'Het nieuwe LVS geeft je een compleet beeld van elk kind'

Janneke Ginjaar is intern begeleider op de Branding in Den Oever, PCB Het Koggeschip in Medemblik en Het Creiler Woud in Kreileroord. Het Koggeschip en Het Creiler Woud doen mee met het partnerprogramma van Cito. Janneke werkt al jaren met Cito en draagt graag haar steentje bij aan de ontwikkeling van het nieuwe leerlingvolgsysteem. "Ik vind het heel mooi dat wij er als onderwijsveld bij betrokken worden en dat het straks echt ons systeem is."

Op de school waar Janneke hiervoor 27 jaar werkte als ib’er en adjunct-directeur, waren I- en II-scores eerder regel dan uitzondering. Op de scholen waar ze nu ib’er is, was het beeld anders. Janneke: “Ik kwam veel meer leerlingen met IV- en/of V-scores tegen. Ik leerde om echt anders naar de cijfers te kijken. Bij een kind dat ondergemiddeld scoort, moeten we niet direct het etiket onvoldoende plakken. Een leerling met een V-score kan een enorme groei laten zien! En als je dan zegt: het is een V-score, het is onvoldoende, dan doe je het kind tekort. Wij hebben dat stempeltje ‘zwak’ zelf bedacht. Als een kind laat is met lopen, geef je toch ook geen onvoldoende …”

Anders kijken geeft ander gevoel

Janneke bedacht een manier om behalve het niveau ook de groei van een leerling in beeld te brengen. “Op de leerlingenkaart die ik ontwikkelde, zeggen de kleuren iets over de groei die een leerling doormaakt. Blauw is een groei boven het landelijk gemiddelde, groen is gewoon een goede groei, geel is onvoldoende groei en bij rood is er geen groei of achteruitgang. Een kind met een V-score kan toch een mooie ontwikkeling laten zien en een kind met een I-score juist niet. Bij mijn leerlingenkaart moet je bij een rode score actie gaan ondernemen. Kijken naar groei geeft meteen een ander gevoel.” Toen Cito scholen opriep om mee te denken over het nieuwe LVS, twijfelde Janneke geen moment. “Ik was heel blij met mijn systeem, maar het is natuurlijk veel beter als zoiets geïntegreerd wordt in het leerlingvolgsysteem. Toen ik hoorde dat de focus van het nieuwe LVS van Cito volledig op groei ligt, werd ik natuurlijk nóg enthousiaster.”

Wat hebben ze nodig?

Janneke is positief over wat ze tot nu toe heeft gezien van de plannen. “Het nieuwe LVS kijkt verder dan alleen het cognitieve, het geeft veel meer informatie. Het geeft een breed kindbeeld: zo krijg je inzicht in de sociaal-emotionele ontwikkeling en worden de executieve functies en creativiteit in kaart gebracht. Straks kun je dit allemaal inzichtelijk maken in één systeem en heb je niet allerlei verschillende programma’s nodig. In de laatste klankbordsessie hebben we gesproken om ook de 21e-eeuwse vaardigheden en het portfolio in het systeem op te nemen. Ook daar word ik blij van.” Op de Kopwerk-scholen werken ze met ‘regieversterkend handelen’, dit betekent dat leerlingen zelf invloed op hun leerproces hebben. Kinderen leren zichzelf hierdoor beter kennen, ervaren dat ze keuzes hebben en krijgen meer zelfvertrouwen. Janneke: “Wij bepalen niet alléén wat een leerling nodig heeft. Kinderen bepalen bij ons ook hun eígen doelen en wat ze nodig hebben om te groeien. Het nieuwe leerlingvolgsysteem sluit aan op dit gedachtegoed.”

Geen hints geven

Veel scholen ervaren de huidige rekentoetsen als te talig. In het nieuwe LVS komt daar verandering in. “Zeker voor onze NT2-leerlingen is dat een goede ontwikkeling”, stelt Janneke. “Ook fijn dat de teksten voor begrijpend lezen minder lang zijn, en dat je een diagnostisch leesgesprek kunt voeren als je meer informatie wilt. Het feit dat alle toetsen straks auditieve ondersteuning krijgen, wordt goed ontvangen. “Als je als leerkracht zelf de teksten voorleest, loop je het risico dat je toch hints gaat geven. Dat probleem heb je straks niet meer”, aldus Janneke. “En de leerkracht is er geen extra tijd aan kwijt.”

Van op maat naar adaptief toetsen

In maart hebben de leerlingen in groep 3, 4 en 5 op Het Koggeschip en Het Creiler Woud de nieuwe toetsen gemaakt, deze keer nog op papier. Janneke is wel nieuwsgierig naar de digitale adaptieve toetsen. “Ik toets nu altijd al op maat, maar voor een leerling in groep 7 voelt het misschien niet prettig om een M6-toets te maken. Straks begint een leerling gewoon met de toets en krijgt hij vanzelf passende opdrachten. Een paar jaar geleden gebeurde het nog dat veel kinderen typfouten maakten, bijvoorbeeld bij spelling. Daardoor werden digitale toetsen soms slechter gemaakt dan papieren toetsen. Maar inmiddels zijn kinderen gewend om met tablets te werken en speelt dat minder.”

Spreiden en rust inbouwen

Het nieuwe LVS biedt de mogelijkheid om toetsen op elk gewenst moment af te nemen. Janneke: “Dat is enerzijds prettig, want het is nu soms heel veel achter elkaar, voor leerlingen én voor leerkrachten. Dus als je wat rust kunt inbouwen, is dat fijn. Anderzijds vraag ik me af hoe het dan werkt met de schoolanalyse. In maart moet de trendanalyse er toch liggen voor het bestuur. Als je de toetsmomenten meer gaat spreiden is dat misschien een uitdaging. Hoe we dat volgend jaar precies gaan doen, moeten we nog bespreken. Het is sowieso fijn dat er iets te kiezen is.”

Praten over onderwijs

Janneke merkt dat elke partnerschool weer andere uitdagingen heeft. “De groep is heel divers, dus er zijn verschillende visies en meningen. Ik vind het altijd leuk om met mensen te praten over onderwijs en te leren van elkaar. Cito geeft ons ruimte om onze mening te geven, we krijgen alles te zien en mogen overal wat van vinden. Zo werd ons gevraagd wat we van de icoontjes in het leerlingrapport vonden. Er was een plaat met pijlen en een plaat met een hardlopertje. De pijl werd niet door iedereen goed ontvangen en het hardlopertje was onduidelijk. Door onze feedback hebben ze dit aangepast. Ik begreep dat ze iets gaan doen met een blaadje, dat groei symboliseert. Er wordt dus écht iets gedaan met onze opmerkingen”, besluit Janneke.