Leesproblemen tijdig(er) opsporen

Max van der Velde wil zijn passie voor lezen graag doorgeven aan de jongere generaties. Helaas is het leesniveau van Nederlandse leerlingen de afgelopen jaren sterk achteruit gegaan. Met zijn promotieonderzoek zet hij zich in voor het verbeteren van het meten van vloeiend lezen, zodat leerkrachten in het primair onderwijs leesproblemen eerder kunnen signaleren en leesonderwijs beter kunnen afstemmen op de behoeften van leerlingen. Zo hoopt hij bij te dragen aan een verbetering van het landelijke leesniveau onder leerlingen.

Bekijk ook innovatiethema De waarde van data

Aanleiding van het promotieonderzoek

Op meerdere manieren kan je iets doen aan het verbeteren van het leesniveau van Nederlandse leerlingen. In dit promotieonderzoek focussen we ons op vloeiend lezen. Een leerling leest vloeiend als het teksten accuraat, snel en met expressie hardop leest. Vloeiend lezen is een belangrijke voorspeller van begrijpend lezen. Zodra leerlingen vloeiend kunnen lezen, kunnen ze de stap maken naar begrijpend lezen. Een belangrijk onderdeel van leesvaardigheid.

Drie redenen waarom het cruciaal is om het meten van vloeiend lezen te verbeteren

De definitie van vloeiend meten komt niet overeen met hoe het nu gemeten wordt in het primair onderwijs. Zo wordt expressiviteit vaak niet gemeten, terwijl dat juist zo’n belangrijk onderdeel van vloeiend lezen is.
Leerkrachten missen gedetailleerde informatie over waar leerlingen wel en niet moeite mee hebben. Bijvoorbeeld met het lezen van bepaalde woorden of leestekens. Dit belemmert vroegtijdige signalering van leesproblemen en zorgt ervoor dat onderwijs op maat niet mogelijk is.
Het meten van vloeiend lezen kost ontzettend veel tijd, vooral het meten van expressiviteit, waarvoor voor één klas vaak meerdere getrainde beoordelaars nodig zijn.

Het is van belang dat leesproblemen vroegtijdig worden opgespoord, zodat uiteindelijk elke leerling in het primair onderwijs vloeiend kan lezen én de stap kan maken naar begrijpend lezen. Ik hoop met mijn promotieonderzoek een waardevolle bijdrage hieraan te leveren.

Max van der Velde, promovendus

Looptijd

Max van der Velde werkt sinds januari 2022 tot en met december 2025 aan zijn promotieonderzoek. De belangrijkste output en ontwikkelingen per jaar:

2022 | Eerste versie meetinstrument, dataverzameling bij 200 leerlingen en literatuuronderzoek
2023 | Tweede versie meetinstrument, dataverzameling bij 450 leerlingen (totaal 650 leerlingen, 170 uur)
2024 | Twee publicaties: (1) Publicatie scoping review en (2) Publicatie Framework & development meetinstrument (zie bijdragen van The Netherlands)
2025 (verwacht) | Publicatie ''learning-to-read reading profiles'', werkend dashboard en eindversie meetinstrument

Samenwerking

Het promotieonderzoek valt binnen het NWO-project ASTLA* en wordt uitgevoerd samen met de Radboud Universiteit, Universiteit Twente en Expertisecentrum Nederlands. Max van der Velde wordt begeleid door Remco Feskens, Bernard Veldkamp en Jos Keuning.

*ASTLA staat voor Advanced Speech Technology and Learning Analytics (for child personalized reading education). Lees meer op de website van Radboud Universiteit en Expertisecentrum Nederlands.

Vragen over het onderzoek? Mail Max Lees meer over promoveren bij CitoLab