Mag het in mijn moedertaal?

Onderzoek naar meertaligheid en toetsing

Een rekenopgave maken in een taal die je thuis niet spreekt? Dat kan lastig zijn. In de toetspraktijk wordt tot op heden nauwelijks rekening gehouden met talige diversiteit. Terwijl veel leerlingen een andere moedertaal hebben dan het Nederlands of in aanraking komen met andere vormen van talige diversiteit, zoals dialecten, gebarentaal en regionale talen. In dit project onderzochten we of het verschil maakt als leerlingen toetsopgaven krijgen aangeboden in hun moedertaal.

Bekijk ook innovatiethema Ruimte voor ieders talent

Rekenen in je eigen taal: helpt dat?

Veel meertalige leerlingen lopen bij rekentoetsen tegen een taalbarrière aan. Daardoor krijgen we misschien geen goed beeld van wat ze écht kunnen. Daarom onderzoeken we of het helpt om rekenopgaven ook in hun moedertaal aan te bieden. Zo kunnen we beter meten wat een leerling begrijpt, zonder dat taal een drempel vormt.

In 2024 deden we een eerste test bij een Internationale Schakelklas (ISK). Leerlingen die Arabisch of Oekraïens spreken, hadden de optie om rekenopgaven zowel in het Nederlands als in hun moedertaal te maken. De meesten waren enthousiast en maakten graag gebruik van de mogelijkheid om in hun moedertaal te werken. Benieuwd naar de resultaten van de eerste pilot?

Bekijk het onderzoeksverslag van de eerste pilot 'Mag het in mijn moedertaal?' (2025)

Het was interessant om te zien hoe leerlingen de verschillende versies gebruikten: sommigen werkten uitsluitend met de moedertaalversie, anderen combineerden beide, en weer anderen gebruikten alleen de Nederlandse versie.

Lees het interview met onderzoeker Anneke Dubbeld (CitoLab werkprogramma 2025)

Wat we leerden van dit onderzoeksproject

In 2025 onderzochten we of we rekenvaardigheid nauwkeuriger kunnen meten als we opgaven in de moedertaal van leerlingen aanbieden. Een veelbelovend idee, dat helaas niet haalbaar bleek in de praktijk.

Eén toets voor iedereen? Te veel variatie

Tijdens het project stuitten we op een aantal uitdagingen. Het bleek niet haalbaar om één toets te ontwikkelen die aansluit bij de grote diversiteit in rekenniveau én taalachtergrond van leerlingen. De verschillen tussen leerlingen zijn simpelweg te groot om met één meertalige toets recht te doen aan ieders behoeften. Daarnaast werd uit gesprekken met onderwijsprofessionals duidelijk dat niet alle leerlingen voldoende geletterd zijn in hun moedertaal. Daardoor bieden vertalingen van opgaven niet altijd de gewenste ondersteuning. Ook leerden we dat het ontwerpen van meertalige toetsen veel meer vraagt dan het simpelweg vertalen van opgaven.

Wat nemen we mee?

Ondanks het vroegtijdig stopzetten van het project, heeft het waardevolle inzichten opgeleverd. De behoefte blijft om het onderwijs beter af te stemmen op de taalvaardigheid en achtergrond van leerlingen. De kennis die we in dit traject hebben opgedaan, gebruiken we om toekomstige initiatieven beter vorm te geven. Zo blijven we zoeken naar manieren om recht te doen aan de diversiteit in het onderwijs.

Kunnen we je helpen?

Stel je vraag via onze kanalen of kijk in de veelgestelde vragen.
Voor scholen: Vergeet niet om het brinnummer bij de hand te hebben en/of in de mail te vermelden, zodat we jouw vraag sneller kunnen behandelen!

Bereikbaar Ma t/m vr 08.30 tot 15.00 uur

Bellen (026) 352 11 11

E-mail citolab@cito.nl