 2024?

Leerling in beeld-doorstroomtoets & DOE
De resultaten van de nieuwe Leerling in beeld-doorstroomtoets van Cito, sluiten over het algemeen goed aan op de voorlopige schooladviezen, met een klein percentage afwijkingen naar boven. Voor een groot deel is dat te verklaren doordat scholen een enkelvoudig voorlopig schooladvies hebben afgegeven, ten opzichte van het voorgeschreven dubbel toetsadvies. Bijvoorbeeld een havoadvies vs. havo/vwo, of een vmbo-tl advies vs. vmbo gl/tl-havo. De aansluiting laat ook zien dat er stabiliteit zit in wat we meten met onze lvs-toetsen en de doorstroomtoets. En daar zijn we natuurlijk blij mee.
Ook bij de nieuwe overheidsdoorstroomtoets DOE die Stichting Cito ontwikkelt namens de overheid, is de relatie vergelijkbaar met het landelijke beeld van de voorlopige schooladviezen.

Kijken we naar de huidige verdeling van toetsadviezen, dan zien we dat voor zowel de Leerling in Beeld-doorstroomtoets als de DOE, deze in lijn is met de verwachting als we ons baseren op de resultaten van de deelnemende scholen op de Centrale Eindtoets van 2023. (Scholen die dit jaar de Leerling in beeld-doorstroomtoets en de DOE hebben gemaakt, kozen voor het overgrote deel in 2023 voor de Centrale Eindtoets.)

Omboeken/annuleren examen

Omboeken/annuleren examen
Omboeken/annuleren examen
Examen annuleren of omboeken?

Examen bij Cito of onze partner BCN

Maakt u een examen bij Cito in Arnhem? Of heeft u zich via Cito Portaal ingeschreven bij een locatie van BCN in Amsterdam, Eindhoven of Zwolle? Dan kunt u het examen tot een werkdag van tevoren kosteloos omboeken of annuleren. Log hiervoor in op uw persoonlijk portaal.

Let op:

  • Maandag examen? U kunt tot donderdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Dinsdag examen? U kunt tot vrijdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Woensdag examen? U kunt tot maandag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Donderdag examen? U kunt tot dinsdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.
  • Vrijdag examen? U kunt tot woensdag 00.00 uur kosteloos wijzigen of annuleren.

Examen omboeken/annuleren vlak voor het examen?

Wilt u een examen bij Lamark binnen zeven dagen vóór het examen annuleren of omboeken? Of wilt u een examen bij Cito of onze partner BCN binnen een werkdag vóór het examen annuleren of omboeken? Let op: dan geldt het wijzigingstarief van € 62,- excl. btw (€ 75,- incl. btw). Deze omboeking of annulering regelt u door een mail te sturen naar exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld daarin:

uw naam;
uw geboortedatum;
de naam van het examen;
de oorspronkelijke examendatum;
en – bij een omboeking – de nieuwe examendatum.

Zorg ervoor dat uw aanvraag bij ons binnen is vóór het examen dat u wilt verzetten of annuleren.

CDD-examen

Hoe meld ik me aan voor het CDD-examen?

U kunt zich rechtstreeks aanmelden bij onze partner Lamark. Dat doet u via het boekingssysteem. Hier kiest u een handige locatie, datum en tijd.

Hoe regel ik een omboeking of annulering van mijn examen?

Wilt u een examen omboeken of annuleren? Dat kan kosteloos tot zeven dagen vóór de examendatum. In uw boekingsbevestiging (van Lamark) vindt u een link om uw boeking te wijzigen.

Voor een wijziging binnen de zeven dagen betaalt u een wijzigingstarief van € 62,- exclusief btw (€ 75,- inclusief btw). U stuurt dan een mail naar: exameninschrijvingen@cito.nl. Vermeld daarin:

  • uw naam;
  • uw geboortedatum;
  • de naam van het examen;
  • de oorspronkelijke examendatum;
  • en - bij een omboeking - de nieuwe examendatum.

Zorg ervoor dat uw aanvraag bij ons binnen is vóór het examen dat u wilt verzetten of annuleren.

Hoelang duurt het examen?

Het CDD-examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen. U heeft 60 minuten de tijd om deze vragen te beantwoorden. Kiest uw organisatie ervoor om ook bedrijfsspecifieke vragen toe te voegen? Dan krijgt u dus meer vragen voorgelegd, waarvoor u meer tijd heeft.

Wat zijn de kosten voor het examen?

Deelname aan het examen kost € 249,- (exclusief btw).

Wanneer krijg ik de uitslag van het examen?

Direct na het examen mailt Lamark u de voorlopige uitslag. Het definitieve resultaat en het certificaat ontvangt u binnen 24 uur per mail.

Kan ik mijn examen inzien?

Heeft u het CDD-examen niet gehaald? Dan kunt u uw examen inzien tot uiterlijk twee maanden na de definitieve uitslag. Inzage is bij Cito in Arnhem en op vaste momenten. U schrijft zich hiervoor in via Cito Portaal.

Maak hier eerst een persoonlijk account aan. Nadat u bent ingelogd, klikt u op productaanbod. Kies vervolgens ‘Inzage CDD-examen’. Aan de inzage zijn kosten verbonden.

Zoeken