'Deskundigheid is voor ons een belangrijke voorwaarde, want dan weet je dat een goed advies krijgt'

Vertrouwen in de waarde van mbo-diploma’s is voor studenten, werkgevers en de maatschappij van groot belang. De afgelopen jaren heeft de sector daarom stevig ingezet op de kwaliteit van exameninstrumenten. Mbo-scholen zetten voor de examinering van de herziene kwalificaties enkel valide exameninstrumenten in volgens een van drie vastgestelde routes. Hierbij kopen zij in principe exameninstrumenten in bij een gecertificeerde instantie (route 1). Wanneer er geen inkoop mogelijk is of een school van mening is dat er geen goed of passend aanbod is, dan ontwikkelt de school in eigen beheer exameninstrumenten (route 2 of 3).

In overeenstemming met de afspraak zoals gemaakt in de Examenagenda mbo hanteert het Hoornbeeck College voor haar opleidingen het beleid ‘inkoop, tenzij...’ De reformatorische school voor middelbaar beroepsonderwijs verzorgt opleidingen in vijf sectoren: Economie, Technologie, Dienstverlening, Gezondheidszorg en Welzijn. Vanwege ontevredenheid over de ingekochte examens voor de commerciële opleidingen, besloot het Hoornbeeck College zelf examens te gaan ontwikkelen. Kees Brand, Coördinator Centraal Bureau Examinering, vertelt over dit proces en hoe Cito het Hoornbeeck College daarbij ondersteunt.

Intensieve samenwerking

Kees Brand begon in 1998 als docent economische vakken op het Hoornbeeck College. ‘Examinering had toen al mijn belangstelling. Dat werd opgemerkt en ik werd steeds meer betrokken bij ontwikkelingen op dat vlak.’ Kees werd Coördinator Examinering binnen de sector Economie en ambtelijk secretaris van de centrale examencommissie. Toen de noodzaak ontstond om examinering wat meer te formaliseren, werd het Centraal Bureau Examinering opgericht. Aan het bureau zijn examendeskundigen, vaak docenten, verbonden vanuit de verschillende sectoren. Als coördinator houdt Kees zicht op de verdeling van de werkzaamheden. Kees werkt al jarenlang samen met Cito. ‘Op meerdere gebieden hebben we een intensieve samenwerking, onder andere op het gebied van cursussen en trainingen. Toen ik net op het Hoornbeeck begonnen was, volgde ik zelf de cursus toetsconstructie, die toen al werd gegeven door Cito.’ In eerste instantie verzorgde Cito de trainingen over toetsconstructie en toetsvaststelling op het Hoornbeeck College. Later kwamen daar trainingen voor examencommissie-leden bij, en een certificeringstraject voor assessoren. ‘En Alex Stolwijk van Cito neemt al jaren deel als extern lid van onze centrale examencommissie’, voegt Kees toe.

Vaststelling van examenproducten

Sinds kort is Cito ook betrokken bij de vaststelling van examenproducten van het Hoornbeeck College. Het doel van zo’n vaststelling is om de kwaliteit van de examens te verzekeren: wordt er getoetst wat men wil toetsen en gebeurt dit op de juist manier? Vooralsnog koopt het Hoornbeeck College de examens voor de andere opleidingen in, maar voor de schriftelijke examens van de commerciële opleidingen binnen de sector Economie werd een andere keuze gemaakt. Kees: ‘De landelijke afspraak is dat roc’s in principe examens inkopen, tenzij er goede redenen zijn om ze zelf te construeren. Voor alle opleidingen zijn we daarmee gestart. Maar bij de commerciële opleidingen hadden we geen goede ervaring met de ingekochte examens. Dat zat hem met name in de aansluiting op de leerstof. De ontevredenheid onder docenten en studenten was groot. Er zijn wel gesprekken geweest met de examenleverancier, maar die hebben niet geleid tot gewenste aanpassing.’ De directie van de sector Economie keurde het voorstel goed om de examens zelf te gaan construeren, de zogenaamde route 2-weg. ‘Dit doen we in nauw overleg met Cito’, zegt Kees. ‘We hebben het heel strak georganiseerd: de examencommissie mag een examen pas vaststellen als er een positief advies van Cito is. Cito maakt gebruik van het officiële vaststellingsformulier zoals dat landelijk ontwikkeld is binnen de procesarchitectuur. Op het moment dat ‘onze’ Cito toetsdeskundige Rick van Lent nog opmerkingen heeft en geen positief advies vaststelling kan geven, moeten de constructeurs het examen aanpassen. Pas als Cito een positief definitief advies geeft, kan de examencommissie het examenproduct vaststellen.’

De schouders eronder

De docenten en assessoren zijn tevreden met de nieuwe examens voor onze sector Economie. ‘Binnen het team commercieel is het best een heet hangijzer geweest, dat mag je gerust weten’, aldus Kees. ‘En vergis je niet, het is een hele stap om als roc je examens zelf te gaan construeren. Dat hoor je in mbo-land niet veel. Maar we hebben met elkaar de schouders eronder gezet. Alle constructeurs hebben uiteraard deelgenomen aan een constructiecursus van Cito. We zijn blij dat we deze keuzes gemaakt hebben. De aansluiting op de opleidingen is nu veel beter, dat was het voornaamste verbeterpunt.’ Ook de studenten zelf zijn positief over de nieuwe examens. ‘Dat hebben we niet onderzocht, maar we merkten het verschil in de reacties na de examens’, vertelt Kees. Op de vraag of andere opleidingen met eigen examens gaan werken, antwoordt hij: ‘In augustus 2022 wordt er een nieuw kwalificatiedossier voor Financieel administratieve beroepen en Office- en managementsupport van kracht, het KD Business Services. Misschien gaan we daar ook zelf de examens voor ontwikkelen.’ Na al die jaren werkt het Hoornbeeck College nog steeds met veel plezier samen met Cito. Onlangs volgden de toetsdeskundigen nog een trainingstraject bij Cito. ‘Net als bij andere trainingen en cursussen van Cito gaven de deelnemers positieve feedback. Uiteraard heeft dat te maken met de trainer Rick van Lent. Cito is een heel deskundige partner. Die deskundigheid is voor ons een heel belangrijke voorwaarde, want dat betekent dat je een goed advies krijgt’, besluit Kees.